تاریخ اندیشه‌های دینی (۳)

انتشارات کتاب پارسه منتشر کرد:

هیچ دانشمند یا الهیات‌دانی نمی‌داند که دین چگونه به وجود آمده است، اما محققان بسیاری بوده و هستند که تقریبا تمامی اساطیر اقوام و سرزمین‌ها را جمع آوری کرده‌اند، بی‌اینکه دلایل و انگیزه‌های وجودی‌شان را آشکار و کشف کنند. به عبارتی دیگر، دانش محققان در این مورد، مجموعه‌های کامل اما نسبتا بی‌ارتباط با هم و صرفا به صورت معرفی و توصیف کامل آنهاست؛ یا نهایتا بررسی تحولات این اساطیر در منطقه یا قومی خاص. این تکه پاره‌های اسطوره‌ای چه بوده‌اند که نمی‌توانیم امروزه از آنها استفاده کنیم، درحالی که رد خود را بر تمامی حیات فردی و اجتماعی انسان گذاشته‌اند؟ شیوه‌هایی که انسان در مواجهه با بی‌کرانگی، جهانش را تعریف، زمانمند و دارای حد و مرز کرده، امروزه در نوع رابطه‌ای که با جهان و خودش دارد، برجسته شده است.

اثر سه جلدی «تاریخ اندیشه‌های دینی»میرچا الیاده را باید از معدود آثاری به حساب آورد که افقی نو بر شناخت عقاید دینی می‌گشاید. درحقیقت الیاده در این کتاب که آخرین اثر او بوده، با هوشمندی تا آنجا که ممکن بوده، نقشه آفریدگار را از طرح دینی هستی انسان رمزگشایی کرده است؛ اینکه انسان در مواجهه با راز خلقت و آن واحد متعال، بواسطه تجلیات بسیار گونه‌گونش، تاملاتش را به نحوی روایت کرده که بتواند وجود خود را معنادار ببیند و همین معنایابی، عامل پدیدآورنده اساطیر و ادیان مختلف شده است.

این کتاب را میراث بزرگ میرچا الیاده – اسطوره شناس و دین‌پژوه رومانیایی – و منبعی ضروری برای نسل‌های آینده می‌دانند؛ میراث و منبعی برای تجدیدنظر مستمر در رابطه ما با امر مقدس. این اثر سه جلدی گویای عشق او به دانش و اشراف عمیق او به بعد دینی تاریخ انسان است.

الیاده در کتاب سوم، ظهور و خاستگاه دین اسلام را تشریح کرده و علاوه بر روند تغییرات در ادیان یهودیت، هندوئیسم، بودائیسم و مسیحیت تا دور؟ اصلاح دینی، به الهیات مسلمانان بر پایه شخصیت‌های تاثیرگذاری چون ابن‌عربی و جلال‌الدین محمد مولوی پرداخته و چشم‌اندازی باارزش برای محققان گشوده است.

بهزاد سالکی – مترجم کتاب – دارای دکترای ادیان و عرفان از دانشگاه تهران و عضو هیئت علمی موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه است. او پیشتر نیز کتاب‌هایی را از میرچا الیاده و آثاری در زمینه عرفان مسیحی و بودایی، دین‌شناسی تطبیقی و فلسفه دین ترجمه کرده است.