کنکور سراسری یکی از مراحل سرنوشت‌ساز دوران تحصیلی دانشآموزان به شمار می‌رود. دستیابی به رشته موردعلاقه و دانشگاه‌های برتر کشور نیز موجب پررنگ شدن کنکور سراسری شده است. بنابراین دانشآموزان، نقش کنکور سراسری را محدود به دوران تحصیلی ۱۲ ساله خود نمی‌بینند، بلکه از آن به‌عنوان پلی به آینده شغلی خود یاد می‌کنند.
عوامل مستقیم و غیرمستقیم زیادی در موفقیت داوطلبان کنکور تأثیرگذارند که یکی از مهم‌ترین آن‌ها، استفاده کردن از تجربیات دانشآموزان ممتازی است که موفق به کسب رتبههای برتر کنکور سراسری شده‌اند.
می‌دانیم که با توجه به اهمیت کنکور سراسری، فرصت کافی برای تجربه کردن راه‌های مختلف وجود ندارد؛ لذا تجربیات رتبههای برتر می‌تواند نقش کلیدی را در صرفه‌جویی وقت و هزینه دانشآموزان ایفا کند.
در گفت‌و‌گویی که با خانم فاطمه شب‌خیز رتبه ۱ کشوری رشته علوم انسانی سال۹۸ صورت گرفت، ایشان کلیه نکات و راهکارهایی که موجب این موفقیت ارزشمند شده را بیان می‌کنند.
در این مقاله، پاسخ سؤالات زیر را خواهید گرفت:
- سطح سؤالات کنکور ۹۹ چگونه ارزیابی کردید و کنکور سال آینده را چگونه پیش‌بینی می‌کنید؟
- با توجه به بیماری کرونا و تعطیلی مدارس، دانشآموزان چگونه از اتلاف زمان خود جلوگیری کنند؟
- چگونه می‌توان ذوق و انگیزه خود را در سال آخر تحصیل و ماه‌های منتهی به کنکور سراسری حفظ کرد؟
- مقدار زمان مطالعه و حل تست برای دروس مختلف چه میزان است؟
- چه دروسی نقش اساسی در کسب رتبه تراز مناسب در رشته علوم انسانی ایفا می‌کنند؟
- کتاب‌های کمک‌درسی که برای دروس مختلف رشته علوم انسانی استفاده کردید کدام اند و کتاب‌های کمک‌درسی مناسب باید چه ویژگی‌هایی داشته باشند؟
- شرکت در آزمون‌های تستی تا چه حد اهمیت دارد و در کدام آزمون آزمایشی شرکت کنیم؟
- رعایت چه نکاتی از یک دانش‌آموز ساده، یک رتبه برتر می‌سازد؟
از کنکور دشوار و مفهومی ۹۹ تا پیش‌بینی کنکور ۱۴۰۰
حتماً برای شما هم جالب است که بدانید نظر رتبه ۱ کنکور سراسری درباره سطح سؤالات کنکور امسال چگونه است. خانم فاطمه شب‌خیز درباره سطح سؤالات کنکور سال ۹۹ و نیز پیش‌بینی سطح سؤالات سال ۱۴۰۰ این‌گونه بیان می‌کند:
سؤالات کنکور سال ۹۹ رشته علوم انسانی تا حدی دشوار و چالشی بودند و اگر داوطلبی آمادگی لازم را برای حل سؤالات مفهومی را نداشت، کار آسانی را برای کسب نتیجه مطلوب خود نداشت. مسئله دیگر درباره کنکور سراسری این است که روند سؤالات، هرساله روبه دشوارتر شدن است اما با توجه به رقابتی بودن کنکور سراسری این سطح سؤالات برای همه یکسان است؛ یعنی اگر سؤالات سخت و پیچیده است، این برای تمامی داوطلبان کنکور سراسری مشترک است. اما همواره داوطلبان کنکور سراسری می‌بایست آمادگی لازم را برای مواجهه با تیپ‌های مختلف سؤالات داشته باشند تا در جلسه کنکور، غافلگیر نشوند.
و اما درصدهایی که خانم فاطمه شب‌خیز، برای کسب رتبه ۱ کنکور سراسری رشته علوم انسانی کسب کرده‌اند به شرح زیر است:
ادبیات فارسی ۹۰% عربی %۱۰۰
دین و زندگی ۹۳% زبان انگلیسی ۶۶ %
ریاضیات ۸۹% اقتصاد %۹۱
علوم و فنون ادبی ۹۳% عربی اختصاصی %۹۵
تاریخ و جغرافیا %۹۱ روانشناسی %۶۰
فلسفه و منطق %۷۳ جامعه‌شناسی %۱۰۰
اهمیت برنامه‌ریزی درسی و نقش پررنگ آن در دوران کرونا
یکی از معضلاتی که گریبان گیر دانشآموزان در سال آخر می‌شود، اتلاف وقت است. مخصوصاً در دوران وجود بیماری کرونا که مدارس تعطیل هستند و دانشآموزان وقت آزاد بیشتری دارند. خانم فاطمه شب‌خیز درباره موضوع اتلاف وقت و اهمیت سال دوازدهم این نکته را یادآوری می‌کنند که دانشآموزان اگر می‌خواهند به اهداف خود برسند، می‌بایست لحظه‌لحظه سال آخر را غنیمت بشمارند و با توجه به توانایی‌های فردی خود، یک برنامه درسی منعطف را تدوین نمایند که در کنار مطالعه و تمرین، خستگی‌های جسمی یا روحی آن‌ها را نیز برطرف نماید و به حفظ انگیزه و انرژی آن‌ها کمک کند.
