یکی از دروس اختصاصی رشته‌ی تجربی فیزیک است که در کنکور سراسری ۳۰ سوال از آن مطرح می‌شود. از این ۳۰ سوال، ۸ سوال مربوط فیزیک دهم، ۹ سوال مربوط به فیزیک یازدهم و ۱۳ سوال نیز از فیزیک دوازدهم مطرح می‌شود. این بودجه‌بندی نشان از اهمیت فیزیک دوازدهم دارد که ۴۳ درصد فیزیک کنکور را به خود اختصاص داده است. بنابراین تسلط بر فیزیک دوازدهم می‌تواند در افزایش درصد شما تاثیر زیادی داشته باشد. پس انتخاب کتاب مناسب برای این درس اهمیت ویژه‌ای پیدا می‌کند. از این رو ما مقایسه‌ای بین دو کتاب پرفروش فیزیک دوازدهم تجربی انجام داده‌ایم تا برای شما مسیر انتخاب کتاب مناسب‌تر را هموارتر کنیم. این دو کتاب عبارت‌اند از:
- فیزیک دوازدهم تجربی میکرو انتشارات گاج (دو جلدی)
- فیزیک دوازدهم تجربی انتشارات نشر الگو (دو جلدی)
ویژگی‌های کتاب فیزیک دوازدهم تجربی میکرو گاج و نشر الگو
کتاب فیزیک دوازدهم تجربی میکرو طبقه‌بندی گاج یک مجموعه‌ی دو جلدی است که نویسندگان آن «بهروز نادری‌نژاد، علیرضا ایدلخانی، سعید احمدی و محمد آهنگر» هستند. جلد اول با ۲۸۸ صفحه شامل موارد زیر است:
- تست
- آزمون‌های جامع
- پاسخنامه کلیدی
جلد دوم نیز با ۵۰۲ صفحه دارای بخش‌های زیر است:
- درسنامه
- پاسخنامه تشریحی
فیزیک دوازدهم تجربی کنکور میکرو گاج (جلد اول)
کتاب فیزیک دوازدهم تجربی نشر الگو در دو جلد به چاپ رسیده که نوشته‌ی رضا خالو است. جلد اول با ۴۳۲ صفحه از ۵ بخش اصلی تشکیل شده است که عبارت‌اند از:
- درسنامه
- تست
- آزمون‌های جامع
- ضمیمه کاربردی
- پاسخنامه کلیدی
جلد دوم نیز با ۳۰۳ صفحه تنها شامل «پاسخنامه تشریحی» تست‌های جلد اول است.
فیزیک دوازدهم جامع رشته تجربی ویندوز الگو (جلد اول)
مقایسه‌ی طبقه‌بندی و مدل تألیف
شباهت
- طبقه‌بندی مطالب هر فصل: در کتاب نشر الگو هر فصل به چند بخش تقسیم می‌شود که هر بخش نیز چندین زیرشاخه دارد. کتاب میکرو گاج با تقسیم هر فصل به چند قسمت، مباحث یک فصل را دسته‌بندی کرده است. هر قسمت نیز خود به چند شاخه تقسیم شده است. این نوع تقسیم‌بندی باعث می‌شود که دانش‌آموزان بتوانند هر فصل را در چند قسمت مطالعه کنند. این موضوع باعث افزایش تسلط بر هر قسمت از یک فصل می‌شود.
- انطباق تست و درسنامه: بهتر استدانش‌آموزان بعد از مطالعه‌ی هر درسنامه یا قسمتی از آن، به حل تست‌های مرتبط بپردازند، که در این صورت تسلط بیشتری بر آن پیدا می‌کنند. بنابراین یکی از نقاط قوت هر کتاب کمک آموزشی می‌تواند انطباق تست و درسنامه باشد که چنین امکانی را برای دانش‌آموزان فراهم می‌کند. هر دو کتاب مذکور از چنین ویژگی برخوردار هستند.
- تعداد و عناوین درس‌ها و شاخه‌ها: در تقسیم‌بندی‌های انجام شده در این دو کتاب، تقریباً می‌توان گفت تعداد شاخه‌ها و قسمت‌ها برای فصول یکسان است و تا حد زیادی نیز در عناوین مشترک هستند. و در کل تفاوت زیادی از این بابت بین این دو کتاب وجود ندارد.
