پس از بیست سال

احتمالاً تصوری که از تراژدی در ذهن شما نقش بسته، با تصاویری ذهنی از نمیاش‌نامه‌های شکسپیر یا تراژدی‌ها یونان پیوند خورده است. اما تراژدی همیشه در قالب داستان شکل نمی‌گیرد و گاهی الهام گرفته از واقعیت است. کتاب «پس از بیست سال» یک رمان در ژانر مذهبی و دینی‌ست که دربارهٔ تراژدی بزرگ دنیای شیعه، یعنی واقعهٔ عاشوراست. این واقعه در نقاط مختلفی از خاورمیانه و کشورهای آفریقایی هر سال توسط میلیون‌ها نفر یاد می‌شود مراسم‌ها عزاداری گسترده‌ای در کشور ما نیز برپا می‌شود. اما نویسندهٔ این کتاب «سلمان کدیور» با حمایت مادی و معنوی «مؤسسه فرهنگی هنری شهرستان فرهنگ و ادب» کتابی را منتشر کرده که تمام تلاشش در آن، متفاوت بودن و متفاوت نوشتن است. از موضوع واحد تمام کتاب‌های عاشورایی که بگذریم، این داستان هم در مضمون به دنبال مفاهیم تازه می‌گردد و هم در ساحت ادبی و فرمی، تلاش کرده تا این تفاوت‌ها را به چشم خواننده بیاورد. داستان‌های جانبی زیادی از تاریخ عاشورا برای ساخت سریال‌های تلویزیونی یا کتاب‌های این حوزه استفاده شده، اما نویسندهٔ این کتاب تمرکزش را روی پیدا کردن جوابی برای یک مسئلهٔ اساسی دربارهٔ این قیام و اتفاقات بعدش، معطوف می‌کند؛ این‌که امام حسین(ع) چرا قیام کرد و چرا یزید دست به چنین کاری زد؟ این سؤال با توجه به ریشه‌های تاریخی و سیاسی و اجتماعی پیچیده‌ای که دارد، به خودی خود دشوار است. حالا باید این را هم در نظر بگیریم که ۱۴۰۰ سال پیش شرایط دنیا و امپراتوری اسلام و کشور عراق با امروز غیر قابل مقایسه بوده است. اما سلمان کدیور برای پیدا کردن پاسخ خود به سراغ جایی می‌رود که معلم اصلی تمام آدم‌هاست و هیچ‌وقت از تکرار درس‌هایش متوقف نمی‌شود: تاریخ. در این کتاب ما با عاشورا مثل یک تراژدی مواجه می‌شویم و با تکنیک‌های داستان‌گویی نویسنده، با داستان به عنوان یک رمان به خوبی ارتباط می‌گیریم. برای آشنایی بیشتر با کتاب پس از بیست سال و خرید اینترنتی کتاب، به ادامه مطلب توجه نمایید.

موضوع و مضمون کتاب پس از بیست سال

همهٔ ما دربارهٔ بخش‌های مختلف عاشورا می‌دانیم؛ از حرکت کاروان از سمت مکه به مدینه و به عربستان، تا سد راه شدن لشکر ابن زیاد و مبارزهٔ امام حسین و خانواده و یارانش با دشمنان و فداکاری حضرت عباس برای آوردن آب. اما چیزی که ما باید بیشتر به آن توجه کنیم دلیل تصمیمات امام است. ایشان از سرزمین عربستان به عراق آمدند و جان خود و خانواده‌شان فدا کردند تا پیامی را به مردم برسانند؛ نه فقط به مردم زمانهٔ خود بلکه به تمام انسان‌ها در همهٔ ادوار تاریخ. این واقعه نشان می‌دهد که اهمیت یک ایدهٔ واقعی تا چه اندازه زیاد است و تفکر در زندگی پیامبر(ص) و اهل بیت ایشان چه جایگاهی دارد. امام حسین دلیل اصلی قیام کردنش را در جمله‌ای بیان می‌کند که همه از بر هستیم:

اگر دین ندارید، لااقل آزاده باشید.

درک این جمله چیزی نیست که بخواهیم به سرعت به آن برسیم و به سادگی از آن بگذریم. تمام رنج‌ها و مصیبت‌هایی که بر امام و خانواده‌اش فرود آمد، از جایی نشأت می‌گیرد که ما را به اهمیت کربلا می‌رساند. اما حسین به انسان‌ها آزادگی و تفکر کردن و رسیدن به اخلاق و منش حقیقی را پیشنهاد می‌کند و این پیام آن‌قدر برایش باارزش و حیات‌بخش است که حاضر است تمام زندگی‌اش را برای رساندن آن به گوش مردم دنیا، قربانی کند. «پس از بیست سال» تلاش کرده تا واقعهٔ عاشورا را مرکز بحث داستان قرار دهد، اما دربارهٔ شخصیت‌ها و افراد تازه‌ای بگوید که به نحوی در ماجرای عاشورا نقش داشته‌اند و تا امروز، به گونه‌ای پنهان مانده‌اند. سبک روایت در این داستان غیرخطی و شکسته است، برای همین یک بخش کتاب به اسارت حضرت زینب(س) و فرزندان و زنان می‌پردازد و در بخش بعدی، به زمانی پیش از واقعهٔ عاشورا برمی‌گردیم؛ جایی که اتفاقات مهمی رخ داده که شاید در وقوع عاشورا نقش مستقیم داشته، اما هرگز ارتباط حقیقی آن پیدا نشده است. این کتاب قطور در ۷۵۰ صفحه، روایتش را مفصّل و با جزئیات زیاد برای ما آماده می‌کند و بدیهی‌ست که اکثر شاخ و برگ‌های داستان توسط نویسنده خلق شده؛ اما محور تمام اتفاقات عاشورا و ایدئولوژی امام حسین(ع) و یارانش است. پرسش اصلی نویسنده «چرایی قتل حسین» است و در پایان، روایت به شکلی به پایان می‌رسد که خواننده می‌تواند از میان شکستگی‌های روایت، به این دلیل دست پیدا کند.

سلمان کدیور؛ نویسندهٔ کتاب پس از بیست سال

سلمان کدیور متولد سال ۱۳۶۵ شهر شیراز است. او پس از دریافت مدرک کارشناسی ارشد خود به کار در شرکت صنعت نفت ایران مشغول شد و در ۴ سال اخیر، علاوه بر شغل همیشگی خود، به طور جدی به نویسندگی نیز روی آورده است. کدیور تلاش می‌کند تا به عنوان نویسنده‌ای از نسل جوان، در راه آموزه‌های دینی قدم بردارد و بزرگان اسلام را الگوی خودش قرار دهد. او فعالیت سیاسی را نیز از دورهٔ دانشجویی خود پیگیری می‌کرده و در جبنش عدالت‌خواهِ اصول‌گرا، فعال است. از جوایز کدیور می‌توانیم به «رتبه اول جنشواره داستان نویسی رسول آفتاب، برگزیده جشنواره ملی الف دزفول و برگزیده جشنواره ملی شکوه شکیبایی» اشاره کنیم. پس از بیست سال اولین کتاب سلمان کدیور است و پیش از این در چاپ چند داستان کوتاه در کتاب‌های داستانی و ساخت فیلم از داستانک «اجازه» به کارگردانی محمد فرج صالحی، همکاری داشته است.