رشته‌ی مدیریت کسب و کارهای کوچک از جمله رشته‌هایی است که در چند سال اخیر در وزارت علوم، تحقیقات و فناوری ایران تعریف شده که این رشته جز رشته‌های شناور است و هر دانش‌آموزی فارغ از رشته‌ی تحصیلی خود، می‌تواند این رشته را در برگه‌ی انتخاب رشته خود وارد کند. البته این رشته زیرمجموعه‌ی گروه ادبیات و علوم انسانی است. کسب و کارهای کوچک در اغلب کشورهای پیشرفته از اهمیت بسزایی برخوردار هستند. زیرا ساده‌تر از یک شرکت یا کارخانه‌ی بزرگ تأسیس می‌شوند و همچنین قابلیت انعطاف زیادی دارند و به راحتی خود را با محیط و شرایط تطبیق می‌دهند. در ضمن هزینه ایجاد و نگه‌داری کمتری هم دارند. در کشور ما نیز چنین کسب و کارهایی در حال شکل‌گیری و گسترش زیادی هستند. از این رو چند دانشگاه اقدام به ارائه‌ی دروس مرتبط با مدیریت این کسب و کارها کرده‌اند.
دانشگاه‌های پذیرنده‌ی رشته‌ی کسب و کارهای کوچک و رتبه‌ی قبولی در مقطع کارشناسی
همانطور که در ابتدای مطلب ذکر کردیم این رشته جزو رشته‌های شناور است و همه‌ی دانش‌آموزان بدون توجه به رشته‌ی دیپلم خود می‌توانند وارد این رشته شوند. در زیر نام دانشگاه‌هایی که پذیرش این رشته را دارند به همراه ظرفیت پذیرش در هر گروه آزمایشی را ارائه داده‌ایم.
توضیحات جدول:
- ردیف یک تا هفت، پذیرش روزانه و نوبت دوم (شبانه) دارند (رتبه قبولی ۱۵۰۰۰ تا ۲۵۰۰۰). سایر ردیف‌ها غیرانتفاعی هستند (رتبه قبولی ۲۵۰۰۰ تا ۳۵۰۰۰).
- ظرفیت پذیرش برخی ردیف‌ها بدون تکفیک است. این به آن معنا است که این دانشگاه‌ها در این رشته پذیرش صرفاً بر اساس سوابق تحصیلی دارند که برای رشته‌های مختلف ظرفیت‌ها محدود نمی‌شوند و قبولی کاملاً بر اساس سوابق تحصیلی دانش‌آموزان است (قبولی در این رشته‌ها هیچ ارتباطی به رتبه کنکور ندارد و معیار پذیرش بر اساس سوابق تحصیلی است. حتی دارندگان مدرک دیپلم بدون شرکت در کنکور می‌توانند در این رشته‌ها ثبت‌نام کنند).
- غیر از موارد ذکر شده در جدول، دو دانشگاه غیرانتفاعی مجازی، رشته‌های مخصوص داوطلبان بومی و دانشگاه‌های پیام نور نیز در این رشته پذیرش دارند (این رشته‌ها نیز اکثراً پذیرش بر اساس سوابق تحصیلی دارند)؛ که در جدول ذکر نشده است.
- ظرفیت‌ها و دانشگاه‌های مشخص شده در جدول بر اساس دفترچه‌ی انتخاب رشته سال ۱۴۰۰ است و امکان تغییر در آن در سال ۱۴۰۱ وجود دارد.
واحدهای درسی دوره کارشناسی رشته‌ی مدیریت کسب و کارهای کوچک
دانشجویان این رشته باید در ۴ یا ۵ سال تحصیلی (۸ تا ۱۰ ترم) ۱۳۸ واحد را بگذرانند که این ۱۳۸ واحد به بخش‌های زیر تقسیم می‌شوند:
- دروس عمومی: ۲۲ واحد
- دروس پایه: ۳۹ واحد
- دروس اصلی: ۲۷ واحد
- دروس اختصاصی: ۴۲ واحد
- دروس اختیاری: ۸ واحد
چارت درسی این رشته به تفکیک دروس را می‌توانید در جداول زیر مشاهده کنید.