تفاوت خاصی در طبقه‌بندی مطالب و مدل تالیف مشاهده نشد.
مقایسه‌ی تست‌ها
شباهت
- منابع تست‌ها: در هر دو کتاب تست‌های کنکور سال‌های اخیر، تالیفی و سوالات برگرفته از کتاب درسی وجود دارد که یک مجموعه‌ی کامل برای یک داوطلب کنکور محسوب می‌شود. در ضمن تست‌های «کنکور دهه‌های گذشته» در کتاب نشر الگو، تست‌های منتخب کنکورهای قبل از سال ۸۰ است که در کتاب میکرو گاج نیز این تست‌ها با عنوان «منتخب سراسری قبل از ۸۰» آورده شده است.
- جداسازی تست‌ها: در هر قسمت از تست‌های این دو کتاب، مباحث با تیتر‌های بزرگ از هم جدا شده‌اند. این اتفاق باعث شکل‌گیری نظم ذهنی در دانش‌آموزان می‌شود که نوع سوالات را در آزمون‌های آزمایشی و کنکور شناسایی کنند و راه‌حل مناسب آن را برای حل برگزینند.
- توضیحات درباره‌ی تست‌ها: در هر دو کتاب، لابه‌لای تست‌ها مطالب کوتاهی وجود دارد که درباره‌ی تیپ تست‌ها و روش‌های حل آن توضیحاتی ارائه شده است. این مطالب در کتاب گاج محاوره‌ای و در کتاب نشر الگو لحنی رسمی دارند.
برای مثال در صفحه‌ی ۱۲۷ جلد اول گاج این‌گونه آمده است:
تو تست بعدی، یه سوال جدید و باحال از بحث تکانه رو با هم بررسی می‌کنیم. به بهونه‌ی این سوال، یه مرور هم روی یکای الکترون ولت داریم، که توی آخرای کتاب دوازدهم، خیلی باهاش کار داریم…
همچنین در صفحه‌ی ۳۵۷ جلد اول نشر الگو نیز داریم:
در تست‌های زیر انرژی فوتوالکترون در دو بسامد مختلف، خواسته یا داده شده است.
- جداسازی تست‌های دشوار: در کتاب گاج در پایان هر قسمت از هر فصل، تست‌هایی تحت عنوان «یک قدم تا ۱۰۰» آورده شده که از سطح دشواری بالاتری نسبت به سایر تست‌ها برخوردار هستند. مشابه این تست‌ها در پایان هر بخش از هر فصل کتاب نشر الگو با عنوان «تست‌های سطح دوم» آمده است. این تست‌ها بیشتر برای داوطلبان تیزهوش و یا سخت‌کوش در این کتاب‌ها گنجانده شده‌اند و سایر دانش‌آموزان می‌توانند از حل و بررسی آنها صرف‌نظر کنند.
- تست‌های ویژه‌ی جمع‌بندی: برخی از دانش‌آموزان برای جمع‌بندی علاوه بر مطالعه‌ی خلاصه درس، تست هم می‌زنند. در این کتاب‌ها تست‌های مناسب برای دوران جمع‌بندی و مرور مشخص شده‌اند. کتاب گاج شماره‌ی تست‌های مناسب برای جمع‌بندی را در ابتدای فصل آورده و نشر الگو در کنار شماره‌ی این تست‌ها علامت پیکان (فلش) گذاشته است. بنابراین با تهیه‌ی هر یک از این دو کتاب، تست‌های جمع‌بندی نیز خواهید داشت.
- شکل‌ها و نمودارهای باکیفیت: در بخش تست‌ها و سایر قسمت‌های کتاب‌ها نمودارها و شکل‌های کتاب به صورت واضح و گویا رسم شده‌اند. هر چند کیفیت چاپ در کتاب نشر الگو بالاتر است.
تفاوت
- تست‌های مکمل: در کتاب گاج یک ایده‌ی بسیار خوب صورت پذیرفته است. برای تعداد زیادی از تست‌های کنکور سه تست مکمل مفهومی، محاسباتی و خلاقانه طراحی شده است. تست‌های مکمل مفهومی، یک نگاه جدید به تست‌ها هستند و برای بررسی عمیق‌تر تست‌ها به کار رفته‌اند. تست‌های مکمل محاسباتی نیز برای تقویت محاسبات و تست‌های مکمل خلاقانه برای بالا بردن خلاقیت ذهنی دانش‌آموزان است که فاکتور مهمی در کنکور محسوب می‌شود. در کتاب نشر الگو چنین تست‌هایی طراحی نشده است.
