جامع پیش از دبستان گامی تا فرزانگان

چند سالی است در ایران نو ورودهای دبستان قبل از کلاس اول، باید یک سال در مقطع پیش دبستانی تحصیل کنند. عمده‌ترین هدف آموزش در این دوره آماده کردن کودکان برای ورود به دبستان است. آموزش مهارت‌های اجتماعی نظیر بالا بردن سطح تعامل کودک با دیگر همسالان از جمله آموزش‌های مهم دوران پیش دبستانی است. مهارت‌های خودیاری شامل طرز صحیح غذا خوردن، پوشیدن و در آوردن لباس و رعایت نظافت هنگام رفتن به دستشویی به صورت مستقل، از دیگر مهارتهای زیربنایی است که کودک باید در این مرحله بیاموزد. از سوی دیگر، آموزش اطلاعات عمومی نظیر مفاهیم (بالا-پایین، چپ-راست، کوتاه-بلند و…) مشاغل، حیوانات، میوه‌ها، رنگ‌ها، وسایل نقلیه و همچنین مهارت‌های نوشتن مانند طرز صحیح گرفتن مداد از جمله مواردی است که کودک در این مرحله می‌آموزد. ضمن آن که، مهارت‌های حرکتی ظریف مانند قیچی کردن کاغذ، کپی کردن اشکال، رنگ آمیزی و وصل کردن نقطه‌ها به هم و نیز مهارت‌های حرکتی غیرظریف نظیر دویدن، پریدن، لی‌لی کردن، از پله بالا و پایین رفتن، چهار دست و پا راه رفتن و… نقش اساسی و مهمی را در یادگیری کودک در تمام مراحل تحصیلی او خواهد داشت. سوال این است که کودکان در دوره پیش دبستانی تا چه اندازه با این آموزش‌ها آشنا می‌شوند. اگر چه باید اذعان داشت با توجه به مشکلات مالی و پایین بودن دستمزد مربیان مراکز پیش دبستانی و مهد کودک، این قشر دلسوز، زحمت فراوانی برای آموزش کودکان متحمل می‌شوند. اما به نظر می‌رسد با وجود اهمیت آموخته‌های زیربنایی در این مقطع سنی، کمتر به این مهم توجه می‌شود. در حالی که آموزش این مهارت‌ها نیاز به مربیانی با تجربه دارد که علاوه برآشنایی با خصوصیات جسمی و روحی کودک، تجربه کافی جهت آموزش در این زمینه را داشته باشند. چه بسا مربیانی به دلیل رعایت نکردن مراتب آموزشی از ساده به مشکل، مفاهیم را به صورت غیرعلمی به کودکان می‌آموزند. در چنین شرایطی کودک به دلیل نقص آموزش، احساس ناتوانی کرده و اعتماد به نفس او پایین می‌آید و در نتیجه از کار آموزش دلزده می‌شود. اگر چه مربیان مهدهای کودک و مراکز پیش دبستانی تمام تلاش خود را برای بهبود آموزش به کار می‌گیرند اما در مواردی نداشتن الگوی مناسب و نا آشنایی با اصول روانشناسی، اغلب رابطه آنها را با کودک و خانواده دچار چالش می‌کند. بر همین اساس پیشنهاد می‌شود اولیای دانش‌آموز و یا مربیان پیش دبستانی می‌توانند با استفاده از یک کتاب مناسب پیش دبستانی دانش‌آموزان را در مسیر درست آموزش در این سن قرار دهند. اولیا و مربیان می‌توانند با خرید کتاب جامع پیش از دبستان انتشارات گامی تا فرزانگان و معرفی آن به دانش‌آموزان در مسیر درستی قدم بردارند. این کتاب نوشتهٔ فروغ تاجیک است که با چاپ تمام رنگی جذابیت‌های خاصی را برای یک کودک ۴ یا ۵ ساله ایجاد کرده است.

