ابله (۲ جلدی)

«هدف اصلی از نوشتن این داستان بلند توصیف انسانی به راستی خوب است. در این دنیا، بویژه در این دوره و زمانه، هیچ کاری دشوارتر از این نیست.»

داستایوسکی

داستایوسکی در توصیفی به راستی گویا از جامعه قرن نوزدهمی روسیه، قهرمان آرمانی خود را معرفی می‌کند: پرنس میشکین. تنش‌هایی که معصومیت، صداقت، و فروتنی قهرمان بعدها سبب آن شد، به ناکافی بودن آرمان گرایی اخلاقی او خیانت می‌کند و خلا معنوی جامعه‌ای را آشکار می‌سازد که نمی‌تواند وی را در خود جای دهد. ماموریت میشکین به حماقت و بی‌خبری می‌انجامد، ولی آن دنیا فاسد است، نه او.

ابله(۱۸۶۸) که در اوضاع و احوال شخصی هراس انگیز زمان مسافرت داستایوسکی در اروپا نوشته شده است، نه تنها حس هنرمندانه دقیق و بینش روان شناختی نویسنده را آشکار می‌سازد؛ بلکه همچنین عواقب اعلام جرم بسیار نافذ او را از روسیه‌ای که تلاش دارد از اروپای معاصر تقلید کند و در زیر سنگینی مادی گرایی غرب در حال غرق شدن است، تحمل می‌کند.