در کنکور رشته‌ی ریاضی، باید مهم‌ترین و تأثیرگذارترین درس را بعد از ریاضی، درس فیزیک دانست. در کنکور ریاضی، ۴۵ سؤال فیزیک مطرح می‌شود که ۵۵ دقیقه زمان برای پاسخگویی به آن در نظر گرفته شده است. از فیزیک دوازدهم ۲۰ سؤال مطرح می‌شود. یعنی ۴۴ درصد از فیزیک، که نشان دهنده‌ی اهمیت فیزیک دوازدهم است.
داشتن کتاب کمک آموزشی مناسب برای آن، جهت کسب درصد بالا در کنکور سراسری بسیار تأثیرگذار خواهد بود. در این مقاله دو عنوان از پرمخاطب‌ترین کتاب‌های موجود در بازار را با هم مقایسه میکنیم؛ که عبارت‌اند از:
معرفی کلی فیزیک دوازدهم ریاضی میکرو گاج و تست خیلی سبز
کتاب فیزیک دوازدهم ریاضی میکرو طبقه‌بندی گاج در دو جلد ۳۳۶ و ۵۸۷ صفحه‌ای (به ترتیب برای جلد اول و دوم) به چاپ رسیده است. مؤلفین این مجموعه کتاب «بهروز نادری‌نژاد، علیرضا ایدلخانی، سعید احمدی و محمد آهنگر» هستند. جلد اول این کتاب شامل موارد زیر است:
- تست
- پاسخنامه کلیدی
- سؤالات فیزیک کنکور ۹۸
جلد دوم نیز شامل مواردی است که عبارت‌اند از:
- خلاصه نکات (درسنامه)
- پاسخنامه تشریحی
کتاب فیزیک دوازدهم ریاضی تست خیلی سبز نیز دو جلدی بوده که جلد اول آن ۲۸۴ صفحه و جلد دوم ۶۲۹ صفحه است. نویسندگان این مجموعه‌ی دوجلدی آقایان «رضا سبز میدانی، فرید شهریاری، نوید شاهی، مهدی هاشمی و ایمان سلیمان‌زاده» هستند. جلد اول شامل موارد زیر است:
- چند مهارت ریاضی مهم
- تست
- پاسخنامه کلیدی
همچنین جلد دوم دربرگیرنده‌ی موارد زیر است:
- درسنامه
- پاسخنامه تشریحی
مقایسه‌ی طبقه‌بندی و مدل تألیف
شباهت
طبقه‌بندی مطالب هر فصل: در کتاب خیلی سبز هر فصل به چند بخش تقسیم می‌شود که هر بخش نیز چندین درس را شامل می‌شود. کتاب میکرو گاج با تقسیم هر فصل به چند قسمت، مباحث یک فصل را دسته‌بندی کرده است. هر قسمت نیز خود به چند شاخه تقسیم شده است. این نوع تقسیم‌بندی باعث می‌شود دانش‌آموزان بتوانند یک فصل را به چند واحد کوچک تقسیم کنند تا در مطالعه‌ی آن راحت‌تر باشند و سریع‌تر به تسلط برسند.
انطباق تست و درسنامه: یکی از ویژگی‌های مثبت هر کتاب کمک‌آموزشی، انطباق تست‌ها و درسنامه‌ها است. به این معنا که دانش‌آموز به سادگی بتواند درسنامه‌ی مربوط به هر قسمت از تست‌ها را پیدا کند. هر دوی این کتاب‌ها از ویژگی نامبرده برخوردار هستند.
تفاوت
فیزیک دوازدهم میکرو ریاضی بانک تست گاج (جلد اول)
تعداد درس‌ها و شاخه‌ها: هر درس در کتاب خیلی سبز و هر شاخه از کتاب گاج، درسنامه‌های مربوط به خود را دارند. در حقیقت کوچک‌ترین واحد مطالعه در هر فصل، همین درس‌ها و شاخه‌ها هستند. تعداد درس‌ها در کتاب خیلی سبز در مقایسه با تعداد شاخه‌ها در کتاب گاج، بیشتر است. بنابراین کتاب خیلی سبز تقسیم‌بندی ریزتری را ارائه داده است.
