A Fraction Of The Whole

رمان جز از کل دیدگاه پدر داستان را نسبت به زندگی خود و آینده فرزندش را مورد بررسی قرار داده است. این کتاب تا به حال نامزد جوایز مختلفی از جمله «من بوکر»، «مایلز فرانکلین» و «کتاب نخست گاردین» شده است و هم چنین جایزه «NSW premier» را از آن خود کرد. قسمت‌های زیادی از رمان از زبان «جسپر» پسر داستان روایت می‌شود. جسپر به دلیل جرمی در زندان است و داستان را از داخل زندان پیش می‌برد. رمان جز از کل کمی از عقاید یک مکتب فکری را در خود جای داده است که طبق این مکتب فکری زندگی بی‌معناست و فرد باید خودش را در زندگی دریابد. در این مقاله سعی شده است تا با داستان رمان و شخصیت‌های گوناگون آن آشنا شوید.

درباره نویسنده رمان جز از کل

استیو تولتز نویسنده استرالیایی است که در سال ۱۹۷۲ در سیدنی به دنیا آمده است. تولتز در سال ۱۹۹۴ از دانشگاه «نیوکاسل» فارغ التحصیل شده است. «استیو تولتز» تاکنون دو رمان «جز از کل» و «ریگ روان» را نوشته است. اولین رمان او یعنی «جزء از کل» او را نامزد جایزهٔ بوکر کرد و باعث شد رمانش به زبان‌های مختلفی‌ترجمه شود. راوی این رمان یک پدر و پسر هستند. در واقع رمان شرح روایتی از یک رابطهٔ پدر و پسری است. رمان تم فلسفی جذابی دارد و در عین حال سرشار از نقاط عطفی است که در داستان‌های پلیسی شاهد آن هستیم. «جزء از کل» شهرت زیادی را برای نویسنده‌اش به ارمغان آورد. نویسنده‌ای اهل استرالیا که در زندگی شخصیش هم به‌مانند بسیاری از شخصیت‌های رمان‌هایش بی‌قرار و پر مشغله است. بعد از اتمام دوران تحصیل در کشورها و شهرهای مختلف جهان از جمله: سیدنی، مونترال، ونکوور، بارسلونا و پاریس زندگی کرده است و به عنوان فیلمنامه نویس، نویسنده و معلم زبان انگلیسی کار کرده است. بعد از رمان جز از کل که رمان برگزیده تولتز است، دومین رمان او به نام «ریگ روان» در سال ۲۰۱۵ به چاپ رسید و جایزه «راسل» را از آن خود کرد. استیو تولتز در سال ۲۰۰۵ با یک نقاش استرالیایی فرانسوی ازدواج کرد و در سال ۲۰۱۲ اولین فرزند آن‌ها به دنیا آمد.

شروع داستان جز از کل

داستان جز از کل از پنج سالگی «جسپر» شروع می‌شود. پدرش «مارتین دین» او را از مدرسه بیرون می‌آورد. مارتین معتقد است برنامه روزمره درسی به پسرش در نحوه زندگی او کمک نمی‌کند.   در قسمتی از کتاب نوشته است: غرور اولین چیزیه که باید تو زندگی از شرش خلاص بشی. غرور برای اینه که حس خوبی نسبت به خودت داشته باشی. مثل این می‌مونه که کُت تن یه هویج پلاسیده کنی و ببریش تئاتر و وانمود کنی آدم مهمیه. اولین قدمِ آزاد کردن خود، رهایی از احترام به خوده. می‌فهمم چرا برای بعضی‌ها مفیده. اگه کسی همه‌چیزش رو از دست بده هنوز می‌تونه غرورش رو داشته باشه. برای همینه که به فقرا اسطورهٔ شریف بودن اعطا شده، چون قفسه‌ها لخت بودن. به حرفم گوش می‌دی؟ این مهمه جاسپر. دلم نمی‌خواد خودت رو درگیر شرافت، غرور یا احترام به خود کنی. تمام این‌ها یه مشت وسیله هستن برای این که بهت کمک کنن سر خودت رو برنزه کنی. شاید باید نوشته را خوش بینانه تمام کنم و بگویم حتی اگر دیگر هیچ عزیزی برایت نمانده که دفنش کنی، خوب است خوش بین باشی و محض احتیاط یک بیل همراه داشته باش «مارتین» زندگی کودکی خود را برای پسرش تعریف می‌کند که چه مشکلاتی داشته است. مارتین یک برادر کوچکتر از خودش به نام «تری» داشته است. مارتین وتری رابطهٔ خوبی باهم نداشته‌اند. وتری همیشه علیه مارتین جنایت‌هایی انجام میداده است. مادر مارتین نیز بسیار بیمار بوده و تا آخرین لحظه‌های عمرش مارتین او راترک نکرده بود.

