جاسوس میلیارد دلاری

«جاسوس میلیارد دلاری»(با نام اصلی The Billion Dollar Spy) عنوان کتابی از دیویدای. هافمن، نویسندهٔ اهل ایالت متحدهٔ آمریکا محسوب می‌شود که توانسته عنوان کتاب مهم سال واشنگتن پست را کسب کند، در بین پرفروش‌ترین کتاب‌های وبسایت آمازون قرار گیرد و نامزد جایزهٔ گودریدز در بخش تاریخ و بیوگرافی شود. این کتاب سیاسی و تاریخی برای اولین بار در سال ۲۰۱۵ میلادی به انتشار رسید و یک داستان واقعی با موضوع توطئه و خیانت‌های اطلاعاتی در دورهٔ جنگ سرد میان آمریکا و شوروی محسوب می‌شود. بنابراین اگر ایده یا تصور دقیقی از جنگ سرد ندارید و تنها یک اسم از آن شنیده‌اید، پیشنهاد خرید کتاب جاسوس میلیارد دلاری را جدی بگیرید؛ زیرا مطالعهٔ کتاب حاضر باعث می‌شود دید عمیقی از یک جنگ بدون سلاح و غیر مستقیم را پیدا کنید. نشریهٔ لس‌آنجلس تایمز با تجلیل از این اثر، آن را این‌چنین توصیف کرده بود: «یک داستان واقعی که آن‌قدر درگیرکننده هست تا گاهی شبیه به داستان‌های جاسوسی شود! » و نشریهٔ یو اس اس تودی هم درمورد جاسوس میلیارد دلاری نوشته بود: «هافمن دنیای اطلاعات را به خوبی می‌شناسد و به طرز ماهرانه‌ای از اسناد محرمانهٔ طبقه‌بندی‌شده برای بیان این داستان نگران‌کننده و تعلیق‌آمیز خود استفاده کرده است. » انتشارات خوب، ناشری است که جاسوس میلیارد دلاری را با استفاده از ترجمهٔ امیر مرزبان به زبان فارسی برگردانی کرده و به انتشار رسانده است. نسخهٔ نشر خوب برای اولین بار در سال ۱۴۰۰ هجری شمسی به چاپ رسیده و مشتمل بر ۳۶۰ صفحه از قطع رقعی است که با جلدی شومیز به بازار نشر عرضه شده است. لازم به ذکر است که به تازگی و در سال ۲۰۲۱، یک فیلم سینمایی اقتباسی با وام‌داری از کتاب جاسوس میلیارد دلاری و به همین نام توسط اما سانته ساخته شده است که از بازیگران مشهوری همچون مدس میکلسن دانمارکی هم در ترکیب بازیگرانش بهره برده است.

موضوع کتاب جاسوس میلیارد دلاری

جاسوس میلیارد دلاری کنایه‌ای است به اسم شخصیت اصلی کتاب که قرار است بیشتر درموردش آشنا شویم: آدولف تولکاچف! کسی که به عنوان جاسوس سازمان سیای آمریکا در اوج دوران جنگ سرد در کشور شوروی حضور داشت و در طول شش سال، ۲۱ بار با رابطان این سازمان ارتباط گرفت و اطلاعات بسیار مهمی را به آن‌ها انتقال داد. تا قبل از اینکه هافمن کتاب جاسوس میلیارد دلاری را بنویسد، تولکاچف تقریبا شناخته نشده و مجهور به نظر می‌رسید و درواقع با نگارش این کتاب بود که این ماجرای عجیب و غریب جاسوسی برملا شد و البته تنها یکی از ماجراهای جاسوسی فی‌مابین آمریکا و شوروی به روی کاغذ آمد! هافمن در کتاب جاسوس میلیارد دلاری و در روایت ماجراهای مورد نظر خود از شیوهٔ داستانی استفاده نکرده است؛ اما به هر حال توانسته سبکی جدید از تاریخ‌نگاری را حول محور یک شخصیت اصلی بروز بدهد و یکی از برترین کتاب‌های دههٔ گذشتهٔ میلادی در باب وقایع‌نگاری و بیوگرافی را بنویسد. او در این کتاب به طرزی بسیار مستند عمل می‌کند و در همین راستا کتاب پر است از پانویس‌ها و اطلاعات بیرونی که ارجاع داده شده‌اند. کلی‌نگری و جزئی‌نگری در کتاب جاسوس میلیارد دلاری همراه شده‌اند و علاوه بر اینکه از کلیت یک جاسوسی سازمان‌یافته وتر و تمیز آگاه می‌شویم، جزئیات درز اطلاعات مانند نحوهٔ دور زدن ماموران شوروی و ارتباط‌گیری این جاسوس با آمریکایی‌ها را هم می‌بینیم که جذابیت بالایی دارد.

