ناپلئون بناپارت را با دزیره بشناسید
دزیره، کتابی تاریخی و عاشقانه است که در قالب یک دفترچه خاطرات دخترانه نوشته شده است. دفترچه خاطراتی که از زبان اولین نامزد ناپلئون بناپارت، یعنی اوژنی کلری چهارده ساله نوشته می‌شود. در این رمان، تمام جزئیات و اتفاقات ذکر شده و همگی منبع موثق و تاریخی دارند. اگرچه گاهی نویسنده برای بروز واکنش‌های اخلاقی و برخی جزئیات، قدرت تخیل ماهرانه‌اش را به کار برده و اثری زیبا و دلنشین خلق کرده است. اثری که همزمان تاریخی، دخترانه و عاشقانه است. اما قبل از هر چیز بیایید کمی راجع به نویسنده‌ی این رمان حرف بزنیم.
آنه‌ماری سلینکو
آنه‌ماری سلینکو در سال ۱۹۱۴ در وین به دنیا آمد. او یک روزنامه‌نگار و رمان‌نویس موفق اتریشی بود. سلینکو در جنگ جهانی دوم، ابتدا به دانمارک و سپس به سوئد پناهنده شد و در آنجا تحقیقات خود راجع به تاریخ را آغاز کرد. طی این تحقیقات، دختری به نام اوژنی کلری را یافت. دختری که نامزد اول ناپلئون بناپارت بود و ماجراهایی را در تاریخ به ثبت رسانده بود که سلینکو را به نوشتن رمانی تاریخی و عاشقانه تشویق می‌کرد. نتیجه‌ی این تحقیقات، به ثبت رساندن رمان «دزیره» شد.
او در این رمان وقایع سیاسی و تاریخی را با یک داستان عاشقانه ترکیب می‌کند و در عین حال، تکبر و غرور مردی که اروپا را وارد جنگ کرده به تصویر می‌کشد. به خاطر این ترکیب ماهرانه، تعداد زیادی از افراد «دزیره» را به سایر رمان‌های عاشقانه ترجیح می‌دهند. رمانی که صرفا با جدا کردن عاشق و معشوق از هم، رئالیستی نمی‌شود. بلکه تکامل یک دختر و درگیری‌های او را فضا و جو سیاسی حاضر در کشور را نشان می‌دهد. از جمله آثار او می‌توان به «من یک دختر زشت بودم»، «فردا همیشه بهتر است»، «شوهرم امروز ازدواج می‌کند» و رمان معروف «دزیره» اشاره کرد. اکثر آثار او به فیلم سینمایی تبدیل شده‌اند.
خاطرات یک دختر چهارده ساله
این رمان در قالب دفتر خاطرات اوژنی دزیره کلاری از سال ۱۷۹۴ تا ۱۸۲۹ نوشته شده است. نویسنده تصویری زنده از فرانسه در سال‌های بعدی انقلاب و همچنین دوران ناپلئون و پیامدهای آن ترسیم می‌کند. قهرمان کتاب، یک دختر زیباروی دوست‌داشتنی است و ما شاهد تکامل او هستیم. آرمان‌گرایی ساده‌لوحانه راجع به حقوق بشر و عشق بی حد و حساب او به ناپلئون، جای خود را به نگرشی واقع بینانه‌تر و پخته‌تر از جهان می‌دهد. اوژنی کلری دختر جوانی است که تازه بالغ شده ولی ریزنقش و کم سن و سال به نظر می‌رسد. او که دختر یک تاجر ابریشم است، در رفاه زندگی می‌کند و خواهرش با برادر ناپلئون ازدواج کرده است. حالا خودش قرار است با ناپلئون نامزد کند و در خاطرات خود، ماجرای عاشقانه‌ای را روایت می‌کند. ماجرایی که گاهی به «عاشقانه» بودن آن شک می‌کنید.
اگرچه تعداد زیادی این رمان را عاشقانه می‌دانند، اما حتی قبل از خیانت ناپلئون نیز می‌توان ترس دختر از افکار ناپلئون را درک کرد. ناپلئون فقیری که بسیار بلند پرواز است و با جاه طلبی و گاها متکبرانه حرف می‌زند. انگار حرف‌هایش غیر قابل درک است و دختر بیچاره را می‌ترساند. دختری که از شدت ترس مجبور است بخندد تا آن را پوشش دهد.
گفتم: «مرا ببخش… خواهش می‌کنم ناراحت نشو… راستش را بخواهی رنگ صورتت زیر نور ماه ترسناک شده بود… خیلی عجیب بود. آخر من وقتی می‌ترسم سعی می‌کنم بخندم.»
با صدایی ملایم گفت: «نمی‌خواستم بترسانمت، اوژنی! البته برایم قابل درک است… باید هم بترسی… ترس از سرنوشت عجیب و باعظمت من!»
