گاهی اوقات ممکن است به سرتان بزند و تصمیم بگیرید که چند کتاب ادبی خیلی خوب بخوانید. در این مواقع با کمی جستجو در اینترنت می‌توانید با برخی از مشهورترین کتاب‌ها که خواندن آن‌ها به همه توصیه می‌شود، روبه‌رو شوید و نیاز تان رفع شود. ولی اگر کتاب‌باز باشید و به ادبیات نیز علاقه‌ی وافری داشته باشید، ترجیح می‌دهید که یک مطلب تمام‌عیار در این زمینه بخوانید. مطلبی که صادقانه شما را با شاهکارهای بزرگ ادبی و سبک ترجمهی آن‌ها آشنا می‌کند یا بخشی از داستان و کتاب فارسی، یا آثار ترجمه‌شده را در دسترس شما قرار می‌دهد تا در صورت تمایل، آن را به صورت مجزا خریداری کنید. البته شاید با خود فکر کنید که جست‌وجو در اینترنت همیشه می‌تواند اثر بخش باشد. ولی اگر بخواهید صرفاً در اینترنت دنبال کتاب خوب بگردید، ممکن است در آخر به مقصود خود نرسید. این روزها کتاب‌های بسیار خوبی وجود دارند که یا به بدترین شکل ممکن ترجمه شدهاند یا اصلا نسخه‌ی فارسی آن‌ها در دسترس کسی قرار ندارد. پس با این وجود، نیاز شما به یک مجله یا مقاله‌‌ی کامل بیشتر خواهد شد.
ما در این مقاله برای این دسته از کتاب‌بازها، خبرهای خیلی خوبی داریم. مطمئن نیستیم که نام فصل‌نامه‌ی فرهنگی هنری «فرهنگ‌بان» به گوشتان خورده باشد. این فصل‌نامه در جلد‌های مختلفی منتشر شده است که در هر جلد، به معرفی آثار مختلف و در حوزه‌های مختلف ادبیات می‌پردازد. فصل نامه‌ی «فرهنگ‌بان» علاوه‌بر قیمت پایین، کاملا کم حجم و سبک است و از کاغذ‌های گرم پایین و کاهی برای معرفی آثار ادبی استفاده می‌کند. مجله‌ای قطور ولی سبک که هر کتاب‌خوانی را به خود علاقه‌مند می‌کند. فصل‌نامه‌ای که ما در این مقاله به شما معرفی خواهیم کرد، فصل‌نامه‌ی چهارم از مجموعه مجله‌های فرهنگ‌بان است. فرهنگ‌بان چهار، شامل بخش‌های مختلفی است که به ترتیب با عنوان اندیشه، تاریخ، ایران در جهان، زبان و ادبیات، داستان، ترجمهی ادبی، معرفی و نقد کتاب و یادنامه، در آن قرار گرفته‌اند. هر بخش، شامل موضوعات مختلفی است که به شما در یافتن اثر مورد علاقه‌ی خود کمک می‌کند. ما به ترتیب این بخش‌ها را با جزئیات بیشتر به شما معرفی خواهیم کرد.
اندیشه
در بخش اندیشه، سه کتاب مختلف معرفی می‌شود که همان‌طور که از نام آن نیز مشخص است، می‌تواند به شما در اندیشه و تفکر بهتر کمک کند. این سه کتاب «درس‌های تاریخ، نوشته‌ی آیزیا برلین»، «افسانه‌هایی درباره‌ی زبان، نوشته‌ی محمد راسخ مهند» و «گفت‌وگو‌های میان‌متنی، نوشته‌ی جمال الغیطانی» نام دارند. کتاب «درس‌های تاریخ» که به خوبی توسط نرگس حسن‌لی ترجمه شده است، راجع به میل انسان به اصلاح دنیا و تبدیل زمین به جایی بهتر برای زندگی صحبت می‌کند. او در همین راستا، اتفاقات هولناکی که جهت اصلاح زندگی رخ داده را روایت می‌کند و از هولوکاست، عقل‌گرایی، جنگ جهانی دوم، انقلاب فرانسه و… سخن می‌گوید. نویسنده در این کتاب، با زبانی شیوا و خواندنی به شما با تاریخ درس‌هایی می‌دهد که در هیچ کلاس تاریخی آن را آموزش نمی‌دهند.
مشکلات اصلی زندگی بشری از خطاهای گوناگون انسان در گذشته منجر شد. این خطاها نتیجه‌ی حماقت یا کاهلی بودند یا تقصیر اقلیتی از انسان‌های نابکاری بودند که به عمد پیش چشم اکثریت انسان‌های ساده‌دل را تار کرده بودند تا صاحب قدرت بر آن‌ها شوند؛ قدرت مطلق یک عالم دغل‌کار بر یک عالم احمق.
