عادت‌های اتمی

پیشرفت کردن مقوله‌ایست که در هر جامعه و فرهنگی به شکلی تعریف می‌شود. حتی کوچک‌ترین واحدها اجتماع در دنیا، یعنی خانواده‌ها، دیدگاه‌هایی بسیار متفاوت از همدیگر دارند که باعث می‌شود یک اتفاق را خوب یا بد تلقی کنند؛ به همین ترتیب در ساحت فردی هم اعضای خانواده با عقاید متفاوتی زندگی می‌کنند. بچه‌ها از پدر و مادرشان یاد می‌گیرند که باید نظرات خودشان را داشته باشند و خوبی و بدی هر چیزی را خودشان تشخیص بدهند؛ اما چیزی که یاد نمی‌گیرند این است که نگذارند هیچ چیزی در زندگی برایشان به عادت تبدیل شود. عادت کردن تمام کاری‌ست که ما در زندگی داریم انجام می‌دهیم. به این که صبح زود بیدار شویم عادت می‌کنیم، به این که آداب اجتماعی را رعایت کنیم، به این که قوانین را رعایت کنیم و عادت می‌کنیم که نقش خودمان را در جامعه، باتوجه به انتظارات دیگران بشناسیم و آن‌ها را برآورده کنیم. اما در لابه‌لای این‌همه کار مهم و ضروری که باید به انجام دادن یا ندادنشان عادت کنیم، چیزهایی هم هست که از چشممان مخفی می‌ماند. چیزهای کوچکی که در روز اول عملاً هیچ اثری ندارند و ممکن است چند ماه یا چند سال به انجام دادن آن عادت کرده باشیم و حواسمان نباشد؛ یا این‌که حواسمان هم باشد و نخواهیم یا نتوانیم که تغییرشان دهیم. اگر نخواهیم عادتی را تغییر دهیم، هرچقدر هم که دیگران از بدی‌های آن به ما بگویند؛ ترک‌اش نخواهیم کرد تا زمانی که به یک درک درست از بد بودن آن برسیم. این مرحله‌ایست که آدم‌ها در جوانی به آن می‌رسند و خلأ بعضی چیزها در زندگی، می‌تواند این معضل را تشدید کند. روابط عاطفی و اجتماعی، تلاش برای رسیدن به یک موقعیت شغلی حرفه‌ای و رو آوردن به هنر، از جمله کارهایی‌ست که برای رهایی از چنگال عادت‎های بد و رسیدن به یک زندگی بهتر، به ما کمک می‌کند. در این مطلب با ما همراه باشید تا یکی از موفق‌ترین کتاب‌های انگیزشی که دقیقاً به جنگ عادت‌های بد می‌رود را معرفی کنیم.

موضوعات و ساختار کتاب عادت‌های اتمی

«نتایج کوچک، تغییرات چشم‌گیر»، «راهی آسان و اثبات‌شده برای ایجاد عادت‌های خوب و ترک عادت‌های بد»، «پرفروش‌ترین کتاب نیویورک تایمز»، «پرفروش‌ترین کتاب وال استریت ژورنال»، «پرفروش‌ترین کتاب یو. اس. ای. تودی»، «پرفروش‌ترین کتاب در لیست آمازون» و… تمام این‌ها عنوان‎ها و نوشته‌هایی‌ست که در تحسین این کتاب و روی جلد آن نوشته شده است. عادت‌های اتمی به شیوهٔ کتاب‌های انگیزشی موفق و پرفروش پیش از خودش، یعنی «اثر مرکب»، «کار عمیق»، «حکایت دولت و فرزانگی»، «همه‌چیز به فنا رفته! » و «هنر ظریف رهایی از دغدغه‌ها»، وارد حیطه‌ای می‌شود که نقطهٔ شروعش، ساده‌ترین کارها در زندگی روزمرهٔ ماست. اما این فقط آغاز کار است، چرا که با مطالعهٔ فصل‌های بیشتری از این کتاب‌ها، می‌بینیم که داریم در یک مسیر تکاملی حرکت می‌کنیم و به نقاط پیچیده‌تری می‌رسیم. کتاب عادت‌های اتمی در سال ۲۰۱۸ توسط «جیمز کلیر» نوشته شد و در عرض یک ماه به صدر لیست پرفروش‌ترین کتاب‌های آمریکا رسید. در ایران چاپ و ترجمه‌های زیادی از آن صورت گرفته که پیشنهاد کتابچی، نسخهٔ نشر «نوین» با ترجمهٔ «هادی بهمنی» است. این کتاب در ۶ فصل نوشته شده است. در مقدمهٔ این کتاب ابتدا ماجرای کوتاهی را از حادثه‌ای می‌خوانیم که برای جیمز کلیر در کودکی رخ داده و تجربه‌ای نزدیک به مرگ را برایش رقم زده است؛ این اتفاق زمینه‌ای می‌شود تا در فصل اول، از ویژگی‌های پنهان عادت‌هایمان بدانیم، رفتارهای ناخودآگاه خودمان را بشناسیم و چگونگی تغییرات عادت‌های بزرگ به واسطهٔ رفتارهای کوچک را بفهمیم. از این‌جا وارد قوانین اصلی کتاب می‌شویم که در چهار فصل تنظیم شده است.