چگونه داوطلبان کنکور سراسری انگیزه و انرژی خود را حفظ کنند؟
متأسفانه یکی از مشکلات رایج میان داوطلبان کنکور، از دست دادن امید و انگیزه خود در میانه‌های سال دوازدهم است. به این صورت که دانشآموزان در اوایل سال تحصیلی و حتی تابستان استارت قدرتمندی برای مطالعه و تمرین دروس می‌زنند اما در میانه‌های راه به دلایل گوناگونی مانند ناکامی در آزمون‌های آزمایشی، خستگی‌های جسمی، اشکالات درسی و … دست از تلاش برمی‌دارند. توصیه‌ای که خانم فاطمه شب‌خیز برای این دسته از دانشآموزان دوازدهمی دارد، به شرح زیر است:
خستگی امری طبیعی است، اما مسئله بسیار مهم برای دانشآموزان، نحوه مواجهه با این خستگی‌ها است. درک این موضوع که کار داوطلبان کنکوری برای رسیدن به رشته‌ها و دانشگاه‌های برتر سخت است، تحمل این شرایط را آسان‌تر می‌کند. از طرفی دانشآموزان باهوش همواره راه مناسبی را برای بهتر و آسان‌تر کردن شرایط انتخاب می‌کنند. برای مثال ورزش کردن و پیاده‌روی، خواندن کتاب غیردرسی و شنیدن موسیقی، فعالیت‌هایی بودند که من برای رفع خستگی و بی‌حوصلگی انجام می‌دادم. تلاش تا آخرین لحظه و امیدوار بودن، نکته‌ای که است دانشآموزان و داوطلبان کنکور سراسری همیشه باید سرلوحه کار خود قرار دهند.
میزان ساعت کافی و مناسب برای مطالعه و تست‌زنی دروس
خانم فاطمه شب‌خیز در خصوص میزان ساعت مطالعه و حل تست دروس مختلف این‌گونه سخن می‌گوید:
میزان ساعت مطالعه واحدی را نمی‌توان برای کلیه دروس مشخص کرد. نکته مهم اینجاست که هرکس به‌اندازه توان خود و مقدار ضعفی که در هر درس احساس می‌کند، زمان خود را تنظیم می‌کند. باید به این موضوع نیز توجه داشت که تلاش مستمر برای رسیدن به تسلط در دروس، در کوتاه‌مدت مشخص نمی‌شود و نتیجه آن در طول چند ماه مشخص خواهد شد. در مورد تفکیک حل تست و مطالعه دروس، رعایت تفاوت ماهیت دروس الزامی است؛ مثلاً درس تاریخ و جغرافیا تست زیادی ندارد و باید بیشتر زمانی که صرف این‌گونه دروس می‌شود، به مطالعه متن درس اختصاص یابد.
دروس اساسی و پر تراز رشته علوم انسانی!
خانم فاطمه شب‌خیز دروس رشته علوم انسانی را به‌صورت زیر طبقه‌بندی کرده‌اند:
- دروس اساسی
- دروس پر تراز
- دروس با ضریب کم
دسته اول دروس اساسی هستند که عموماً دانشآموزان رشته انسانی در آن‌ها مهارت و تبحر لازم را دارند. دروسی مانند عربی، ادبیات فارسی و علوم فنون ادبی
دسته دوم دروسی هستند که میانگین درصد آن‌ها میان دانشآموزان رشته انسانی پایین است و اگر داوطلبی مهارت لازم و درصد قابل قبولی را در این دروس کسب کند، از تراز بالایی بهره‌مند خواهد شد.
دروسی مثل ریاضیات و زبان انگلیسی
دسته سوم آن دسته از دروسی هستند که علی‌رغم حجم زیاد مطالب، ضریب پایینی دارند، اما میان داوطلبان برتر کنکور سراسری رقابت بر سر این دروس نیز است. دروسی مثل تاریخ
نکته طلایی که باید به آن توجه کرد، تسلیم نشدن در مقابل دروس است و به‌هیچ‌عنوان نباید هیچ درسی را حذف کرد و از آن غافل شد، زیرا به‌شدت موجب افت رتبه و تراز داوطلب خواهد شد.