تاریخ
در بخش تاریخ، از کتاب «پاورقی‌نویسی در ایران» صحبت می‌شود. کتابی که توسط محمدحسین خسروپناه نوشته شده و در آن، تاریخچه‌ای از شکل‌گیری «پاورقی‌نویسی» در ادبیات فارسی مطرح می‌شود. پس اگر تا دیروز اصلا به پاورقی اهمیت نمی‌دادید و آن‌ها را نمی‌خواندید، این کتاب را بخوانید تا به اهمیت آن پی ببرید. در ادامه بخشی از این کتاب که در مجله نیز ذکر شده را با هم خواهیم خواند.
انتشار پاورقی‌های سیاسی در مجله‌های عامه پسند با اینکه می‌توانست مستقیم و غیر مستقیم در سمت و سو دادن به افکار و نظرات خوانندگان این مجله‌ها تاثیر داشته باشد، تعداد زیادی پاورقی سیاسی در مجله‌های عامه پسند منتشر نشد و آن پاورقی‌های سیاسی هم که منتشر شد، عمدتا در چارچوب تبلیغات ضد کمونیستی بود.
ایران در جهان
در این بخش از مجله، کتاب «درباره‌ی زروان‌گرایی» نوشته‌ی ریچارد فرای معرفی می‌شود. در این کتاب، علاوه بر بررسی کتاب و تاریخ ایران پیش از اسلام، از سختی‌های جمع‌آوری مطالب و صحبت راجع به این موضوعات نیز نکاتی گفته می‌شود که آن را جذاب و خواندنی می‌کند و می‌تواند راهنمایی برای مطالعه و تحقیق در مورد تاریخ پیش از اسلام در ایران محسوب شود. با توجه به جذابیت بالای این کتاب، می‌توان به سلیقه‌ی گردآورنده‌ی فصل‌نامه‌ی چهارم «فرهنگ‌بان»، کاملا اعتماد کرد.
پژوهشگری که به تحقیق در تاریخ ادیان در ایران پیش از اسلام می‌پردازد، با دشواری‌های بسیاری روبه‌رو است که ناساده‌ترین آن‌ها شاید کم‌بود منابع به زبان‌های اصلی باشد. در نتیجه او باید برای مطالعه در اعصار آغازین، همواره نگاهی موازی به هندوستان بیاندازد.
زبان و ادبیات
در بخش زبان و ادبیات، «بلند اختری نام او بختیار، نوشته‌ی دکتر فاطمه مهری»، «منظومه‌ی نیمایی، نوشته‌ی حامد صفائی‌تبار»، «فاعلن فاعلن فاعلن فع! نوشته‌ی کامیار عابدی»، «آتش؛ روایت زنی در آستانه‌ی فصلی سرد، نوشته‌ی راضیه فیض آبادی»، «درباره‌ی میدل مارچ: رمانی از جورج الیوت، نوشته‌ی هنری جیمز» و «امید علیه امید؛ داستان زندگی اوسیپ ماندلشتام و چند شعر تازه از او، نوشته‌ی دکتر فرزاد مروجی» معرفی می‌شود. در تمام عناوین ذکر شده، آثار یا اشخاص بزرگی در عرصه‌ی ادبیات معرفی، نقد و بررسی می‌شوند و شما را با نقاط قوت و ضعف آن آثار یا آثار مربوط به آن نویسنده آشنا می‌سازند. برای مثال، در بخش «درباره‌ی میدل مارچ»، رمان «میدل مارچ» جورج الیوت، نویسنده‌ی رئالیست انگلیسی مورد بحث و بررسی قرار می‌گیرد.
«میدل مارچ توامان یکی از قوی‌ترین و ضعیف‌ترین رمان‌های انگلیسی است. اسلاف این رمان را نیز می‌شد هنگام انتشارشان بر حسب همین معیارها تبیین و توصیف کرد: خاصه رومولا که شاهکاری است بی‌نظیر، ولیکن غیرجذاب‌ترین شاهکارها»
گرچه این نقد و بررسی اگر بهتر ترجمه می‌شد، می‌توانست خواندنی‌تر باشد. ولی دست کم اگر با متن به خوبی ارتباط نمی‌گیرید، می‌دانید که برای خوانش تحلیلی رمان میدل مارچ، باید اثر هنری جیمز را بخوانید. متاسفانه برخی از آثار معرفی‌شده در این مجله همچنان با مشکل روان بودن در ترجمه روبه‌رو هستند. اگر مخاطب با خواندن آن‌ها به راحتی کنار می‌آید که هیچ، ولی اگر در برقراری ارتباط با آن، به مشکل برخورد کردید، می‌توانید متن اصلی را از اینترنت بیابید. به هر حال، مجله‌ی «فرهنگ‌بان» هم این‌جاست تا به شما در آشنایی با این کتاب‌ها کمک کند و به مثابه یک اینترنت کاغذی عمل کند.
