درس فیزیک از دروس اختصاصی کنکور سراسری رشته‌ی تجربی است که ضریب ۲ دارد. نکته‌ی قابل توجه در مورد درس مفهومی فیزیک آن است که این درس ابتدا باید به صورت مفهومی یاد گرفته شود تا دانش‌آموزان بتوانند به آموزش تستی آن بپردازند. از این رو بسیار مهم است که مفاهیم مباحث پایه‌های دهم و یازدهم به خوبی در ذهن دانش‌آموزان جا بیفتد تا دانش‌آموزان در پایه‌ی دوازدهم دچار مشکل و ضعف نشوند.به طور خاص، فیزیک پایه‌ی یازدهم دارای ۳ فصل است که از مطالب آن معمولاً ۹ یا ۱۰ تست در کنکورهای سراسری مطرح می‌شود. جدول زیر تعداد تست‌های طرح شده از فصول مختلف فیزیک پایه‌ی یازدهم در کنکورهای تجربی سال‌های اخیر را نشان می‌دهد:
از آن جایی که منابع کمک آموزشی بسیاری برای این درس تألیف و منتشر شده است و به همین دلیل انتخاب کتاب مناسب در برخی موارد فرایندی گیج‌کننده است؛ در این متن سه مورد از بهترین و پرفروش‌ترین کتب کمک‌آموزشی موجود، از برجسته‌ترین انتشارات کشور را معرفی و بررسی می‌کنیم. عناوین این کتاب‌ها به شرح زیر هستند:
- فیزیک یازدهم تجربی میکرو قرن جدید از انتشارات بین‌المللی گاج
- فیزیک یازدهم تجربی تست از انتشارات خیلی سبز
- فیزیک یازدهم تجربی تست نشر الگو
بررسی محتوا و ساختار بهترین منابع فیزیک پایه‌ی یازدهم رشته‌ی علوم تجربی و نکاتی در مورد این کتاب‌ها
هر سه کتاب منبع کامل و جامعی برای تکمیل یادگیری دانش‌آموزان هستند؛ اما تفاوت‌هایی نیز دارند که دانش‌آموزان باید به آن‌ها توجه کنند و متناسب با نیاز درسی خود، کتاب مناسبشان را تهیه نمایند. در جدول زیر ساختار کلی هر سه کتاب مقایسه شده است:
هر سه کتاب یاد شده مطالب درسی را در سه فصل اصلی ارائه کرده‌اند. در کتاب گاج هر فصل به چند بخش تقسیم شده و درسنامه، تست‌ها و پاسخنامه‌ی هر فصل به صورت جداگانه آورده شده است. در کتب خیلی سبز و نشر الگو نیز فصل‌ها به چند درس مجزا تقسیم شده‌اند و ابتدا درسنامه و سپس بانک تست هر درس ارائه شده و پاسخنامه‌ی همه‌ی فصول در انتهای کتب قرار داده شده است. چینش مباحث در درسنامه‌ی کتب خیلی سبز و نشر الگو مطابق کتاب درسی است اما در کتاب گاج این چیدمان رعایت نشده و مؤلف مطابق سلیقه‌ی خود مطالب را در فصول کتاب گنجانده است. همان طور که در جدول بالا مشاهده نمودید، کتاب نشر الگو علاوه بر آزمون‌های جامع فصلی، سه آزمون جامع کلی نیز دارد که به جمع‌بندی و افزایش تسلط دانش‌آموزان کمک فراوانی می‌کند. لازم به ذکر است که چون درس فیزیک یازدهم تجربی در طی سال‌های اخیر تغییرات زیادی نداشته است، استفاده از چاپ‌های قدیمی‌تر کتب کمک آموزشی برای این درس می‌تواند نیاز دانش‌آموزان را تا حد قابل قبولی برطرف کند. جدول زیر مشخصات کلی کتاب‌های نامبرده را بیان می‌کند:
بررسی و مقایسه‌ی درسنامه‌های بهترین منابع فیزیک پایه‌ی یازدهم رشته‌ی علوم تجربی