ویژگی‌های کتاب جامع پیش از دبستان انتشارات گامی تا فرزانگان

کتاب جامع پیش از دبستان انتشارات گامی تا فرزانگان که از «مجموعه کتاب‌های آلبالو»ی این انتشارات، با شعار پنج کتاب در یک کتاب، روانهٔ بازار کتاب شده است. این پنج کتاب عبارت‌اند:

• خواندن
• نوشتن
• ریاضی
• هوش
• علوم

که در این پنج موضوع مهارت‌های ریاضی و هوش در یک فصل با هم و نیز خواندن و نوشتن در یک فصل دیگر با هم آمده است. بنابراین این کتاب به ترتیب در سه فصل «ریاضی و هوش»، «خوانداری و نوشتاری» و «علوم» ارائه شده است. این موارد بر اساس سرفصل‌های مورد تایید وزارت آموزش و پرورش انتخاب و تالیف شده‌اند. نویسندهٔ کتاب در قسمتی از مقدمه چنین گفته است:

توجه به آموزش و پرورش پویا و خلاق در سطوح مختلف آموزشی نقش تعیین کننده‌ای به عنوان رکن اصلی نظام تربیتی به ویژه در سنین پیش دبستانی و سال‌های اولیهٔ دبستان دارد. این شیوهٔ پویا و خلاق، نیاز به نوآموزان و دانش‌آموزانی دارد که دقت، توجه و تمرکز در وجود آن‌ها چون یک رفتار نهادینه گردیده و آن‌ها را برای یادگیری در چنین نظام تربیتی آماده نماید. مطالب این کتاب بر اساس آخرین تغییرات نظام آموزش ابتدایی و به صورت ریشه‌ای و مفهومی تهیه و هدف‌گذاری شده و در مقایسه با دیگر کتب پیش دبستانی، تفاوت‌های زیادی از نظر محتوا و روش دارد.

دربارهٔ هر یک از فصل‌های این کتاب و سوالات آن اطلاعاتی را در زیر ارائه داده‌ایم.

ریاضی و هوش

در این قسمت با تمرینات ریاضی و هوش بسیار ساده که مخصوص کودکان ۴ و ۵ ساله است، دانش‌آموزان را درگیر می‌کند. در این قسمت نویسنده سعی در آموزش اشکال، اعداد و مفهوم آن‌ها، اندازهٔ اشکال و… دارد. چند نمونه از سوالات این فصل را در زیر می‌توانید ببینید.

• صفحهٔ ۱۷: مانند نمونه به تعدادی که از هر عدد در جدول پایین می‌بینی، از خانه‌های جدول بالایی رنگ بزن.
• صفحهٔ ۲۶: با دقت به کارت‌های سمت راست نگاه کن و کارت مشابه سمت چپ را پیدا کن و علامت بزن.
• صفحهٔ ۴۹: اگر زیر هر سه گوش ۲ سیب و زیر هر چهارگوش ۱ سیب باشد. تعداد سیب‌های زیر شکل‌ها را مانند نمونه با نوشتن عدد نشان بده.

خوانداری و نوشتاری

در این بخش مولف کتاب در نظر داشته که با یک عکس و ادای نام آن توسط دانش‌آموز حروف اول و یا آخر آن را بشناسد که همین مقدمه‌ای برای شروع نوشتن است. در ادامه با یادگیری نوشتار حروف، باید یکی از حروف موجود در کلمه را علامت بزنند و این مهارت در تمرین‌های زیاد و متفاوتی تقویت می‌شود. نکتهٔ جالب این‌جا است که تمرینات طوری تالیف شده‌اند که یک کودک ۴ یا ۵ ساله را خسته نکند. چند نمونه از این سوالات را در زیر ببینید.

• صفحهٔ ۱۲۴: در هر قسمت با توجه به نشانه‌هایی که در جدول سمت راست آمده، جدول سمت چپ را کامل کن.
• صفحهٔ ۱۵۶: به آخر هر ترکیب نشانهٔ (ه) را با مداد قرمز اضافه کن. کلمه را بخوان و با خط‌کش به تصویر مناسب وصل کن.

علوم

در این قسمت هم اطلاعاتی که دانش‌آموزان باید دربارهٔ علوم تجربی داشته باشند، مورد سوال قرار گرفته است. با توجه به سوالات زیر که در کتاب آمده، بیشتر با فصل علوم آشنا می‌شوید.

• صفحهٔ ۱۶۲: نوع حرکت هر یک از جانوران زیر را مانند نمونه مشخص کن.
• صفحهٔ ۱۶۶: شکل‌هایی که می‌توانند در یک گروه قرار بگیرند را از آخر کتاب جدا کن و در جای مناسب بچسبان.
• توضیح: در پایان کتاب چندین برچسب وجود دارد که در بخش علوم استفاده می‌شوند. برای نمونه همین سوال صفحهٔ ۱۶۶ از این دست موارد است.
• صفحهٔ ۱۷۴: نقطه‌چین مربوط به خوردنی‌های مفید را با مداد سبز و نقطه‌چین مربوط به خوردنی‌های غیرمفید را با مداد قرمز کامل کن.