مهری آهی
دکتر مهری آهی یکی از اساتید برجستهٔ زبان و ادبیات روسی در ایران بود که در زمینهٔ ترجمهٔ این آثار فعالیت می‌کرد. او یکی از اشخاص پیشرو در این حوزه و از قدیمی‌ترین کسانی بود که بازگردانی آثار ادبی را از زبان روسی به فارسی آغاز کرد و در این راه، الگوی بسیاری از مترجمان نسل‌های پس از خود شد. مهری آهی در سال ۱۳۰۱ در خانواده‌ای فرهنگی و اهل ادب، در تهران متولد شد. پدر او، مجید آهی، از منصب‌داران رسمی دولت رضاشاه پهلوی بود و تسلط او به دو زبان فرانسه و روسی، نقشهٔ راه دخترش برای تحصیل در این رشته و ادامهٔ تخصص پدر شد. مهری تحصیلات ابتدایی را در تهران گذراند و از دبیرستان ژاندارک به سمت تحصیل در دانشگاه تهران رفت؛ جایی که رشتهٔ زبان و ادبیات فارسی را انتخاب کرد تا پیش از هر چیز به قواعد و ساختار زبان مادری‌اش مسلط شود؛ و موفق به اخذ مدرک کارشناسی شد. سال بعد پدرش سمت سفیر کبیر ایران در اتحاد جماهیر شوروری را به دست آورد و در سال ۱۳۲۱ به همراه خانواده‌اش به روسیه سفر کرد. مهری آهی در سه سالی که در روسیه اقامت داشت، در دانشگاه لومونوسوف مسکو به یادگیری زبان و ادبیات روسی پرداخت. قرار گرفتن در فضایی با زبانی جدید، عاملی شد تا ریشه‌های زبان‌آموزی و به خصوص تفکر کردن به زبان روسی در ذهن او به بهترین نحو شکل بگیرد. پس از بازگشت به ایران علاقهٔ مهری به زبان روسی شدت بیشتری گرفته بود و این باعث شد حالا تحصیلش را از ادبیات فارسی به روسی تغییر دهد. بنابراین به بریتانیا و فرانسه سفر کرد و با هفت سال تحصیل در این دو کشور، توانست به مدرک دکترای زبان و ادبیات روسی دست پیدا کند. شاید امروزه روز اخذ مدرک دکترا آن‌چنان سخت به نظر نرسد، اما تحصیل در دههٔ ۱۳۳۰ تا بالاترین سطح اکادمیک، مهم‌ترین عاملی بود که در موفقیت مهری آهی نقش داشت.
تدریس و ترجمه
بازگشت مهری آهی به ایران مصادف شد با شروع تدریس او به عنوان استاد زبان و ادبیات روسی در دانشگاه تهران. مهری آهی به بخش‌های گسترده‌ای از ادبیات این کشور تسلط پیدا کرده بود و به خصوص در بخش ادبیات تطبیقی، مهم‌ترین کلاس‌ها را برگزار می‌کرد. از این دوره بود که تمام وقت کاری و آزاد مهری به مطالعهٔ آثار روسی و پژوهش در حوزه‌های مختلف ادبیات فارسی اختصاص داده می‌شد. زندگی او به زمینهٔ زبان‌شناسی کشیده شده بود و در دانشگاه تهران نیز علاوه بر تدریس، ریاست مرکز زبان‌های خارجی را به عهده گرفته بود. این فعالیت‌های فرهنگی و آکادمیک منجر به این شد که مهری آهی عضوی از افراد موسس جمعیت راه نو شود، در تأسیس شورای کتاب کودک نقش داشته باشد و جزو هیأت‌مدیرهٔ انجمن کتاب و شورای عالی جمعیت زنان ایران محسوب شود. همچنین او چهار دوره نمایندهٔ ایران در کمیسیون مقام زن در سازمان ملل شد. در زمینهٔ ترجمه مهری آهی از نویسندگان گزیده‌کار بود و در انتخاب کتابی که می‌خواست به فارسی برگرداند، وسواس زیادی داشت. مثلاً اهمیت عمدهٔ کارهای او را می‌توانیم در ترجمهٔ آثار داستایوفسکی بدانیم که در بین مخاطبان ایرانی، به نوعی با نام این مترجم پیوند خورده است. اما نویسندگان بزرگ دیگری را می‌توانیم از روسیه نام ببریم که مهری آهی هرگز سراغ آن‌ها نرفت و آثارش را محدود به چند کتاب کرد. کتاب‌های زیر آثاری هستند که مهری آهی به فارسی ترجمه کرده است:
جنایت و مکافات ۱۸۶۶
این کتاب یکی از مشهورترین کتاب‌های داستایوفسکی‌ست و چیزی که آن را بحث‌برانگیز و ماندگار می‌کند، تفکر عمیق نویسنده در تحلیل و روان‌کاوی درون شخصیت‌هاست. داستان جنایت و مکافات دربارهٔ قتل و انگیزه‌های پنهانی‌ست و توصیفات زیاد آن را به هزار صفحه رسانده. مهر آهی هنری را در ترجمهٔ همین جملات نشان داده و توانسته خوانندهٔ ایرانی را بیشتر از هر مترجم دیگری، به جهان فلسفی و ادبی داستایوفسکی نزدیک کند.
ابله ۱۸۶۸
یکی دیگر از شاهکارهای داستایوفسکی که توسط مهری آهی ترجمهٔ بسیار روان و شفافی را به دست می‌دهد. چیزی به تکمیل ترجمهٔ این کتاب نمانده بود که مهری آهی از دنیا رفت و با بی‌توجهی‌هایی که به آن شد، چاپ این ترجمهٔ ابله نزدیک به سه دهه به تعویق افتاد. بالأخره در سال ۱۳۹۵ انتشارات خوارزمی با همکاری ضیاءالدین فروشانی ترجمهٔ این کتاب را به سرانجام رساند و آن را به بازار نشر عرضه کرد.
پدران و پسران ۱۸۶۲
این کتاب یکی از مشهورترین آثار روسی‌ست و انتشار آن شهرت و اعتبار زیادی را برای نویسنده‌اش، ایوان تورگنیف به همراه داشت. پدران و پسران جزو ۱۰۰۱ کتابی‌ست که باید در زندگی خوانده شود.
از آثار دیگری که توسط مهری آهی به فارسی ترجمه شده می‌توانیم «قهرمان عصر ما»، «هرکس خانه‌ای دارد»، «قصه‌های اندرسن» و «قهرمان کوچک» اشاره کنیم.