گاج، مهر و ماه، قلم‌چی، خیلی سبز و مشاوران

درس ادبیات اولین درسی است که داوطلبان کنکور باید در کنکور سراسری به آن پاسخ دهند. این درس با ضریب ۴ بالاترین ضریب را بین دروس عمومی دارد، بنابراین اهمیت ویژه‌ای نیز دارد. سوالات این درس در ۵ بخش زیر مطرح می‌شوند:

  • لغت و املا: این بخش که ۶ سوال از ۲۵ سوال ادبیات را به خود اختصاص می‌دهد، درباره‌ی معنی لغات و املای کلمات فارسی است و معمولاً جز تست‌های دشوار (به‌ویژه املا) محسوب می‌شود.
  • تاریخ ادبیات: در کنکور تجربی سال ۱۴۰۰ از بخش تاریخ ادبیات ۱ تست مطرح شده بود. این بخش بسیار فرار است؛ بنابراین باید در طول سال تحصیلی چندین بار مرور شود.
  • آرایه‌های ادبی: معمولاً ۶ سوال از آرایه‌های ادبی در کنکور دیده می‌شود که برای کسب مهارت در این حوزه باید تست‌های زیادی را حل کنید.
  • دستور زبان فارسی: این بخش که ۳ تست در کنکور سراسری دارد، جز مباحثی است که بسیاری از داوطلبان به دلیل احتمال اشتباه بسیار بالا، از مطالعه و پاسخگویی به سوالات آن خودداری می‌کنند.
  • قرابت معنایی: این بخش که ۹ سوال یعنی ۳۶ درصد دارد، مهم‌ترین بخش ادبیات کنکور است و پاسخگویی به سوالات آن، نیازمند تمرین و حل تست‌های زیاد و متنوع است.
  • نکته: بودجه‌بندی ارائه شده از مباحث بالا مربوط به کنکور تجربی ۱۴۰۰ است و امکان تغییر در حد یک یا دو سوال در آن وجود دارد.

کتاب‌های ادبیات جامع کنکور زیادی توسط ناشران آموزشی به چاپ رسیده که ممکن است شما را در انتخاب کتاب دچار سردرگمی کنند. بر همین اساس بر آن شدیم که به معرفی بهترین و پرفروش‌ترین منابع ادبیات فارسی کنکور بپردازیم که مسیر انتخاب را برای شما هموارتر کرده باشیم. این کتاب‌ها عبارت‌اند از:

ادبیات فارسی جامع کنکور میکرو انتشارات گاج

کتاب ادبیات فارسی جامع کنکور میکرو انتشارات گاج در دو جلد ۶۷۲ و ۱۹۲ صفحه‌ای به نویسندگی امیر نجات شجاعی و مهدی نظری به چاپ رسیده است. جلد اول این کتاب شامل درسنامه‌ها و تست‌های درس به درس برای هر یک از کتاب‌های فارسی دهم تا دوازدهم است. برای هر یک از دروس در درسنامه بخش‌های تاریخ ادبیات، قلمروها، ابیات و عبارات مهم، معنی واژه، املا، زبان فارسی و آرایه‌های ادبی ارائه شده است. این درسنامه برای دانش‌آموزانی که می‌‎خواهند خودشان درس را بیاموزند خیلی مناسب نخواهد بود، زیرا راجع به ابیات و عبارات مهم توضیحات بسیار کمی ارائه داده است. بنابراین این درسنامه را باید مکمل یک معلم ادبیات خوب دانست، نه یک درسنامه‌ی مستقل و خودآموز. بعد از درسنامه‌ی هر درس برای بخش‌های مختلف آن تست ارائه شده است. تست‌های این کتاب اکثراً تالیفی هستند؛ البته سوالات کنکور در آن دیده می‌شود. در انتهای کتاب، بخشی به نام آزمون‌های فصل به فصل آورده شده که برای هر فصل از هر سه پایه، یک آزمون ۲۵ سوالی ارائه شده است. بخش دیگر پیوست که سوالات جامع زیادی از مباحث آرایه‌های ادبی و املا ارائه داده است. پاسخنامه کلیدی در انتهای جلد اول و پاسخنامه تشریحی در جلد دوم آورده شده است. شاید بتوان گفت نقطه قوت کتاب ادبیات میکرو گاج در پاسخنامه تشریحی آن است. در این پاسخنامه تشریحی در اکثر سوالات سایر گزینه‌ها بررسی شده است و نکات مهمی در اثنای پاسخ‌ها آورده شده که توجه ویژه‌ی دانش‌آموزان را می‌طلبد.

