دورنمای چهارسال و نیم دعوی دموکراسی!

انتشارات نگاه معاصر منتشر کرد:

سوم شهریور ۱۳۲۰

این روز هرگز از خاطرم محو نمی‌شود، برای اینکه قضیه به حدی خارج از تصور و غیرمترقب بود که حتی به مخیله آنهایی که سُلطه روزافزون شاه بر تمام امور، آنها را عاصی و مستأصل ساخته و بزرگترین آرزوشان سقوط او بود، نمی‌رسید، چه همیشه انسان وقتی آرزوی چیزی داشته و بشدت، وقوع امری را می‌خواهد، در هر سانحه و اتفاقی امارات و علائم حصول مأمول [آرزوهای] خود را پیدا می‌کند، از این رو آنان نیز تصور نمی‌کردند قضیه این شکل پیدا کند.

صبح روز سوم شهریور، وقتی با چند نفر از دوستان به عزم رفتن به شهریار از زرگنده حرکت کردیم، ابداً خیال نمی‌کردیم که امروز به روز به این معمولی - که همه چیز عادی و در جای خود می‌باشد و به گفته تقویم نویسان قدیم «اوضاع کواکب دلالت بر سلامتی ذات مبارک شاهانه می‌کرد»، روز (دوشنبه) سوم شهریور، سرفصل جدیدی در تاریخ سیاسی ما آغاز خواهد شد و حکومت مستبدانه رضاشاه – که متجاوز از بیست سال منشاء آثار برجسته‌ای از خیروشر، و از حیث استیلای بر نفوس و عقول در تاریخ این کشوری که پر از استبداد و حکومت مطلق العنانی است، بی‌نظیر است – از میان خواهد رفت.