انتخاب کتاب‌های کمک‌درسی
یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های دانشآموزان (مخصوصاً دوازدهمی‌ها) انتخاب کتب کمک‌آموزشی برای ارتقای سطح خود است. نکته دیگری که باید موردتوجه دانشآموزان قرار گیرد، توجه به سطح علمی خود و انتخاب کمک‌درسی متناسب با آن سطح است. در این زمینه می‌توان از دبیران و مشاوران تحصیلی نیز کمک گرفت.
در لیست زیر کتاب‌های کمک‌درسی را که خانم فاطمه شب‌خیز رتبه ۱ کنکور رشته انسانی سال ۹۸ استفاده کرده‌اند را گرداوری کرده‌ایم.
- ادبیات فارسی: کتاب فارسی جامع از انتشارات خیلی‌سبز
- دین‌و‌زندگی: کتاب دین‌و‌زندگی جامع از انتشارات خیلی‌سبز
- زبان انگلیسی: کتاب جامع زبان انگلیسی کنکور از انتشارات مبتکران
- ریاضیات: کتاب ریاضیات رشته انسانی از انتشارات مهر‌و‌ماه
- اقتصاد: کتاب اقتصاد جامع کنکور از انتشارات مشاوران آموزش
- فلسفه و منطق: کتاب فلسفه و منطق جامع کنکور از انتشارات مشاوران آموزش– کتاب فلسفه و منطق جامع از انتشارات مهر‌و‌ماه
- علوم و فنون ادبی: کتاب علوم و فنون ادبی جامع از انتشارات خیلی‌سبز
- جامعه‌شناسی: جامعه‌شناسی جامع از انتشارات خیلی‌سبز
اگر به لیست کتاب‌های فوق نگاهی بیندازیم، اهمیت کتاب‌های جامع را بهتر درک خواهیم کرد؛ زیرا این دسته کتاب‌ها رویکرد کنکوری بیشتری نسبت به سایر کتب دارند. در این میان از اهمیت چشم‌گیر متن کتاب درسی نباید غافل شد زیرا کلیه کتاب‌های کمک‌آموزشی بر اساس کتاب درسی تألیف شده‌اند و تسلط کامل بر متن کتاب درسی، دانشآموزان را در استفاده هرچه بهتر از تست‌ها و نکات کتاب کمک‌آموزشی یاری می‌کند.
چرا باید در آزمون‌های آزمایشی شرکت کنیم؟
به عقیده خانم فاطمه شب‌خیز، دانش‌آموزانی که به دنبال کسب رتبه خوب در کنکور سراسری هستند، باید در آزمون‌های آزمایشی شرکت کنند، زیرا هنگامی‌که یک دانش‌آموز خود را در معرض سنجش قرار می‌دهد، نه‌تنها میزان یادگیری خود را از دروس متوجه می‌شود، بلکه از وضعیت خود، بین سایر رقبا آگاه می‌شود. دانش‌آموزی که مدام شرایط آزمون را تجربه می‌کند، یقیناً در جلسه کنکور سراسری مدیریت و عملکرد بهتری نسبت به شرایط خواهد داشت. دقت به رفع اشکال و تحلیل آزمون‌ها می‌تواند یک دانش‌آموز مدرسه‌ای را به یک داوطلب کنکوری تبدیل کند و نقش کلیدی در ارتقای سطح وی ایفا کند.
چگونه رتبه برتر شویم؟
شاید برای شما هم جالب است که بدانید رتبه یک کنکور سراسری رشته انسانی سال ۹۸ از همان دوران تحصیل خود به هدف باارزش خود، یعنی رسیدن به رشته حقوق دانشگاه تهران می‌اندیشیده است. درواقع تلاش برای رسیدن به رشته و دانشگاه موردعلاقه خود، مهم‌ترین عامل و انگیزه در کسب رتبه برتر کنکور سراسری محسوب می‌شود. از طرف دیگر مسئله خودکنترلی و نادیده گرفتن حواشی در سال منتهی به کنکور سراسری از عواملی است که شما را تا حد زیادی به موفقیت نزدیک می‌کند. هدف‌گذاری دقیق و منسجم در کنار کنترل عوامل حواس‌پرتی و از بین بردن موانع و مشکلات، مواردی هستند که خانم فاطمه شب‌خیز را موفق به کسب رتبه ۱ کنکور سراسری کردند.
جمع‌بندی و کلام پایانی
کنکور سراسری یک مرحله از زندگی هر دانش‌آموز به شمار می‌رود که اگر با آرامش و برنامه‌ریزی منظم همراه شود، می‌تواند به یکی از بهترین سال‌های عمر هر فرد تبدیل شود. سال کنکور را می‌توان فرصتی طلایی برای نهادینه کردن عادت‌های خوب دانست؛ مانند: سحرخیزی، نظم، تلاش و پیوستگی در کارهای روزمره و …که پس از سال کنکور هم می‌توانند یک شخصیت منظم و تلاشگر را برای فرد به ارمغان بیاورند. پس به‌هیچ‌عنوان خودتان را اذیت نکنید و با ۲ برابر کردن میزان تلاش خود، در دروسی که تسلط کافی ندارید، مسلط شوید و همواره به فردای بهتر امیدوار باشید.