ناپلئون خودشیفته ولی فقیر
شاید یکی از بهترین قسمت‌های این کتاب، پرتره‌ی شخصیت ناپلئون باشد. شخصیتی بی‌رحم و تراژیک و در عین حال کاریزماتیک و از جهاتی دوست داشتنی. یک شخصیت داستانی کاملا خاکستری که توسط تمام خواننده‌ها درک می‌شود و ما را با «ناپلئون بناپارت» آشنا می‌کند. رمان ابتدا زمانی را به تصویر می‌کشد که ناپلئون یک سرباز جوان و فقیر است که در اصل به خاطر مسائل مالی به ازدواج با اوژنی روی آورده است. او که رویاهای بسیار بزرگی در سر دارد، رفته رفته به این نتیجه می‌رسد که ازدواج با اوژنی، یک دختر روستایی قرار نیست او را به جاه طلبی‌هایش برساند. پس نامزدی با اوژنی را با بی‌رحمی بهم می‌زند و با جوزفین، زنی بانفوذ ازدواج می‌کند تا او را به ولیعهدی برساند. ناپلئون از همان ابتدای رمان شخصیتی خودشیفته و متکبر دارد. شخصیتی که با دقت در تمام کتاب نقد شده و به تصویر کشیده می‌شود. مردی که برای رسیدن به خواسته‌هایش، از اطرافیان سواستفاده می‌کند و همیشه‌ی خدا، حرف‌های بزرگی می‌زند. حرف‌هایی که برای یک سرباز معمولی گنده‌تر از دهن محسوب می‌شود، ولی بالاخره با ازدواج‌های سیاسی مختلف، به هدفش می‌رسد.
من می‌دانم چه سرنوشتی در انتظارم است. می‌دانم کارهای بزرگی خواهم کرد. من برای رهبری یک ملت خلق شده‌ام و جزو آدم‌هایی هستم که تاریخ را می‌سازند.»
البته این خود شیفتگی و جاه‌طلبی ناپلئون صرفا در اهدافش نمایان نمی‌شود. بلکه در رفتارش با اوژنی نیز کاملا نمایان است. انگار نویسنده از عمد از همان ابتدا قصد دارد شخصیت ناپلئون را به خوبی نمایان کند و صرفا به یافته‌های تاریخی بسنده نکند.
بعضی وقت‌ها درباره‌ی کتاب رنج‌های ورتر صحبت می‌کنیم که داستان معرفی است از نویسنده‌ی گمنام آلمانی به نام گوته. داستان غم‌انگیز مرد جوانی است که خودش را می‌کشد چون زنی را دوست داشته که با بهترین دوستش ازدواج می‌کند. ناپلئون این داستان را خیلی دوست دارد. یک بار پرسیدم اگر در عشق شکست بخورد خودش را می‌کشد؟ و جواب داد: «نه. چون زنی که من عاشقش شده باشم حاضر نیست با هیچ مرد دیگری ازدواج کند».
البته اوژنی سنت‌شکنی می‌کند و در نهایت به جای ناپلئون با مرد دیگری ازدواج می‌کند. خودکشی نمی‌کند و در افسردگی غوطه ور نمی‌شود. اگرچه جای خالی ناپلئون قلب او را همیشه به درد می‌آورد، ولی به هر حال، او با مردی ازدواج می‌کند که بعدا دشمن ناپلئون از آب درمی‌آید و داستان رفته‌رفته جذاب‌تر می‌شود.
جزئیات سیاسی در کتاب
در سراسر کتاب جزئیات و دسیسه‌های سیاسی زیادی به چشم می‌خورد که تحقیقات غنی و گسترده‌ی نویسنده در تاریخ را نشان می‌دهد. شخصیت‌های زیادی در این رمان وجود دارند که بسیاری از آن‌ها بر اساس شخصیت‌های تاریخی ساخته و پرداخته شده‌اند. از زمانی که خواهر بزرگتر اوژنی، جولی، با برادر ناپلئون، جوزف ازدواج کرد، ماجراهای مربوط به خانواده‌ی ناپلئون بناپارت واقعی مطرح می‌شود. سپس اقدامات مختلف ناپلئون و اوژنی مطرح می‌شود و اتفاقات واقعی در تاریخ بیان می‌گردد.
شاید ابتدا به این فکر کنید که ترجیح می‌دهید یک رمان عاشقانه بخوانید که در آن ماجراهای سیاسی بیان نشده باشد. اما از آنجا که تمام ماجراهای تاریخی و سیاسی از زبان یک دختر بیان می‌شود، شما را با خود پیش می‌برد و جذابیت آن لحظه‌به‌لحظه بیشتر می‌شود. همچنین، تغییراتی که سیاست و تاریخ در این دختر بی سر زبان ایجاد می‌کند نیز با قلم زیبای نویسنده به خوبی بیان شده است. برای مثال، ابتدا با دختر مظلوم و سربه‌زیری مواجه هستیم که از بلند پروازی‌های ناپلئون هراس دارد، خونگرم و شوخ طبع است و افکار صمیمانه‌ای دارد. اما روبه‌رویی با خیانت ناپلئون، درگیری با انقلاب فرانسه و سایر مسائل سیاسی، او را به یک ملکه‌ی تمام عیار تبدیل می‌کند. رمان دزیره، یک رمان تاریخی، تخیلی، عاشقانه و سیاسی است. رمانی که می‌تواند طرفداران زیادی داشته باشد و هر سلیقه‌ای را به خود جذب کند. این رمان، تاریخ را برای کسانی که از آن متنفر هستند، ملموس می‌کند و داستانی دلربا و جذاب دارد. پس خواندن آن، به کلاسیک دوستان حتما توصیه می‌شود.