قانون اول: آشکارش کن!

این بخش از جایی شروع می‌شود که یک فرد تصمیم به تغییر بزرگی در زندگی‌اش می‌گیرد؛ یعنی دقیقاً همان نقطه‌ای که باید به جزئیات توجه و شیوهٔ انجام آن‌ها را عوض کرد. نویسنده بر اساس دانش و تجربیاتش به ما توضیح می‌دهد که بهترین راه برای یک شروع تازه چیست و باید از کجا شروع کرد. در این بخش می‌فهمیم که بسیاری از پیش‌زمینه‌های ذهنی ما اشتباه است؛ مثلاً این‌که یک انگیزهٔ بزرگ خوب است، اما یک محیط مناسب برای رشد، مهم‌ترین عنصر است. با اتمام این فصل می‌آموزیم که چگونه نقشه‌ها و هدف‌های بزرگمان را نگه داریم و در مسیر آن‌ها پایدار باشیم.

قانون دوم: جذابش کن!

ما نمی‌خواهیم از عادت‌هایمان فرار کنیم؛ بلکه هدف تغییر عادت‌های منفی به عادت‌های مثبت، و ثابت قدم بودن در آن‌هاست. همهٔ ما این جمله را شنیده‌ایم که «شخصیت ما برآیند پنج شخص مهم اطرافمان است. » از طرفی باید بتوانیم با وجود تمام تفاوت‌ها و اختلاف نظرها، روی مشترکات و اتفاق نظرمان با اعضای خانواده تمرکز کنیم تا از خود و آدم‌های اطرافمان، یک مجموعهٔ یکپارچه بسازیم. در این بخش دربارهٔ ریشه‌یابی مشکلاتمان می‌خوانیم و یاد می‌گیریم که از روی ظواهر یک مسئله، به دلایلی برسیم که در عمق آن پنهان شده است.

قانون سوم: آسانش کن!

موفقیت یک مسیر طولانی‌ست که باید هر لحظه‌اش را زندگی کرد؛ پس باید به شیوهٔ «آهسته و پیوسته» عمل کنیم و اصل اساسی ما، برنگشتن به گذشته است. همان‌طور که پیش‌تر در مطلب «نقد و بررسی کتاب اثر مرکب» در مجلهٔ کتابچی توضیح داده‌ایم، اتفاقات بزرگ از مجموعهٔ اقدامات کوچک شکل می‌گیرند. جیمز کلیر نیز در این کتاب با پیروی از اصول موفقیت دارن هاردی، ما را به «خُرده‌تلاش‌ها» تشویق می‌کند و ایده‌هایش را شرح می‌دهد: اول این‌که چطور از پشت‌گوش انداختن کارها جلوگیری کنیم، و دوم این‌که با حذف عادت‌های بد، عادت‌های خوب را به بخشی جدایی‌ناپذیر از زندگی‌مان تبدیل کنیم.

قانون چهارم: رضایت‌بخشش کن!

این قانون که در بخش پنجم کتاب آورده شده، مهم‌ترین ایدهٔ کتاب را مطرح می‌کند؛ این‌که قانون اصلی تغییر رفتارهای ما تابع چه مؤلفه‌هایی‌ست و چگونه باید برای آینده‌ای درخشان‌تر، یک الگوی رفتاری ثابت برای خود بسازیم. جیمز کلیر پابه‌پای ما در مسیر تغییر می‌آید و عادت‌های خوبِ روزمره را به ما یادآوری می‌کند. در این قسمت به یک نکتهٔ طلایی برمی‌خوریم که برگ برندهٔ کتاب عادت‌های اتمی نسبت به رقبای پرفروشش است؛ در این بخش می‌آموزیم که باید از ارتباطمان با دیگران استفاده‌ای مثبت کنیم. ما می‌توانیم اهدافمان را به بخش‌های کوچک‌ترین تقسیم کنیم و در مواردی که امکان آن هست، از دیگران بخواهیم ما را در ترک یا تغییر رفتارمان یاری کنند. به قول نویسنده: «حساب پس دادن به همدیگر، معجزه می‌کند! »

پس از گذراندن این مراحل به بخش ششم کتاب می‌رسیم. افراد سخت‌کوش و پرتلاش کتاب‌های انگیزشی و خودیاری را نمی‌خوانند تا یک‌شبه با فرمول جادویی ثروت‌مند و خوش‌بخت شوند! عادت‌های اتمی برای استفادهٔ طولانی‌مدت و مستمر نوشته شده و برای رسیدن به وعده‌های نویسنده، باید زمان قابل توجهی را از شیوهٔ او پیروی کرد. به این ترتیب پس از طی کردن چهار قانون اصلی به نیاز جدیدی می‌رسیم؛ یعنی شروع مسیری تازه برای موفقیتی چشم‌گیرتر. حالا به مفاهیمی برمی‌خوریم مثل استعداد و ژنتیک که بیشترین بهانه‌ها را برای تلاش نکردن به ما می‌دهند. نویسنده در این بخش پا را فراتر می‌گذارد و از اصولی مثل قانون «گُلدی لاکس» برایمان می‌گوید؛ قانونی که به پیدا کردن انگیزه‌ای همیشگی برای رضایت از کار و پیشرفت روزمره تعلق دارد.