داستان
در بخش داستان، سه داستان مختلف به شما معرفی می‌شود که «گورستان پرتقال‌های تلخ، نوشته‌ی یوزف وینکلر»، «آلیوشا دبه، نوشته‌ی لف تالستوی» و «میز میز است، نوشته‌ی پیتر بیکسل» اشاره کرد. شما در هر بخش، قسمتی از داستان معرفی شده را می‌خوانید و با سبک ترجمهی آن نیز آشنا می‌شوید. در صورت تمایل، می‌توانید کتاب را به صورت مجزا تهیه کرده و آن را کامل مطالعه کنید. جالب این‌جاست که هر سه کتاب، از بهترین آثار ادبی منتشر شده در دنیا هستند که خواندن آن‌ها واقعا خالی از لطف نیست.
ترجمهی ادبی
در بخش ترجمهی ادبی، «شیوه‌ی نقد ترجمهی آنتوان برمن»، «کاربرد ترجمهی معنایی و ارتباطی» و «اخلاق در ترجمه» معرفی می‌شود. این بخش مخصوص ویراستارهای گرامی یا کسانی است که قصد دارند اثری را از نظر ترجمه نقد کنند. در این بخش، کتاب‌هایی به شما معرفی می‌شود که می‌تواند نحوه‌ی «نقد یک ترجمه» را آموزش دهد. علاوه بر این، برخی از آثار می‌توانند به شما در امر «ترجمه» کمک کنند.
ابتدا متن ترجمه را، البته با تردید سلیم می‌خوانیم و قضاوت را به بعد موکول می‌کنیم. در این مرحله از وسوسه‌ی مقابله‌ی ترجمه با متن اصلی دوری می‌کنیم. تنها در این صورت است که می‌توانیم احساس کنیم که ترجمه خوب است یا نه؟
به جرات می‌توان گفت که این بخش از کل فصل‌نامه آن‌قدر کامل و خواندنی است که حتی بدون رجوع به مرجع اصلی، می‌توانید چیزهای زیادی از آن یاد بگیرید. به شخصه این بخش از مجله را می‌توانم محبوب‌ترین بخش آن بدانم که جهت ترجمهی صحیح و ویراستاری صحیح یک اثر ترجمه شده، مطالب زیادی را به صورت چکیده و مختصر آموزش می‌دهد.
معرفی و نقد کتاب
از آن‌جا که نقد همیشه جنجالی و بحث برانگیز است، کتاب‌های زیادی در رابطه با آن نوشته شده است. پس به همین ترتیب، این بخش نیز زیرعنوان‌های زیادی دارد و در آن آثاری زیادی معرفی می‌شود. اگر می‌خواهید با منتقدهای مختلف آشنا شوید یا شیوه‌ی نقد یک اثر ادبی را یاد بگیرید، حتما باید به این بخش از فصل‌نامه رجوع و کتاب‌های مورد نیاز خود را پیدا کنید. «میراث‌داران گوگول»، «دست‌نامه ویرایش؟»، «دکتر حسین سامعی و توصیف ساخت زبان فارسی»، «اصول فرهنگ‌نویسی»، «منابع اصیل برای شناخت دین زردشتی و زردشتیان»، «شرحی دقیق از زندگی دینی، آیین‌ها و مناسک زرتشتیان ایران»، «ارزش ارجاعات در پژوهش: نقدی بر ارجاعات کتاب تماشاخانه‌ی اساطیر»، «رضا قنادان و بحران هویت»، «تاریخ مستی، نشئگی و البته خماری»، «نامه‌های عاشقانه‌ی مردی آزادی‌خواه»، «میس لمبتون؛ بانوی سیاست و پژوهش» و «دنیای کتاب، نوشته‌ی روزبه شکیبا» از کتاب‌هایی هستند که در این بخش معرفی می‌شوند.
یادنامه
در این بخش، راجع به دکتر احسان اشراقی، دریغاگوی سالاری و امیرکاووس بالازاده صحبت می‌شود. سه تن از اعضای عرصه‌ی ادبی که به تازگی چشم از جهان فرو بسته و این دنیا را ترک گفته‌اند. مطالب مربوط به زندگی نامه و شرح‌حال آن‌ها در سه کتاب مجزا نوشته و به چاپ رسیده است که در این بخش، معرفی خواهند شد و بخشی از کتاب‌ها نیز در مجله درج شدهاند.