ادبیات فارسی جامع کنکور انتشارات مهر و ماه

این کتاب از انتشارات مهر و ماه، به صورت تک‌جلدی و با تالیف شهریار قبادی، اسماعیل محمدزاده و سعید عنبرستانی به چاپ رسیده است. در این کتاب برای هر درس از هر سه پایه تست و درسنامه‌های جداگانه در نظر گرفته شده است. در درسنامه‌ی هر درس بسته‌های واژگان، املا، دستور، آرایه‌های ادبی و معنی و مفهوم در نظر گرفته شده که توضیحات کاملی را ارائه داده است. با این وجود به نظر می‌رسد می‌شد که این درسنامه می‌تواند در بخش معنی و مفهوم کامل‌تر از این باشد، هر چند این بخش در کتاب مهر و ماه قوی‌تر میکرو گاج است. تست‌های هر درس بعد از درسنامه‌ی آن آمده است. این تست‌ها از سوالات کنکور، آزمون‌های قلم‌چی و سوالات تالیفی هستند. سطح تست‌ها متوسط و در حد کنکور است که تست‌های نسبتاً ساده و دشوار هم در آن دیده می‌شود. نکته‌ی دیگر اینکه تست‌های هر بسته به صورت جداگانه آورده شده است. در پایان هر فصل یک آزمون جامع فصلی به صورت آنلاین با اسکن بارکد موجود در پایان فصل، در دسترس شما است. با این آزمون می‌توانید میزان یادگیری خود را بسنجید و نتیجه‌ی خود را با دیگر استفاده کنندگان کتاب ادبیات فارسی مهر و ماه مقایسه کنید. پاسخنامه تشریحی این کتاب نیز بسیار کامل است و می‌توان ادعا کرد همه‌ی ابهامات دانش‌آموزان را برطرف می‌کند. بررسی سایر گزینه‌ها و توضیحات مکمل از دیگر ویژگی‌های این پاسخنامه تشریحی است. در پایان کتاب نیز کارگاه‌های متن پژوهی آورده شده که خود کتاب از آن با عنوان «بیت‌ها و عبارت‌های حفظی» یاد کرده و تمامی ابیات موجود در کتاب‌های درسی را به تفکیک شاعران آن‌ها ارائه کرده است که برای سوالات جدید کنکور که نام شاعر یک بیت شعر را می‌خواهد، مناسب است.

ادبیات فارسی جامع کنکور آبی انتشارات قلم‌چی

در کتاب فارسی جامع کنکور آبی انتشارات قلم‌چی که در دو جلد ۴۳۶ و ۱۶۰ صفحه‌ای به چاپ رسیده؛ مانند دو کتاب بالا، درسنامه‌ها و تست‌های هر درس از هر پایه به صورت جداگانه ارائه شده است. در درسنامه‌های این کتاب لغت، املا، دستور، آرایه‌های ادبی، تاریخ ادبیات و معنی و مفهوم برای هر یک از بخش‌ها در هر درس به صورت مجزا بیان شده است. تست‌های این کتاب هم، از سوالات کنکور، آزمون‌های قلم‌چی و تالیفی هستند که البته سوالات تالیفی بسیار کم هستند و به صورت پیمانه‌های ۱۰ و ۲۰ سوالی ارائه شده است و با برنامه‌ی راهبردی آزمون‌های قلم‌چی هماهنگی دارد. چند پیمانه‌ی اول هر درس، هر کدام به یک مبحث مانند آرایه‌های ادبی یا معنا و مفهوم مربوط می‌شود و در نهایت یک پیمانه تست جامع نیز دیده می‌شود. در پایان هر فصل هم یک آزمون جمع‌بندی با سوالات دشوار آورده شده که ویژه‌ی دانش‌آموزان برتر است. پاسخنامه کلیدی تست‌ها در پایان جلد اول آورده شده و پاسخنامه تشریحی در جلد دوم ارائه شده است. پاسخنامه تشریحی این مجموعه کتاب از پاسخنامه‌های گاج و مهر و ماه ضعیف‌تر است زیرا روی سایر گزینه‌ها مانور کمتری داده؛ ولی به طور کلی می‌توان آن را قابل قبول دانست.