نکته‌ی قابل توجه در مورد درسنامه‌های هر سه کتاب مورد بحث در این متن آن است که بهتر است دانش‌آموزان پیش از مطالعه‌ی درسنامه‌ی هر کدام از این سه کتاب، مطالعه‌ی کتاب درسی یا جزوه‌ی دبیر را لحاظ کنند و با دانش قبلی به سراغ آموزش تستی ارائه شده در این کتب بروند؛ چرا که درسنامه‌ی این کتاب‌ها به صورت نکته‌وار نگارش شده است. در کتب خیلی سبز و نشر الگو مطالب کتاب درسی به صورت کامل آموزش داده شده است اما این آموزش‌ها به قدری عمیق نیستند که مناسب یادگیری دانش‌آموزان از ابتدا و بدون پیش‌زمینه باشند. همچنین کتاب گاج نسبت به دو کتاب دیگر دارای درسنامه‌ی خلاصه‌تری است و با این حال در آن نکاتی فراتر از کتاب درسی (در واقع نکاتی که از کتاب حذف شده است)، آموزش داده شده است. همان گونه که اشاره کردیم، یکی دیگر از وجوه تمایز کتاب گاج از دو کتاب دیگر منطبق نبودن چینش مباحث در هر فصل از این کتاب با کتاب درسی است. حل مثال‌های مناسب و هدف‌دار در درسنامه، از ویژگی‌های مثبت هر سه کتاب است. درسنامه‌ی کتاب خیلی سبز علاوه بر خودآموز بودن، روش حل تیپ‌های مختلف تست‌ها را نیز به صورت مرحله به مرحله آموزش می‌دهد و این امر باعث می‌شود سرعت دانش‌آموزان بالا برود و آن‌ها در مواجهه با تست‌های جدید سردرگم نشوند. ویژگی‌های درسنامه‌های سه کتاب مد نظر در جدول زیر مقایسه شده است تا دانش‌آموزان اطلاعات بیشتری در ارتباط با درسنامه‌های این کتب داشته باشند. در این جدول علامت ضربدر به آن معناست که کتاب ستون مد نظر ویژگی مذکور در سطر مد نظر را دارد.
بررسی و مقایسه‌ی تست‌های بهترین منابع فیزیک پایه‌ی یازدهم رشته‌ی علوم تجربی
در کتاب گاج همانند سایر کتاب‌های سری میکرو سعی شده است تا از گوشه گوشه‌ی کتاب تست طراحی شود و مطلبی بدون تست و تمرین باقی نماند. تست‌های این کتاب به دو بخش کسب مهارت (که تست‌های تألیفی و سؤالات کنکور پیش از ۱۴ سال اخیر را پوشش می‌دهد) و کنکورهای ۱۴ سال اخیر تقسیم شده است. این تقسیم‌بندی منسجم از ویژگی‌های مثبت بانک تست کتاب گاج است. در این کتاب همچنین بخش‌هایی با عنوان VBD وجود دارد که در این بخش‌ها تست‌هایی با سطح بالاتر و مختص دانش‌آموزان قوی‌تر ارائه شده است. البته تعداد تست‌های این بخش‌ها کم است و در نتیجه برای رفع نیاز این دسته از دانش‌آموزان کافی نیست. در این کتاب از مطالب اضافی‌تر و حذف‌شده از کتاب درسی نیز تست طراحی شده است.
منابع تست‌های کتاب خیلی سبز آزمون‌های سراسری و آزمون‌های قلمچی هستند. البته تعداد قابل توجهی از تست‌های این کتاب تألیفی هستند. طبق روال کتب خیلی سبز، تست‌های مهم برای مواقع جمع‌بندی با رنگ آبی شماره‌گذاری شده است. همچنین در هر فصل از این کتاب بخش سری Z نیز وجود دارد که شامل تست‌های سخت‌تر فصول است. نکته‌ی قابل توجه در مورد کتاب خیلی سبز آن است که درجه‌ی سختی تست‌های این کتاب از آزمون سراسری فراتر نمی‌رود و عمده‌ی تست‌های سخت این کتاب را نیز تست‌های دشوار کنکورهای سراسری تشکیل میدهند و همین ویژگی بانک تست خیلی سبز را برای دانش‌آموزان متوسط و ضعیف‌تر مناسب می‌سازد.