- تست‌های M.K.A و آزمون‌های قلم‌چی: در کتاب فیزیک دوازدهم تجربی میکرو طبقه‌بندی گاج، تست‌های منتخب کنکور دانشگاه آزاد که تا قبل از سال ۸۱ به صورت مجزا از کنکور سراسری برگزار می‌شد، آورده شده که کتاب نشر الگو چنین تست‌های ندارد. در مقابل کتاب نشر الگو از سوالات آزمون‌های قلم‌چی استفاده کرده که در کتاب گاج تست‌های آزمون قلم‌چی ارائه نشده است.
- نشاندار کردن تست‌های مهم: برخی از دانش‌آموزان به دلایل مختلف، فرصت کافی برای حل همه‌ی تست‌های یک کتاب را ندارند. به همین علت برخی از کتاب‌ها تست‌های مهم را مشخص می‌کنند که این دسته از دانش‌آموزان بتوانند فقط با حل همان تست‌ها به یک تسلط نسبی برسند تا در آزمون‌ها و کنکور درصد نسبتاً خوبی داشته باشند. کتاب گاج نیز این تست‌ها را با علامت ستاره مشخص کرده است. کتاب نشر الگو چنین تست‌هایی را مشخص نکرده اما این دسته از دانش‌آموزان می‌توانند از تست‌هایی که کنار آنها علامت فلش درج شده استفاده کنند. هر چند این تست‌ها برای جمع‌بندی مشخص شده‌اند، اما در این مورد نیز می‌توانند کاربرد داشته باشند.
- تعداد تست‌ها: تعداد تست‌های این دو کتاب تفاوت فاحشی ندارند اما بجز فصل چهارم در سایر فصول کتاب نشر الگو تعداد تست بیشتری دارد و الته آزمون‌های جامع کلی نیز دارد که این تفاوت تعداد تست را تا حدی بیشتر کرده است.
| تعداد تست‌های کتاب میکرو گاج | تعداد تست‌های کتاب نشر الگو | عنوان فصل | ردیف |
| ۶۱۳ | ۶۶۳ | حرکت بر خط راست | ۱ |
| ۴۵۷ | ۴۷۲ | دینامیک | ۲ |
| ۷۴۶ | ۷۶۹ | نوسان و موج | ۳ |
| ۳۵۱ | ۳۳۵ | آشنایی با فیزیک اتمی و هسته‌ای | ۴ |
| ۰ | ۱۵۴ | آزمون جامع کلی | ۵ |
| ۲۱۶۷ | ۲۳۹۳ | – – – – – | مجموع |
مقایسه‌ی آزمون‌های جامع
شباهت
- معیار انتخاب تست: در هر یک از آزمون‌های این دو کتاب، معیار انتخاب تست‌ها، پوشش مطالب مهم آن قسمت بوده است. بنابراین با حل و تحلیل این آزمون‌ها می‌توانید مرور خوبی بر مهم‌ترین مفاهیم داشته باشید.
تفاوت
- آزمون جامع برای هر قسمت: در کتاب گاج برای هر قسمت از هر فصل یک آزمون جامع طراحی شده که با توجه به اهمیت و حجم آن قسمت، تعداد تست‌ها از ۵ تا ۱۵ متغیر است. کتاب نشر الگو آزمون جامع برای هر قسمت از هر فصل ندارد.
- آزمون جامع برای هر فصل: در کتاب نشر الگو در پایان هر یک از فصول ۲ آزمون ۱۵ سوالی ارائه شده که بهتر است این آزمون‌ها را در مدت ۲۰ دقیقه حل کنید و در پایان درصدگیری انجام دهید که سطح خود را در هر فصل متوجه شوید. کتاب گاج آزمون جامع برای هر فصل ندارد.
