سفر به کرهٔ ماه

سفر به کره ماه در ۱۹۶۹ یکی از دستاوردهای بشری در سده بیستم میلادی بود. بشریت سرانجام توانست با اتکا به دانش فنی خود و ساخت فضاپیما، قدم روی کره خاکی‌ای بگذارد که قرن‌ها تلالو نور آن در شب‌ها را می‌دید. این اتفاق را در زمره یکی از برجسته‌ترین دستاوردهای بشر ارزیابی می‌کند. رویداد بزرگی که منجر به شناخت بهتر انسان از فضا و قمر کره زمین شد.

حال چگونه می‌توان این داستان را برای کودکان و نوجوانان روایت کرد؟ آیا باید با همان جزئیات فنی سفر نیل آرمسترانگ به کره ماه توصیف شود؟ آیا حتماً لازم است به داستان واقعی سفر پرداخته شود و مثلاً نمی‌توان از افرادی خیالی سخن گفت تا دست نویسنده در توصیف ماجرا بازتر باشد و بتواند از ابزارهای پردازش داستان بهتر استفاده کند؟ آیا نمونه موفقی در این حوزه وجود دارد که به زبان‌های گوناگون ترجمه شده و تحسین جهانیان را برانگیخته باشد؟

همه قطعاً با هرژه، کارتونیست بلژیکی، و مجموعه معروف او «تن‌تن و میلو» آشنا هستیم. او در ۱۹۵۰ چنین شاهکاری را خلق کرد. حدود بیست سال از آنکه انسان بتواند به کره ماه برود!

تن‌تن در راه کره ماه

در سال ۱۹۵۰ هرژه تصمیم گرفت به ماجرای سفر انسان به کره ماه بپردازد. او این رویداد در زمره ماجراهایی که برای تن‌تن، خبرنگار کنجکاو و زیرک، و دوستانش مانند کاپیتان هادوک و پروفسور تورنسل اتفاق می‌افتاد قرار داد و در دو جلد کتاب با نام‌های «هدف کره ماه» و «روی ماه قدم گذاشتیم» به آن پرداخت.

البته این داستان‌ها ابتدا به‌صورت دنباله‌دار از ماه مارس تا سپتامبر ۱۹۵۰ به‌صورت هفتگی در مجله بلژیکی تن‌تن به چاپ رسید و در نهایت در سال ۱۹۵۳ توسط انتشارات کسترمن به‌صورت کتابی دوجلدی به چاپ رسید. این مجموعه شانزدهمین و هفدهمین کتاب‌ها از مجموعه تن‌تن و میلو بودند.

داستان از آنجایی شروع می‌شود که پروفسور تورنسل که در پایگاه تحقیقات فضایی اسپرودج در حال پژوهش است از تن‌تن و کاپیتان هادوک دعوت می‌کند به کشور خیالی سیلداویا بیایند. تن‌تن و هادوک هم که به‌تازگی از خاورمیانه برگشته بودند (ماجرای سرزمین طلای سیاه) دعوت پرفسور را اجابت کرده و به سیلداویا می‌روند. آن‌ها متوجه می‌شوند که پروفسور در حال پژوهش برای طراحی موشکی جهت سفر به کره ماه است. او از تن‌تن و کاپیتان هادوک دعوت می‌کند که همراه او به کره ماه آمده و اولین انسان‌هایی باشند که بر روی آن قدم می‌گذارند.

تن‌تن و کاپیتان این پیشنهاد هیجان‌انگیز را قبول می‌کنند و برای سفر به کره ماه آماده می‌شوند. اما هم‌زمان تلاش‌هایی در جریان است که این سفر با موفقیت انجام نشود. چه کسانی پشت این ماجرا هستند؟ تن‌تن قرار است بار دیگر با کدام دشمن قدیمی خود روبه‌رو شود؟

هرژه در مقام پژوهشگری علمی

داستان «سفر به کره ماه» در زمره موفق‌ترین آثار هرژه به شمار می‌رود. او این کتاب را در زمانی نوشته بود که هنوز انسان نتوانسته بود به کره ماه برود. اما رقابت فضایی فزاینده میان آمریکا و شوروی این احتمال را تقویت می‌کرد که به‌زودی یکی از این دو ابرقدرت به توانایی و دانش فنی ساخت موشکی نائل خواهند آمد که بتواند انسان را به‌سلامتی به کره ماه برده و به زمین برگرداند.

این پیش‌بینی در ۱۹۶۹ محقق شد و آمریکا با سبقت گرفتن از رقیب سوسیالیستی خود توانست نیل آرمسترانگ را به کره ماه بفرستد. اما حدود دو دهه قبل از آن هرژه چگونه توانست به‌خوبی و با دقت سفر خیالی تن‌تن و دوستانش به ماه را ترسیم کند؟ درواقع باید گفت که دو کتاب «سفر به کره ماه» و «روی ماه قدم گذاشتیم» از واقع‌گرایانه‌ترین ماجراهای تن‌تن هستند. هرژه برای فهم موضوع جستجو و تلاش علمی زیادی را برای یافتن منابع فنی چگونگی سفر انسان به کره ماه معطوف داشت و حتی برای طراحی موشکی که توسط پروفسور تورنسل طراحی می‌شود و تن‌تن و بقیه را به کره ماه می‌برد، سری به منابع فنی ساخت موشک در جنگ جهانی دوم زد و درنهایت با الهام از موشک V۲ آلمانی‌ها موشک قرمز مشبک معروف خود را طراحی کرد.

در این قسمت از ماجراهای تن‌تن علی‌رغم وجود دشمنان قدیمی و فعالیت ایشان، چیز عجیب دیگری مانند بقیه آثار وجود ندارد و هرژه ترجیح داد بیشتر تمرکز خود را بر توصیف دقیق سفر انسان به کره ماه معطوف کند. موفقیت آن نشان داد که هرژه توانسته به هدف خود دست یابد و یکی از جالب‌ترین آثار ادبی راجع به سفر کره ماه را پیش از سفر آرمسترانگ با آپولو ۱۱ در ۱۹۶۹ خلق کند.