ادبیات فارسی جامع کنکور تست انتشارات خیلی سبز

کتاب ادبیات فارسی جامع کنکور نشر خیلی سبز یک مجموعه‌ی دو جلدی (۵۵۱ و ۶۴۱ صفحه‌ای) است که با قلم افشین محی‌الدین، دکتر ابوالفضل غلامی، دکتر جلال‌الدین دهقانی، امیر افضلی و با نظارت محتوایی دکتر کورش بقائی راوری به چاپ رسیده است. جلد اول این مجموعه تنها شامل تست‌ها است و هر درس تست‌های مجزایی دارد. هر درس نیز خود ۵ بخش تست آرایه‌های ادبی، لغت و املا، قرابت معنایی، دستور زبان فارسی و تاریخ ادبیات دارد. تست‌های این کتاب نیز مانند سایر کتاب‌ها از سوالات کنکور، آزمون‌های قلم‌چی و همچنین سوالات تالیفی است. در کنار برخی از تست‌ها کلمه‌ی مروری درج شده است که برای مرور می‌توانید از آن‌ها استفاده کنید. در جلد دوم پاسخنامه تشریحی سوالات جلد اول ارائه شده است. این پاسخنامه علاوه بر کامل بودن و بررسی گزینه‌های نادرست، سرشار از نکاتی است که در افزایش درصد بسیار تاثیرگذارند. درسنامه‌های درس به درس این کتاب نیز بسیار کامل است و شامل بخش‌های لغت و معنی، جدول روابط معنایی و مفهوم، آرایه و دستور است. و بعد از پاسخنامه تشریحی در جلد دوم گنجانده شده است. وجه تمایز این کتاب با سایر کتب همین بخش مفهوم، آرایه و دستور است که تک تک بیت‌ها و متن‌های کتاب درسی را از نظر مفهوم، آرایه و دستور زبان فارسی بررسی کرده است. در انتهای جلد دوم بخش مفصلی با عنوان «خرت و پرت کنکوری» آورده شده که برای کنکوری‌ها ضروری و واجب است. در این قسمت، بخش‌های کلمات هم‌آوا، کلمات مشابه املایی که تلفظ و معنای متفاوت دارند، واژه‌ها به صورت دسته‌بندی شده، فرهنگ املایی، جمع و مفرد کلمات، قرابت معنایی، آرایه‌های ادبی، دستور زبان فارسی و تاریخ ادبیات است. مطالعه‌ی این بخش به همه‌ی داوطلبان کنکوری در طول سال تحصیلی به شدت توصیه می‌شود.

ادبیات فارسی جامع کنکور انتشارات مشاوران آموزش

انتشارات مشاوران آموزش که ناشر تخصصی کتب رشته‌ی انسانی و دروس عمومی است، کتاب ادبیات فارسی جامع کنکور خود را در یک جلد ۵۴۴ صفحه‌ای با تالیف مهدی کرانی، روانه‌ی بازار کتاب کرده است. در این کتاب هر درس به صورت جداگانه درسنامه و تست‌های مربوط به خود را دارد. در درسنامه برای هر یک یا چند بیت یا چند خط از متن کتاب درسی، قلمرو زبانی، ادبی و فکری و همچنین دستور زبان و… بیان شده است. در تست‌های هر درس، مباحث مختلف به طور جداگانه مورد سوال قرار گرفته‌اند. این تست‌ها یا تالیفی هستند و یا از سوالات کنکورهای سال‌های اخیر انتخاب شده‌اند. آخرین تست‌های هر درس «دست بالا» نام دارد که سطح بالاتری از سایر تست‌های کتاب دارند. پاسخنامه تشریحی تست‌ها بسیار مفصل و کامل هستند. بنابراین توصیه می‌شود تک تک پاسخ‌ها را حتی در صورت رسیده به پاسخ درست، بررسی کنید. آخرین بخش این کتاب، تاریخ ادبیات است که کل تاریخ ادبیات کتاب‌های فارسی دهم، یازدهم و دوازدهم را به تفکیک حوزه‌های ادبیاتی به صورت یک‌جا ارائه داده است. این حوزه‌ها عبارت‌اند از: «ادبیات تعلیمی، ادبیات پایداری، ادبیات غنایی، ادبیات سفر و زندگی، ادبیات انقلاب اسلامی، ادبیات حماسی، ادبیات داستانی و ادبیات جهان».

کمیت تست‌ها در این ۵ کتاب

در جدول زیر تعداد تست‌های هر کتاب را به تفکیک پایه آورده‎‌ایم.

کلام آخر

همانطور که در بررسی‌های صورت گرفته مشخص است، کتاب خیلی سبز به سبب درسنامه‌ای که دارد نسبت به سایر کتب، برتری دارد و بعد از آن کتاب مشاوران آموزش در رده‌ی بعدی قرار می‌گیرد. البته توجه داشته باشید انتخاب کتاب جامع برای کنکور کاملاً سلیقه‌ای است و هیچ کتابی را نمی‌توان ضعیف دانست و دو کتابی که به عنوان کتاب برتر معرفی شد، سلیقه‌ی شخصی من به عنوان کارشناس محتوایی کتب کمک آموزشی است. توجه داشته باشید که اگر دبیر خوبی دارید، هر یک از ۵ کتاب معرفی شده، می‌تواند برای شما کامل و جامع باشد. در غیر این صورت به عقیده‌ی شخصی من بهتر است یا از ادبیات جامع خیلی سبز و یا مشاوران آموزش استفاده کنید. شما می‌توانید نظرات و سوالات خود را درباره‌ی این ۵ کتاب در قسمت کامنت‌ها برای ما بنویسید که در اسرع وقت به آن پاسخ دهیم.