چند مهارت ریاضی مهم در کتاب خیلی سبز
در ابتدای کتاب خیلی سبز، قسمتی به نام «چند مهارت ریاضی مهم» دیده می‌شود که شامل بخش‌های نسبت‌ها در فرمول‌های فیزیک، درصد تغییرات کمیت‌های فیزیکی و نسبت‌های مهم هندسی است. این قسمت، برای سؤالاتی در فیزیک قابل‌استفاده‌اند که ترکیبی از ریاضی و فیزیک هستند و در چند سال اخیر، نسبت به گذشته در کنکور رایج‌تر شده‌اند. برای حل سؤالات پارامتری که با چند برابر کردن یک یا چند کمیت در فرمول فیزیکی، نسبت حالت اولیه به حالت ثانویه یا برعکس را می‌خواهد، دانش‌آموز باید درک خوبی نسبت به عملگرهای ریاضی داشته باشد تا بتواند به پاسخ درست برسد، در بخش نسبت‌ها در فرمول‌های فیزیک، به طور کامل بررسی شده‌اند.
بخش دیگر به نام درصد تغییرات کمیت‌های فیزیکی، در سؤالاتی که میزان درصد کاهش یا افزایش مقدار یک کمیت را می‌خواهد، قابل استفاده خواهد بود. همچنین هندسه در حل سؤالات فیزیک به‌ویژه فصل‌های ۱ تا ۴ فیزیک دوازدهم، نقش مهمی دارد؛ که پیش‌نیازهای هندسی فیزیک، در بخش نسبت‌های مهم هندسی آورده شده است. در قسمت چند مهارت ریاضی مهم چندین مثال با ارائه‌ی راه حل‌هایی گام به گام، دانش‌آموزان را با نوع سؤالات از این دسته و روش‌های حل آن آشنا می‌کند. در کتاب گاج چنین بخشی وجود ندارد.
فیزیک دوازدهم ریاضی تست خیلی سبز (جلد اول)
مقایسه‌ی تست‌ها
شباهت
منابع تست‌ها: هر دو کتاب شامل تست‌های کنکور سال‌های اخیر سازگار شده با کتاب نظام جدید و تست‌های تألیفی و برگرفته از کتاب درسی هستند.
جداسازی تست‌ها: در هر درس از کتاب خیلی سبز و هر شاخه از کتاب گاج، تست‌های از یک عنوان با تیترهای بزرگی از هم جدا شده‌اند. این جداسازی در شناخت تست‌ها و انتخاب راه‌حل مناسب به دانش‌آموزان کمک می‌کند.
توضیحات درباره‌ی تست‌ها: در هر دو کتاب، لابه‌لای تست‌ها جملات عامیانه‌ای وجود دارد که درباره‌ی تیپ تست‌ها و روش‌های حل آن توضیحاتی ارائه شده است.
برای مثال در صفحه‌ی ۱۰۵ جلد اول گاج این‌گونه آمده است:
در ادامه، می‌خوایم بریم سراغ برایندگیری بردارها، حواستون باشه که کتاب درسی دوس داره نیروهایی رو که عمود بر هم و یا هم‌راستا هستن، برایند بگیره. ما هم توی قسمت اول کار، به شدت حواسمون به این موضوع بوده …
در صفحه‌ی ۷۳ جلد اول خیلی سبز نیز داریم:
بعضی از تستای سقوط آزاد رو (چه سرعت اولیه‌شون صفر باشه و چه نباشه) میشه با اصل پایستگی انرژی مکانیکی هم حل کرد. برای همین حل این مدل تستا رو باید بلد باشید، البته همون‌طور که در درسنامه گفتیم، رابطه‌ی مستقل از زمان نتیجه‌ی اصل پایستگی انرژی مکانیکی است و ما در حل این تستا از رابطه‌ی مستقل از زمان استفاده کردیم.
نشان‌دار کردن تست‌های مهم: برخی از دانش‌آموزان زمان کافی برای حل همه‌ی تست‌ها را ندارند. و به دنبال این هستند که با تعداد تست کم به تسلط خوبی برسند. در کتاب گاج سؤالاتی که با علامت ستاره مشخص شده‌اند دارای این ویژگی هستند. در کتاب خیلی سبز نیز سؤالاتی که شماره آن رنگی است، به این منظور است. در حقیقت این تست‌ها، کمترین تعداد تستی است که یک دانش‌آموز برای کسب درصد نسبتاً بالا در کنکور و آزمون‌های آزمایشی باید بزند.
آزمونک جامع: در پایان هر یک از بخش‌های کتاب خیلی سبز و نیز در انتهای همه‌ی قسمت‌های کتاب گاج، یک آزمونک جامع از همان مباحث برای مرور و محک دانش‌آموزان ارائه شده است.
