حافظه اجتماعی و روایت داستانی

انتشارات نگاه معاصر منتشر کرد:
این اثر شاید در جایی «قرار» بگیرد که جامعه شناسی، ادبیات و تاریخ با هم ملاقات می‌کنند و دغدغه بنیانی آن، سازوکار بازآفرینی حافظه اجتماعی در رمان‌های تاریخ گرا بوده است؛ رمان‌هایی که گذشته متاخر را بستر داستانی خود قرار داده‌اند.
نقطه عزیمت جستجوی چنان سازوکاری، این پیش فرض است که گذشته را از منظر اکنون و از دریچه پرسش‌های امروزمان می‌بینیم و از آنجا که اساساً «انسان حیوانی داستان سرا است»، بازسازی ادبی گذشته متاخر در قالب روایت‌های داستانی، نوعی «گفتگو با تاریخ» است.
اگر چنین گفتگویی بتواند به غنایی که باختین از آن سخن می‌گوید نزدیک شود، می‌تواند مرزهای معرفتی ما را ارتقاء دهد و هر اندازه از آن غنا دور باشد، به همان اندازه نه تنها گفتگو، مخدوش و تاریخ در معنایی که در خدمت زندگی تواند بود. تحریف می‌شود، ارتقاء معرفتی و ارتقاء شرایط تاریخی، کمابیش مسدود می‌شود.
حدود نیمی از این اثر به مقولات و مفاهیم مرتبط با حافظه اجتماعی، روایت و مشخصا روایت داستانی تاریخ گرا می‌پردازد. در این مسیر، با نگاهی «ملهم» از باختین، در لابلای چنین مباحث مفهومی، برخی متون ادبی و تاریخی نظیر- آثاری از توکویل، مارکس، جویس و یوسا - به مثابه مصداق‌هایی کلاسیک از بازسازی روایی گذشته متاخر به میان آورده می‌شوند و نهایتاً به توان اخلاقی مراوده اخلاقی با گذشته از منظری ریکوری اشاره می‌شود.
نیمه دیگر اثر، نگاه خود را بر شرایط تاریخی و گفتمانی رمان تاریخ گرای فارسی دهه چهل، به مثابه دوران نضج این گونه ادبی، متمرکز می‌کند و با نگاه نزدیکتر به دورمان «شوهر آهو خانم» و «سووشون» به مثابه رمان‌های نمونه وار آن شرایط تاریخی و گفتمانی - سعی بر آن دارد که سازوکار «گفتگو با تاریخ» در این دو متن را بیازماید.