کتاب نشر الگو شامل تست‌های تألیفی و کنکوری است که به صورت میکرو و ریز به ریز طبقه‌بندی شده‌اند. تست‌ها از آسان به سخت چیده شده‌اند. در این کتاب تست‌هایی فراتر از سطح کتاب درسی وجود دارد اما با اطلاعاتی که دانش‌آموزان از پایه‌های قبلی دارند، این تست‌ها قابل حل هستند. بعضی از تست‌ها نیز با علامت مثبت نشانه‌گذاری شده‌اند که به این معناست که تست‌هایی مشابه آن برای حل تمرین بیشتر در پاسخنامه قرار داده شده است. تعداد دیگری از تست‌ها نیز که مهم و ایده‌دار هستند با علامت خودرو مشخص شده‌اند که ویژه‌ی مرور سریع و جمع‌بندی هستند. همچنین در بخشی به نام تست‌های سطح دوم، تست‌های سخت‌تری قرار گرفته است. تمامی عوامل یاد شده باعث شده است که این کتاب برای دانش‌آموزان متوسط رو به بالا و قوی بسیار مناسب باشد.
بررسی و مقایسه‌ی پاسخنامه‌های بهترین منابع فیزیک پایه‌ی یازدهم رشته‌ی علوم تجربی
هر دو کتاب نشر الگو و خیلی سبز از پاسخنامه‌های کامل و جامعی برخوردارند؛ اما پاسخنامه‌ی کتاب خیلی سبز همانند درسنامه‌ی مرحله به مرحله و کامل آن نگارش شده است و تمامی نکات را بیان می‌کند و برای دانش‌آموزان ضعیف‌تر بسیار مناسب و کمک‌کننده است. در ضمن، در پاسخنامه‌ی کتاب نشر الگو بخش ویژه‌ای با عنوان خط فکری وجود دارد که دانش‌آموزان را برای حل تست‌های مهم راهنمایی می‌کند. در این کتاب همچنین سطح تست‌ها نیز با A، B و C در پاسخنامه مشخص شده است. پاسخنامه‌ی کتاب گاج به صورت مختصر و کوتاه نگارش شده است و توضیحات کاملی را در پاسخ تست‌ها ارائه نمی‌کند و مطابق روش درسنامه به سؤالات پاسخ می‌دهد. در جدول زیر ساختار کلی و روش نگارش بخش پاسخنامه‌ی تشریحی سه کتاب معرفی شده مقایسه شده است:
جمع‌بندی و کلام آخر
با توجه به اهمیت فراوان انتخاب کتاب کمک آموزشی مناسب به خصوص برای دروس اختصاصی دوره‌ی متوسطه‌ی دوم، در این متن سه مورد از بهترین کتب کمک آموزشی فیزیک پایه‌ی یازدهم رشته‌ی علوم تجربی را معرفی و بررسی نموده‌ایم. عناوین کتاب‌های معرفی شده در این متن عبارت‌اند از فیزیک یازدهم تجربی میکرو قرن جدید از انتشارات بین‌المللی گاج، فیزیک یازدهم تجربی تست از انتشارات خیلی سبز و فیزیک یازدهم تجربی تست نشر الگو. به طور خلاصه اگر دانش‌آموز متوسط یا ضعیفی هستید و به دنبال درسنامه‌ی تستی مناسب، تست‌هایی مناسب سطح خود و پاسخنامه‌ی کامل هستید، بهترین انتخاب برای شما کتاب خیلی سبز است؛ ولی اگر در سطح قوی‌تری قرار دارید و به دنبال تست‌های ایده‌دار و متنوع می‌گردید، کتاب نشر الگو نیاز شما را برطرف خواهد ساخت. در نهایت، اگر به دنبال منبعی مناسب در کنار آموزش دبیران خود در مدارس هستید و تست‌های طبقه‌بندی شده سلیقه‌ی شماست، بهتر است کتاب گاج را انتخاب کنید.