گرایش‌های کارشناسی ارشد و دکترای رشته‌ی مدیریت کسب و کارهای کوچک
دانش‌آموختگان رشته‌ی مدیریت کسب و کارهای کوچک می‌توانند در مقطع کارشناسی ارشد یکی از گرایش‌های زیر را برگزینند:
- استراتژی
- بازاریابی
- رفتار سازمانی و منابع انسانی
- سیستم‌های اطلاعاتی و فناوری ارتباطات
- عملیات و زنجیره تامین
- فناوری
- مالی
- نوآوری و توسعه‌ی محصول و خدمت
- عمومی
- سازمان‌های پروژه محور
- خدمات
- کارآفرینی
- کسب و کار بین‌المللی
بعد از کسب مدرک کارشناسی ارشد در هر یک از این گرایش‌ها، دانش‌آموختگان می‌توانند در یکی از رشته‌های مدیریت نظیر مدیریت تکنولوژی، مدیریت مالی، رهبری و رفتار سازمانی و… در مقطع دکترا ادامه تحصیل دهند. در واقع دانش‌آموختگان هر یک از رشته‌های مدیریت در مقطع کارشناسی ارشد می‌توانند برای ادامه تحصیل در همان رشته و یا سایر رشته‌های مدیریتی در کنکور مربوط شرکت کنند. به عبارت دیگر در حال حاضر رشته‌ای با نام دکترای مدیریت کسب و کار در مقطع دکترا وجود ندارد. بنابراین دانش‌اموختگان این رشته برای پذیرش در دوره‌های دکترا، باید از رشته‌های دکترای سایر رشته‌های مدیریتی بهره ببرند. دکترای مدیریت در رشته‌های مختلف در بسیاری از دانشگاه‌های کشور مانند دانشگاه تهران، دانشگاه تربیت مدرس، دانشگاه علامه طباطبایی، دانشگاه شهید بهشتی، دانشگاه امام صادق، دانشگاه فردوسی مشهد و… ارائه می‌شود.
بازار کار و آینده‌ی شغلی رشته‌ی مدیریت کسب و کارهای کوچک
با توجه به گسترش کسب و کارهای کوچک در ایران، این رشته شرایط بسیار خوبی در بازار کار برای شما خواهد داشت. شما می‌توانید با تحصیل در این رشته در مشاغل مختلفی در حوزه کسب و کار مشغول به کار شوید. برای مثال می‌توانید به عنوان مدیر بازاریابی یا مدیر فروش، مدیر خرید شرکت، کارشناس تحقیقات در بازار، مدیر روابط عمومی، کارشناس بیمه و در بسیاری دیگر از مشاغل از این دست، مشغول به کار و فعالیت شوید. علاوه بر همه‌ی این موارد، اگر سرمایه‌ی لازم را دارید می‌توانید با توجه به تخصصی که دارید، کسب و کار خودتان را راه بیندازید. حتی اگر سرمایه ندارید سرمایه‌گذاران می‌توانند از شما به عنوان مشاور کسب و کار استفاده کنند. بنابراین با تحصیل در این رشته می‌توانید در حوزه‌های متفاوتی از کسب و کار مشغول به کار و فعالیت شوید. من شخصاً در مشاوره‌های انتخاب رشته، این رشته را به دانش‌آموزان پیشنهاد می‌کنم. رتبه‌ی قبولی نه چندان خوب این رشته که پیش‌تر ذکر شد؛ به سبب ناشناخته بودن این رشته است که در سال‌های آینده این رتبه با شناختهشدهتر آن بهبود خواهد یافت. پیش‌بینی می‌شود که این تغییر رتبه چشم‌گیر باشد.