درباره نویسنده عادت‌های اتمی؛ جیمز کلیر

این روزها به کتاب‌های زیادی برمی‌خوریم که با اسم‌های عجیب و جلدهای رنگارنگ، سعی می‌کنند ظاهر خوبی بسازند و بدون محتوای درست، مشتری جذب کنند. اما این کتاب‌ها در نهایت به گوشهٔ کتابخانه‌ها کشیده می‌شود و خاک می‌خورد؛ چرا که ارزش یک کتاب را گذشت زمان مشخص می‌کند. عادت‌های اتمی به مرور زمان راه خودش را در دنیای کتاب‌های انگیزشی پیدا کرده و نویسنده نیز، یک تازه‌کار نیست. ما پیش از این با کتاب پرفروش و موفق «خُرده عادت‌ها» نام او را بر سر زبان‌ها شنیده‌ایم؛ کتابی که درکنار کتاب‌های انگیزشی پرمخاطب دیگری مثل «کار عمیق، مینیمالیسم دیجیتال و هنر ظریف رهایی از دغدغه‌ها» در مجموعه‌ای توسط نشر میلکان به چاپ و انتشار رسیده است. از آثار دیگر جیمز کلیر به جز عادت‌های اتمی می‌توانیم به کتاب‌های «فقط بایست: مهم نیست چه پیش می‌آید»، «تسلط بر خلاقیت»، «عادت‌های خود را دگرگون کنید» و «مبانی قدرت» اشاره کنیم. جیمز کلیر در سال ۲۰۰۸ از دانشگاه دنیسون آمریکا فارغ‌التحصیل شد و پس از چند سال فعالیت و مطالعه در حوزهٔ روان‌شناسی و کسب‌وکار، در سال ۲۰۱۲ شروع به نوشتن مطالبی در وبسایت شخصی‌اش کرد. کتاب عادت‌های اتمی نقطهٔ شکوفایی کارنامهٔ حرفه‌ای و نقطهٔ عطف زندگی‌اش؛ فروش بیش از ۵ میلیون نسخه، ترجمه به بیش از ۵۰ زبان در دنیا و رسیدن به یکی طولانی‌ترین رکوردها در لیست برترین‌های نیویورک تایمز. او در حال حاضر در کنفرانس‌ها و همایش‌های بزرگی در مناطق مختلف آمریکا و در سفرهای برون‌مرزی، به سخنرانی مشغول است.

جملاتی از کتاب عادت‌های اتمی

درخت بامبو در پنج سال اول که در حال ریشه دادن در عمق زمین است، به سختی دیده می‌شود؛ یعنی پیش از آن‌که در عرض ۶ هفته ۳۰ متر در آسمان قد بکشد!

هر عملی که انجام می‌دهید یک رأی به شخصیتی‌ست که می‌خواهید به آن تبدیل شوید. هیچ اتفاقی در لحظه باورهای شما را تغییر نمی‌دهد، اما به موازات افزایش رأی‌ها، شواهد هویت تازهٔ شما نیز پدیدار می‌شود.

هیچ‌وقت دوبار اشتباه نکن. اگر یک روز را از دست دادی، تلاش کن تا در سریع‌ترین حالت ممکن دوباره به مسابقه برگردی.

عادت‌ها چرخه‌های بازخوردمحور دوپامین هستند. وقتی دوپامین ترشح می‌شود، انگیزهٔ ما برای عمل نیز زیاد خواهد شد.

شما به سطح اهداف خود صعود نمی‌کنید، بلکه به اندازه سطح سیستم رفتاری خود نزول خواهید کرد.

کاربردی‌ترین راه برای تغییر کسی که هستید، تغییر کارهایی‌ست که می‌کنید.

به راحتی می‌توان اهمیت یک لحظهٔ تعیین‌کننده را بیش از حد ارزیابی کرد و ارزش قدم‌های مثبت روزانه را دست‌کم گرفت. اکثر اوقات، ما خودمان را قانع می‌کنیم که پیشرفت‌های عظیم به اقدام‌های عظیم نیازمند است.

موفقیت یک هدف دست‌یافتنی یا خط پایانی نیست که از آن رد بشویم. یک نظام بهبودبخشی‌ست، فرآیندی بی‌نهایت از پالایش.

تو مهم‌ترین سرمایه‌گذاری‌ای هستی که می‌توانی داشته باشی.