- آزمون جامع کلی: در پایان کتاب نشر الگو، ۶ آزمون جامع دارد که به شرح زیر است:
- آزمون اول: آزمون ویژه‌ی مباحث نوبت اول (۱۵ سوال)
- آزمون دوم: آزمون ویژه‌ی مباحث نوبت اول (۱۴ سوال)
- آزمون سوم: آزمون ویژه‌ی فصول سوم و چهارم (۲۰ سوال)
- آزمون چهارم: آزمون جامع فیزیک دوازدهم (۲۰ سوال)
- آزمون پنجم: آزمون جامع فیزیک دوازدهم (۲۰ سوال)
- آزمون ششم: آزمون جامع فیزیک دوازدهم (۲۵ سوال)
این سوالات تماماً از سوالات کنکور داخل و خارج از کشور سال ۹۸ و ۹۹ رشته‌های تجربی و ریاضی انتخاب شده‌اند. بهتر است این آزمون‌ها را به صورت زماندار حل کنید. کتاب میکرو گاج چنین ویژگی ندارد.
مقایسه‌ی درسنامه‌ها
شباهت
- قابلیت تفهیم و خودآموزی: درسنامه‌ها هر چه خودآموزتر باشند و دانش‌آموز بتواند بدون استفاده از راهنمایی دبیر و یا دوستان خود، مطالب و مفاهیم را با مطالعه‌ی درسنامه فرا بگیرد، ارزشمندتر خواهد شد. در این دو کتاب، درسنامه‌ها به گونه‌ای نوشته شده‌اند که قابلیت خودآموزی را داشته باشند و تقریباً همه‌ی دانش‌آموزان با هر سطحی می‌توانند با استفاده از این درسنامه‌ها، مطالب را بیاموزند.
- ارائه‌ی تعاریف و فرمول‌های لازم: در درسنامه‌های کتاب‌های الگو و گاج همه‌ی تعاریف و فرمول‌های موردنیاز دانش‌آموز برای تفهیم و حل تست‌ها ارائه شده است. با وجود این درسنامه‌ها دیگر نیازی به مطالعه و استفاده از کتاب درسی نخواهد بود.
- ارائه‌ی نکات و تذکرات لازم: نکات مهمی که در حل تست‌ها کاربرد دارند و باعث سرعت در حل می‌شوند، در درسنامه‌های هر دو کتاب دیده می‌شود. در ضمن در بخش تذکرات، مواردی که ممکن است دانش‌آموز را به اشتباه وا دارد، بیان شده تا دانش‌آموز مرتکب چنین اشتباهاتی نشود.
- مثال‌های درسنامه: حل مثال‌ها و تست‌های متعدد بر تثبیت مطالب در ذهن دانش‌آموز بسیار کمک می‌کند. از این رو در درسنامه‌ها تست‌ها و سوالات تشریحی زیادی آورده شده که توجه به پاسخ آنها می‌تواند دانش‌آموزان را با سبک و سیاق حل مسائل مختلف آشنا کند. در ضمن مثال‌هایی از مطالب حفظی کتاب در درسنامه‌ی کتاب گاج دیده می‌شود که البته تعدادشان بسیار کم است.
تفاوت
- جایگاه درسنامه: در کتاب میکرو گاج، درسنامه‌ها در خلال پاسخنامه تشریحی و در جلد دوم ارائه شده است. در مقابل در کتاب نشر الگو، این درسنامه‌ها قبل از تست‌های مرتبط با آن در جلد اول آورده شده است.
- حل گام به گام مثال‌های درسنامه: در کتاب گاج برای حل تست‌های درون درسنامه، روش حل به صورت گام به گام ارائه شده و با نقش بستن این گام‌ها در ذهن دانش‌آموز، می‌تواند در حل تست‌ها بسیار توانمند باشد. کتاب نشر الگو این پاسخ‌ها را به صورت گام به گام ارائه نداده است. البته پاسخ‌های این کتاب به تست‌های درسنامه قابل فهم هستند، اما گام به گام نیستند.
ضمیمه‌های کاربردی در کتاب فیزیک دوازدهم تجربی نشر الگو
برای حل سوالات فیزیک نیاز به محاسبات و عملیات‌های ریاضی است. بنابراین دانش‌آموزی که بر مباحث ریاضی تسلط داشته باشد هم می‌تواند سوالات فیزیک را با سرعت بیشتری حل کند و هم مفاهیم فیزیک و نمودارها را بهتر درک کند. در همین راستا کتاب نشر الگو دو ضمیمه‌ی کاربردی ارائه داده که می‌تواند کمک بسزایی در این زمینه به دانش‌آموزان بکند. این دو ضمیمه عبارت‌اند از:
- کاربرد ریاضی در فیزیک
- کاربرد مشتق در حرکت شناسی
در این ضمیمه‌ها مانند سایر قسمت‌های کتاب ابتدا درسنامه آورده شده و در درسنامه نیز مثال‌های حل شده دیده می‌شود. در انتها نیز تست‌های مربوط به آن ارائه شده است. کتاب میکرو گاج چنین بخشی ندارد.