آشنایی با دیویدای. هافمن، نویسندهٔ کتاب

دیوید ایمانوئل هافمن مشهور به دیویدای. هافمن (به انگلیسی: David E. Hoffman) نویسنده و روزنامه‌نگار مشهور آمریکایی است که در سال ۲۰۱۰ برای کتاب سایه سنگین که اثری دربارهٔ انرژی‌های هسته‌ای است، برندهٔ جایزهٔ معتبر پولیتزر شده بود. شهرت هافمن به دلیل سردبیری او در روزنامهٔ معروف واشنگتن پست است. هافمن بیش از آن که یک نویسندهٔ مستقل باشد و مکتوبات مجلد داشته باشد، مقاله‌نویسی قهار است؛ اما به هر حال از دیگر کتاب‌های هافمن می‌توانیم به اثر بحث‌برانگیزش یعنی «الیگارش‌ها: ثروت و قدرت در روسیهٔ نوین» اشاره داشته باشیم.

جملاتی از کتاب جاسوس میلیارد دلاری

پیترسون در اقدام بعدی در بیست و یکم ژوئن، مهم‌ترین مرسوله‌ای را که سیا تا آن زمان برای اوگوردونیک آماده کرده بود حمل می‌کرد؛ یعنی قرص خودکشی که او درخواست کرده بود. خودنویس مشکی نفیسی که کپسول سیانور مایعی داخلش بود و خودنویس دیگری با همان ظاهر که داخل آن دوربین مینیاتوری تی ۵۰ بود را وسط کندهٔ درختی که سیا ساخته بود جاسازی کرده بودند. غلاف سیانور داخل خودنویس شکننده بود و به راحتی زیر دندان خرد می‌شد. پیترسون کندهٔ درخت را زیر بازویش گرفت، آن را در نزدیکی تیر چراغ برق در ناحیه‌ای جنگلی گذاشت و مکان را ترک کرد. سپس، اوگوردونیک از راه رسید، بسته را برداشت و چیزی شبیه جعبهٔ شیر مچاله شده، که آغشته به رنگ خردلی بود آن‌جا گذاشت. هرکسی که می‌دید فکر می‌کرد استفراغ است و دست به آن نمی‌زد!

رابط اطلاعاتی که از تلفن عمومی تماس گرفته بود جان گیلشر بود؛ مردی خوش‌تیپ، پنجاه و هفت ساله با چشمان قهوه‌ای تیره و موهای جوگندمی که به طرف عقب شانه می‌کرد. آرام و تودار بود و عاشق بیرون رفتن، در گذشته می‌خواست جنگلبان شود، اما روسیه او را به مسیر دیگری کشانده بود. والدین و اجداد گیلشر شاهد از دست دادن خانواده و دارایی خود در آشوب‌های قرن گذشتهٔ روسیه بودند: جنگ، انقلاب و تبعید. والدین او، جورج و نینا، در پتروگراد بزرگ شدند، آن‌ها نوادگان طبقهٔ اشرافیت در سال‌های افول دربار امپراتوری بودند و از کودکی یکدیگر را می‌شناختند. جورج در دبیرستان امپراتوری درس خواند و در وزارت مالیهٔ تزار کار کرد. بعدها در ارتش سفید که تحت حمایت آمریکایی‌ها و بریتانیایی‌ها بود، خدمت کرد و پس از آن‌که بلشویک‌ها قدرت را به دست گرفتند علیه آن‌ها جنگید.

گیلشر تاکنون از دو فقره تبادل غیر حضوری برای ارتباط با جاسوس استفاده کرده بود، اما حالا متوجه شد صبر تولکاچف لبریز شده است. تولکاچف گفت کم کم این سوال برای خانواده‌اش پیش آمده که چرا پس از هر تماس تلفنی با عجله از منزل خارج می‌شود. تولکاچف به گیلشر گفته بود از لحاظ روحی ترجیح می‌دهد خطر این کار را بپذیرد و هر چند وقت یک‌بار یک‌دیگر را حضوری ملاقات کنند. این کار خیلی بهتر از این است که وقت خود را تلف کنند و یک دستکش کثیف ساختمانی را پشت باجهٔ تلفن عمومی مخفی کنند…