کتابی در باب خفنیّت!

دومین کتاب از مجموعهٔ داستانی کودک و نوجوانِ آمریکایی، «دوتا خفن، خفن‌تر می‌شوند» نام دارد؛ کتابی با زبان کودکانه و لحنی دوست‌داشتنی که در ادامهٔ نسخهٔ قبلی خود، یعنی «دوتا خفن» آمده است و با سومین کتاب «دوتا خفن تابستان خود را چگونه گذراندند» تکمیل می‌شود. این نوشته معرفی و خلاصه‌ای از کتاب وسطی است؛ پس اگر نمی‌دانید «مایلز» و «نایلز» کی هستند و مدرسهٔ علوم و ادبیات «یاونی ولی» کجا است، پیشنهاد می‌کنم حتماً بی‌معطّلی، ابتدا از ماجراهای اولیهٔ «دوتا خفن» اطلاعات کاملی کسب کنید و بعد دوباره به این مقاله برگردید!

«مک بارنت» و «جان جوری» دو نویسندهٔ کارکشتهٔ کودک و نوجوان‌اند و در این قسمت، فصل جدیدی از سرنوشت دو خراب‌کار باهوش و جذاب مدرسه را رقم می‌زنند.

این کتاب که از پرفروش‌ترین و پرخواننده‌ترین آثار ادبیات داستانی نوجوانان در تمام جهان است، با نگاهی دقیق و اصولی در راه مرزبندی ذهن کودکان قدم برمی‌دارد و از تکنیک‌های مهم روان‌شناسی در برخورد با هیجانات و انرژی‌های مرحله‌ایِ نوجوانان استفاده می‌کند.

نشر «پرتقال» که زیرمجموعهٔ انتشارات «خیلی سبز» است، حق چاپ و انتشار این کتاب را در اختیار دارد و با ترجمهٔ قدرتمند و شیرین «نیلوفر امن‌زاده» مسیر ارتباط گرفتن با این کتاب را، برای مخاطبان بسیار هموار کرده است.

قطعاً یکی از مهم‌ترین المان‌های محبوبیت این کتاب نیز همین است؛ هر والدینی می‌خواهند که فرزندشان به شکلی درست و قابل اتّکا، هیاهویی را که در سنین رشد و بلوغ در ذهن‌شان برپا است، در محیط بیرونی خود تخلیه کند و چه‌بهتر که این آموزش از طریق هنر و ادبیات داستانی به ذهن بچه‌ها القا شود.

نویسندگان این کتاب، دانش روان‌شناسی کودک را در لایه‌ای جذاب و دوست‌داشتنی از خلاقیت داستانی و قوهٔ خیال خود می‌پیچانند و با تصویر کردن تیپ‌های شخصیتی که در همه‌جای دنیا پیدا می‌شود، روابط جالبی بین دانش‌آموزان، معلمان، والدین و بالاخص مدیران مدارس برقرار می‌کنند.

خفن+خفن= ۳ تا خفن!

داستان این قسمت از جایی شروع می‌شود که «مایلز مُرفی» و «نایلز اسپارکس» تصمیم می‌گیرند سر رفتن حوصله‌شان را با یک حقهٔ تمیز و جدید، سرِ مدیر «بارکینِ» بیچاره پیاده کنند!

اما این خوشی‌های زودگذر، زود می‌گذرند و دیری نمی‌پاید که سر و کلّهٔ مشکل جدیدی پیدا می‌شود؛ «برتراند بارکینِ» خشمگین و خشک و عصبانی، پدرِ «بری بارکین» مدیر فعلی!

نویسنده، شخصیت‌های مایلز و نایلز را در این قسمت، درست مثل مراحل رشد شخصیتیِ کودکان در دنیای واقعی، با مشکلات جدیدتر و جدی‌تری از قبل مواجه می‌کند؛ جایی که نوجوانان تا حد قابل‌توجهی روی پای خود ایستاده‌اند و اولین برخوردهای آن‌ها با مسالهٔ امید و تلاش رخ می‌دهد. ایده‌های خلاقانهٔ نویسنده‌ها در این کتاب به قوت قبل باقی می‌ماند و چه‌بسا از منظر تکنیک‌های داستان‌نویسی و منطق روایی، محکم‌تر و بهتر از اثر اول نیز عمل می‌کند.

درست است که این کتاب دو پسر هیجانی و خراب‌کار را به تصویر می‌کشد، اما این‌که فکر کنیم کودکان و نوجوانان با خواندن آن دچار بدآموزی می‌شوند، بزرگ‌ترین اشتباه در برداشت از وقایع داستان است.

نتیجه‌گیری‌های اخلاقی و آموزشی که مایلز و نایلز از هر اتفاقی می‌گیرند نه‌تنها در ناخودآگاه کودکان، بلکه در خودآگاه بزرگ‌سالان هم جای می‌گیرد و می‌تواند سرگرمی آموزنده‌ای برای هردو دسته برقرار کند؛ سرگرمی‌ای که ایده‌هایی صلح‌طلبانه را در ناخودآگاه کودکان می‌کارد و مرز خوب و بد و رعایت هنجارهای اخلاقی و اجتماعی را، جزئی از پایه‌های ذهن‌شان می‌کند.

هنر در چشم‌انداز آموزش

دربارهٔ آثار انتشار یافتهٔ نویسندگان و تصویرگر این مجموعه در مطلب دوتا خفن توضیحات کاملی دادیم و این‌جا فقط به ذکر همین بسنده می‌کنیم که با خواندن این کتاب، پی می‌بریم که در این دنیای پر هرج‌ومرج و در عین حال زیبای کتاب و کتاب‌خوانی، چقدر شناخت دقیق و عملی کردن آموزه‌های علوم انسانی و تربیتی در نگارش آثار کودکان و نوجوانان، برای ثمربخشی به زحمات والدین‌شان و به سمت آینده‌ای فهیم‌تر و کامل‌تر، مهم و کاربردی است؛ و این‌که هنوز چه راه طولانی و امیدوارکننده‌ای برای سرسبز کردن آیندهٔ نسل‌های جوان و نسل‌های بعد از آن‌ها، در مقابل ما است که اهمیت و توجهی بیش از این را طلب می‌کند.