آزمون جمع‌بندی: در هر فصل از کتاب خیلی سبز، یک یا دو آزمون جامع در نظر گرفته شده است که دانش‌آموزان بتوانند برای مرور و جمع‌بندی یک فصل از آن استفاده کنند. این آزمون‌ها در انتهای هر فصل جای گرفته‌اند. در کتاب گاج آزمون جامعی نیامده است بجای آن برای جمع‌بندی و مرور، در ابتدای هر فصل شماره‌ی تعدادی از تست‌ها ذکر شده است. به عبارتی یک آزمون جمع‌بندی پراکنده در کتاب گاج آمده است.
مشخص کردن تست‌های دشوار: در پایان هر قسمت از مباحث کتاب گاج، تست‌هایی با عنوان «یک قدم تا ۱۰۰» آورده شده که تست‌هایی از سطح دشوار هستند. در انتهای هر فصل از کتاب خیلی سبز نیز تست‌های «سری Z» آمده است که دشوار و بسیار دشوار هستند. این تست‌ها بیشتر برای دانش‌آموزان سخت‌کوش و برتر ارائه شده است.
تفاوت
تست‌های مکمل: در کتاب گاج یک ایده‌ی بسیار خوب صورت پذیرفته است. برای تعداد زیادی از تست‌های کنکور سه تست مکمل مفهومی، محاسباتی و خلاقانه طراحی شده است. تست‌های مکمل مفهومی، یک نگاه جدید به تست‌ها هستند و برای بررسی عمیق‌تر تست‌ها به کار رفته‌اند. تست‌های مکمل محاسباتی نیز برای تقویت محاسبات و تست‌های مکمل خلاقانه برای بالا بردن خلاقیت ذهنی دانش‌آموزان است که فاکتور مهمی در کنکور محسوب می‌شود. در کتاب خیلی سبز چنین تست‌هایی طراحی نشده است.
مطالعه نیمه آزاد: تست‌هایی با عنوان «مطالعه نیمه آزاد» در کتاب خیلی سبز وجود دارد. درسنامه‌ی این تست‌ها نیز در بخش خلاصه نکات با همین عنوان آمده است. این قسمت مربوط به مباحثی است که در کتاب درسی به طور مستقیم بیان نشده‌اند اما با استفاده از مفاهیم کتاب درسی قابل استنباط هستند. در کتاب گاج همین مباحث مطرح شده است اما از سایر مباحث جدا نشده است. این مباحث به دلایل گفته شده، احتمال پایینی برای مطرح شدن در کنکور دارند و در اولویت مطالعه نیستند. بنابراین جداسازی این مطالب از مزایای یک کتاب محسوب می‌شود.
تعداد تست‌ها: تعداد تست‌های هر دو کتاب در هر فصل به‌جز فصل سوم بسیار به هم نزدیک هستند. به طور کلی تعداد تست‌های کتاب خیلی سبز بیشتر است. جدول زیر کمیت تست‌ها را نشان می‌دهد.
| ردیف | عنوان فصل | تعداد تست‌های گاج | تعداد تست‌های خیلی سبز |
| ۱ | حرکت بر خط راست | ۶۷۴ | ۷۰۰ |
| ۲ | دینامیک و حرکت دایره‌ای | ۶۱۱ | ۵۸۵ |
| ۳ | نوسان و موج | ۵۱۸ | ۵۶۸ |
| ۴ | برهم کنش‌های موج | ۲۸۵ | ۴۴۱ |
| ۵ | آشنایی با فیزیک اتمی | ۲۱۴ | ۱۷۸ |
| ۶ | آشنایی با فیزیک هسته‌ای | ۱۶۴ | ۱۹۵ |
| مجموع | – – – – – | ۲۴۶۶ | ۲۶۶۷ |
مقایسه‌ی درسنامه‌ها
شباهت
قابلیت تفهیم و خودآموزی: هر دو درسنامه در خودآموزی سرآمد هستند و یک دانش‌آموز با کمترین سطح اطلاعات می‌تواند مفاهیم را بیاموزد. درسنامه‌های کتاب گاج با عنوان خلاصه نکات آورده شده‌اند اما در واقع اصلاً این‌گونه نیست و کامل و جامع هستند.
