تاریخ اجتماعی ایران

انتشارات نگاه منتشر کرد:

تاریخ زندگی مردم ایران، یعنی شرح حیات اجتماعی، اقتصادی، سیاسی، فکری و هنری ایرانیان تاکنون با روش علمی مورد تحقیق و پژوهش قرار نگرفته است، و مورخان و صاحبنظران در راه تدوین تاریخ زندگی اکثریت مردم این سرزمین قدم مؤثری برنداشته‌اند.

به حکایت کتب و آثار تاریخی، تا قبل از پیدایش تمدن جدید و رشد افکار دموکراتیک، اکثریت قریب به‌اتفاق مورخان ایرانی و خارجی، به اوضاع اجتماعی و اقتصادی توده مردم توجهی نداشتند؛ هدف آنها تأمین زندگی فردی بود و برای حصول این منظور نیروی فکر و قریحه خود را در اختیار ارباب قدرت می‌گذاشتند و به خصوصیات زندگی اکثریت مردم – که طبقه مُثمر و فعال جامعه را تشکیل می‌دهند – توجه نمی‌کردند.

ولی این اوضاع و این طرز فکر دوام نیافت؛ از حدود دو قرن پیش به این طرف، در اثر تغییر وضع اقتصادی و اجتماعی و رشد علوم و افکار در کلیه مظاهر زندگی ملل غرب تغییراتی عظیم و بی‌سابقه پدید آمد. با پیشرفت سریع علوم و فنون، انقلاب صنعتی آغاز شد، و با ایجاد وسایل موتوری، کارگاه‌ها و مؤسسات کوچک دستی قدیم جای خود را به کارخانجات عظیم سپرد، و به‌تدریج به‌جای دهها کارگری که در مؤسسات و سازمان‌های کوچک صنعتی با وسایل ابتدایی مشغول کار بودند، صدها هزار کارگر، در کارخانجات بزرگ صنعتی به کار پرداختند، و اتحادیه‌های صنفی قدیم جای خود را به اتحادیه‌های عظیم کارگری سپرد.