ژانر هنری
نویسندگان زیادی به تالیف و ترجمه کتاب‌های مختلف در زمینه هنر و هنرشناسی اقدام کرده‌اند و با توجه به ماهیتی که این نوع آثار دارند، مورد توجه بسیاری از افراد قرار گرفته‌اند. هر کتابی که با ژانر هنری نوشته می‌شود از هدف و منظور خاصی برخوردار است و نوع آن بر اساس دوره و عصر تغییر می‌کند. در حقیقت هنر و زیباشناسی در سرشت آدمی نهادینه شده و با گذشت زمان دستخوش تغییر می‌شود. در عصر حاضر کتاب‌های هنری نشان‌دهنده فرهنگ و ارزش آن دوران هستند.
هنر چیست؟
هنر برای هر فرهنگ و هر انسانی متفاوت است و از این‌رو، نمی‌توان تعریف خاصی برای هنر بیان کرد. هنر و زیباشناسی در طول تاریخ همواره مورد توجه اقشار مختلف قرار گرفته است و با سلایق انسان‌های هر عصر تغییر کرده است. به طور کلی هنر به مجموعه‌ای از آثار و دست‌ساخته بشر می‌گویند که توانایی تاثیرگذاری بر احساسات و عواطف انسان‌ها را دارد. آثار هنری با هدف انتقال ایده و با معنای خاصی خلق می‌شوند و همین موضوع سبب شده است تا یک اثر هنری از دیگر آثار انسانی متمایز شود.
انواع ژانر هنری
کتاب‌های زیادی با ژانر هنری توسط نویسندگان مختلف ایرانی و خارجی نوشته شده‌اند و در آن‌ها به تعریف هنر، انواع هنر، تاریخچه هنر در میان اقوام مختلف، بررسی جنبه‌های زیبایی‌شناسی هنر و آموزش رشته‌های هنری پرداخته شده است که طرفداران بی‌شماری در سراسر دنیا پیدا کرده‌اند. به طور کلی انواع کتاب هنری موجود در دو دسته زیر قرار می‌گیرند:
کتاب هنری با محوریت آموزش
این نوع کتاب‌ها مبحث آموزشی رشته‌های هنری از قبیل موسیقی، طراحی، نقاشی، عکاسی، تئاتر و… را مدنظر قرار می‌دهند.
کتاب هنری با محوریت معرفی خود هنر
در این نوع کتاب‌های هنری به معرفی تمام جوانب خود هنر پرداخته می‌شود تا علاقه‌مندان به هنرهای مختلف با ریشه، پیدایش و ماهیت هنر بیشتر آشنا شوند.
تاریخچه ژانر هنری در ایران و جهان
نوشتن درباره هنر به دوران یونان و روم باستان برمی‌گردد اما نوشتن در ارتباط با تاریخ هنر مربوط به دوره رنسانس و قرن شانزدهم می‌شود که با کتاب جورجو وازاری آغاز شد. در ابتدا بهره‌گیری از هنر به محور گرفتن هنرمند در نوشتن تاریخ هنر محدود می‌شد و بسیاری از نوشته‌های هنری بر پایه نام هنرمندان سر و سامان می‌گرفت. سپس بر روی این روش نگارش تحقیقات بنیادی صورت پذیرفت تا مشخص شود که چه چیزهایی از تاریخ هنر نادیده گرفته می‌شود و چه چیزهای برجسته‌تر می‌شود؟! دانشمندان به این نتیجه رسیدند که تاریخ هنر بدون نام هنرمندان شیوه مناسب‌تری محسوب می‌شود. در ایران تاریخ هنر به قرن دهم هجری مقارن با قرن شانزدهم میلادی برمی‌گردد و شامل آداب، تذکره‌ها، دیباچه‌های خط و نقاشی همراه با نام هنرمندان بود.