ارائه‌ی مفاهیم و فرمول‌ها: با ارائه‌ی همه‌ی فرمول‌ها و مفاهیم به زبان ساده در هر دو کتاب، گام مهمی برای پیشبرد تسهیل در تفهیم برداشته شده است.
ارائه‌ی نکته‌ها و تذکرات: در درسنامه‌ی کتاب‌های فیزیک دوازدهم ریاضی میکرو طبقه‌بندی گاج و فیزیک دوازدهم ریاضی تست خیلی سبز، نکات به صورت فهرست‌وار و دسته‌بندی شده ارائه شده است.
حل مثال‌های متعدد: مثال‌ها و تمرین‌های زیادی در درسنامه آورده شده که باعث ایده گرفتن و آشنایی دانش‌آموزان با راه‌حل سؤالات از تیپ تست‌های مختلف می‌شود. این سؤالات همراه با راه‌حل ارائه شده‌اند.
تفاوت
راه‌حل مثال‌های درسنامه: کتاب خیلی سبز برای حل مثال‌ها، راه‌حل‌ها را به صورت گام به گام ارائه داده است که روش بسیار خوبی برای درک بهتر پاسخ‌ها توسط دانش‌آموز است. در کتاب گاج راه‌حل‌ها قابل فهم هستند اما به صورت گام به گام بیان نشده‌اند.
مقایسه‌ی پاسخنامه (تشریحی و کلیدی)
شباهت
پاسخنامه کلیدی: برای هر یک از این دو مجموعه کتاب، پاسخنامه کلیدی تست‌ها در انتهای جلد اول آورده شده است.
توضیحات فارسی: تقریباً برای همه‌ی سؤالات، توضیحات فارسی ارائه شده است که دانش‌آموزان بتوانند ساده‌تر متوجه راه‌حل‌ها شوند.
ارائه‌ی گام به گام راه‌حل‌ها: در پاسخنامه تشریحی کتاب‌های نامبرده در اکثر سؤالات، پاسخ‌ها به صورت گام به گام بیان شده است. این ویژگی باعث می‌شود که الگوبرداری از راه‌حل‌ها به سادگی انجام گیرد.
روش‌های خاص: در کتاب خیلی سبز، برای ارائه‌های راه‌حل‌های کوتاه و سریع، روش موردنظر در کادری آبی رنگ با عنوان «تکنیک» استفاده شده است. در کتاب گاج نیز بخشی به نام «خلاقیت حرفه‌ای‌ها» وجود دارد که روش‌های بسیار خوبی از ۲۰۰ نفر رتبه‌های زیر ۲۰۰ کنکور دو سال اخیر رشته‌های ریاضی و تجربی است. این بخش‌ها از جذاب‌ترین قسمت‌های کتاب برای دانش‌آموزان تلقی می‌شود.
بیان فرمول‌ها و تبدیل واحدها: واحد کمیت‌های فیزیکی در حل سؤالات فیزیک بسیار تأثیرگذارند. تبدیل واحدها و نیز ذکر واحدها برای تمامی کمیت‌ها در پاسخنامه برای هر دو مجموعه صورت گرفته است. در ضمن، فرمول‌های استفاده شده در هر سؤال ارائه شده و بعد از آن جایگذاری اعداد انجام شده است.
جمع‌بندی
با مقایسه‌ی کتاب‌های فیزیک دوازدهم ریاضی تست خیلی سبز و فیزیک دوازدهم ریاضی میکرو طبقه‌بندی گاج از هر جهت، متوجه خواهید شد که به‌جز چند تفاوت جزئی در برخی از قسمت‌ها، تفاوت فاحشی ندارند. حتی در قسمت پاسخنامه شباهت‌ها تا حدی زیاد است که تقریباً تفاوت خاصی در آن دیده نمی‌شود.
به طور کلی، هر دو مجموعه‌ی معرفی شده از نظر درسنامه، تست و پاسخنامه مشابه و از سطح خوبی برخوردار هستند. هر یک از این دو کتاب منبع مناسبی برای دانش‌آموزان با هر سطح علمی محسوب می‌شود. بنابراین انتخاب از بین این دو کتاب، تنها به سلیقه‌ی شخصی دانش‌آموزان برمی‌گردد که چه پارامتری برای او مهم‌تر است. هر کدام را انتخاب کردید مطمئن باشید که یک منبع مطمئن در دست دارید.
در نهایت اگر بخواهید نظر شخصی من را بدانید من کتاب گاج را ترجیح می‌دهم. با آرزوی موفقیت …