مقایسه‌ی پاسخنامه (تشریحی و کلیدی)
شباهت
- پاسخنامه کلیدی: برای هر یک از این دو مجموعه کتاب، پاسخنامه کلیدی تست‌ها در انتهای جلد اول آورده شده است.
- توضیحات فارسی: اگر دانش‌آموزی در حل یک سوال ناتوان باشد، به پاسخنامه تشریحی مراجعه می‌کند. این پاسخنامه در صورتی می‌تواند برای دانش‌آموز مفید باشد که علاوه بر حل، توضیحاتی را نیز برای آن ارائه داده باشد. در پاسخنامه تشریحی این دو کتاب توضیحات خوبی برای سوالات بیان شده است.
- بررسی سایر گزینه‌ها: در هر دو کتاب، در سوالاتی که با بررسی سایر گزینه‌ها، نکات خوبی به دست می‌آید، این کار انجام شده است.
تفاوت
- ارائه روش دوم برای حل: در کتاب نشر الگو برای برخی از سوالات دو روش حل ارائه شده که معمولاً روش دوم کوتاه و تستی است. البته تعداد این موارد بسیار کم است. در کتاب گاج چنین ویژگی دیده نمی‌شود.
- حل گام‌به‌گام سوالات: در کتاب گاج سوالات به صورت گام به گام حل شده‌اند. یعنی مراحل حل سوال به ترتیب نوشته شده است. الگوبرداری از این پاسخنامه بسیار ساده‌تر از حالت عادی است. در پاسخنامه تشریحی کتاب نشر الگو، چنین ویژگی به کار نرفته است.
- مشخص کردن سطح سوالات: در کنار شماره سوالات در پاسخنامه تشریحی کتاب نشر الگو، سطح آنها با A، B، C و D مشخص شده است که به ترتیب نشان از سطوح ساده، متوسط، دشوار و بسیار دشوار دارند. در کتاب گاج سطح سوالات نه در کنار تست‌ها و نه در کنار پاسخنامه مشخص نشده است.
- خلاقیت حرفه‌ای‌ها: در کتاب گاج بخشی به نام «خلاقیت حرفه‌ای‌ها» وجود دارد که روش‌های بسیار خوبی از ۲۰۰ نفر رتبه‌های زیر ۲۰۰ کنکور دو سال اخیر رشته‌های ریاضی و تجربی است. این بخش از جذاب‌ترین قسمت‌های کتاب برای دانش‌آموزان تلقی می‌شود. نویسندگان کتاب اذعان داشته‌اند که برخی از روش‌ها حتی برای آنها نیز جدید بوده است. در کتاب نشر الگو این ویژگی وجود ندارد.
- کادرهای پاسخنامه تشریحی: در پاسخنامه‌ی کتاب میکرو گاج کادرهای زیادی از جمله نگاهی دیگر، تذکر، نکته و … آورده شده که مطالبی را راجع به آن سوال و پاسخش ارائه داده‌اند. در کتاب نشر الگو فقط به بیان پاسخ سوالات پرداخته شده است.
نتیجه‌گیری
با بررسی و مقایسه‌ی بخش‌های مختلف دو کتاب ریاضی دوازدهم تجربی میکرو گاج و نشر الگو، احتمالاً شما هم به این نتیجه رسیده‌اید که در مجموع تفاوت زیادی با هم ندارند و هر دو برای دانش‌آموزان مناسب هستند. البته با نگاه جزئی‌تر می‌توان به این نتیجه رسید که درسنامه‌ی کتاب نشر الگو مفصل‌تر است. البته هر دو کامل هستند ولی درسنامه‌های گاج خلاصه‌ترند. از بابت تست‌ها تفاوت زیاد نیست. از نظر پاسخنامه تشریحی، پاسخنامه گاج قوی‌تر از پاسخنامه نشر الگو عمل کرده است. در نهایت انتخاب بین این دو کتاب به سلیقه‌ی دانش‌آموز برمی‌گردد.