به طور کلی تاریخ‌نامه‌های هنر از دنیای غرب و ایران دارای شباهت‌ها و تفاوت‌هایی با یکدیگر هستند. در عصر حاضر متون هنری زیادی به شکل‌های مختلف آموزشی توسط نویسندگان سراسر جهان تالیف شده‌اند و طرفداران خاص خود را دارند.
بهترین آثار ژانر هنری
کتاب‌های زیادی در زمینه هنر توسط نویسندگان معروف از سراسر جهان تالیف و در کشورمان ترجمه شده‌اند. همچنین بسیاری از نویسندگان ایرانی در زمینه نوشتن کتاب‌های هنری مشغول فعالیت هستند که علاقه‌مندان زیادی پیدا کرده‌اند. در ادامه برخی از مشهورترین آثار هنری دنیای کتاب را معرفی می‌کنیم:
- پابلو پیکاسو: نقاش، شاعر و نویسنده اسپانیایی است که از تاثیرگذارترین هنرمندان قرن بیستم میلادی شناخته می‌شود. از آثار او در زمینه ژانر هنری، می‌توان به کتاب هنر، پریدن در تاریکی‌ست، مردی که دوزخ را نقاشی کرد، یک روز در کارگاه هنری او و… را نام برد.
- واسیلی کاندینسکی: نقاش و نظریه‌پرداز هنری روس است و کتاب بی‌نظیر معنویت در هنر او در سال ۱۹۱۲ منتشر کرد و به سرعت علاقه‌مندان خاص خود را پیدا کرد. از دیگر اثر این هنرمند باید به نقطه و خط تا صفحه اشاره کرد.
- ارنست هانس گامبریچ: نویسنده و تاریخ‌دان اتریشی است. کتاب تاریخ هنر این نویسنده یکی از پرطرفدارترین کتاب‌های هنری به‌شمار می‌آید. از دیگر آثار او، می‌توان به هنر و وهم، تحولات ذوق هنری در غرب، تاریخ جهان و ایهام در طبیعت و هنر اشاره کرد.
- اندرو وارهولا: نویسنده، عکاس و فیلمساز آمریکایی است و از بنیان‌گذاران هنر پاپ در دهه ۱۹۵۰ ایالت متحده شناخته می‌شود. از آثار او، می‌توان به فلسفه اندی وارهول، پاپیسم و کتاب به هنر فکر نکن، انجامش بده اشاره کرد.
- سید علی طباطبایی نظری: نویسنده ایرانی و خالق آثار هنری است که کتاب‌های آموزشی او در زمینه هنر مورد توجه بسیاری از افراد قرار گرفته است. از آثار این نویسنده، می‌توان آموزش بازیگری، تمرکز روی اصول عکاسی دیجیتال، دانشنامه جامع عکاسی و تصویربرداری دیجیتال، آموزش عکاسی دیجیتال (عمومی) و آموزش عکاسی برای کودکان را نام برد.
بخشی از یک کتاب با ژانر هنری
موزه هنرهای مدرن نیویورک در دسامبر سال ۱۹۶۲، سمپوزیومی در ارتباط با هنر پاپ آرت را میزبانی کرد و در آن افراد مختلف از هنرمندانی چون وارهول بخاطر مصرف‌گرایی و فرهنگ بازاری انتقاد کردند.
نمایشگاهی در سال ۱۹۶۴ در اپر ایست ساید پاول بیانچینی برگزار شد که به عنوان محیط فروشگاهی کوچک تجاری به عرضه انواع محصولات پرداخت. در این نمایشگاه آثار برجسته از شش آرتیست پاپ آرت چون وارهول، بیلی اپل، مری اینمن و رابرت واتس به نمایش گذاشته شد. این نمایشگاه یکی از اولین رویدادهای هنری محسوب می‌شد که عامه مردم به طور مستقیم با دو موضوع پاپ آرت و هنر چیست؟ مواجه شده‌اند.
(کتاب به هنر فکر نکن، انجامش بده اثر اندرو وارهولا)