دوران جوانی مارتین دین

مارتین در دوران جوانی عاشق دختری به نام «کارولین» می‌شود. رابطهٔ این دو بسیار عاشقانه بوده است اماتری برادر مارتین باعث می‌شود که کارولین مارتین راترک کرده و به‌تری علاقه مند می‌شود. اماتری طی اتفاقاتی زندانی می‌شود معشوقه‌اش آن شهر راترک می‌کند و فقط گاهی به ملاقات‌تری می‌رود. جز از کل به دلیل اتفاقات پر فراز و نشیبی که دارد مخاطب را جلب داستان‌های گوناگونش می‌کند.

زندگی جدید مارتین دین

قسمتی از شهری که در رمان جز از کل داستان در آن روایت میشود آتش می‌گیرد از جمله زندان شهر. پدر و مادر مارتین در این آتش سوزی کشته می‌شوند. زندان نیز به کلی در آتش می‌سوزد. مارتین تصمیم می‌گیرد شهر را برای همیشه‌ترک کند اما قبل از آن به محل زندان می‌رود و خاکستر برادرش را جمع می‌کند و در یک گودال می‌ریزد. مارتین به سمت پاریس حرکت می‌کند تا شاید «کارولین پاتز» عشق سابقش را پیدا کند. اما وقتی به پاریس می‌رسد و دنبال کارولین می‌رود متوجه می‌شود که کارولین از پاریس رفته است. کسی از او خبری ندارد. اما مارتین تصمیم می‌گیرد در پاریس بماند. در آن جا با شخصی به نام «ادی» آشنا می‌شود. ادی یک فرد تایلندی است عکاسی می‌کند اما ادی از آن آدم‌هایی نیست که مارتین خوشش بیاید. ولی ادی تبدیل به صمیمی‌ترین دوست مارتین می‌شود و همیشه هوای او را از نظر مالی دارد و حتی برای مارتین کار پیدا می‌کند.

ماجرای عشقی جدید

جز از کل روایتگر ماجراهای متعددی است. مارتین دین در یکی از کافه‌های پاریس با دختری به نام «آسترید» آشنا می‌شود. آسترید دختر جذابی بود و مارتین به او علاقه مند می‌شود. آن‌ها بعد از مدتی تصمیم می‌گیرند با هم زندگی کنند. در این مدت به طور اتفاقی آسترید باردار می‌شود. در مدت بارداری دچار افسردگی شدیدی می‌شود و مدام نقاشی‌های عجیب می‌کشد. آسترید سعی دارد با خدا ارتباط برقرار کند و با او صحبت کند، اما چون از خدا پاسخی دریافت نمی‌کند حال روحی او روز به روز بدتر می‌شود. مارتین برای کمک به او سعی دارد جای خدا با آسترید صحبت کند اما حال آسترید بدتر می‌شود و سرانجام بعد از به دنیا آمدن پسرشان، خودکشی می‌کند.

دوران سخت زندگی

بعد از مرگ آسترید مارتین خانمی  به نام «آنوک» را برای کارهای خانه استخدام می‌کند. در این میان ادی هم چنان به مارتین کمک مالی می‌کند تا مارتین بتواند زندگی خود را بگذراند. اما زندگی بر همین روال باقی نماند و مارتین دچار یک بیماری روانی می‌شود و خانواده مجبور می‌شوند او را در یک بیمارستان روانی بستری کنند. بعد از اتمام بیماری و مرخصی از بیمارستان، یک خانه قدیمی و کلنگی خارج از شهر می‌خرد تا از شلوغی‌ها دور باشد و بتواند در آرامش پسرش را بزرگ کند. بعد از گذشت چند سال جسپر وارد دبیرستان می‌شود. در سال اول دبیرستان با دختری آشنا می‌شود. او درباره رابطه‌اش این گونه می‌گوید: خواهش میکنم یه لحظه دختری رو که دارین بهش اتهام میزنین رو نگاه کنین. نگاه میکنید؟ اون قربانی زیباییشه، چرا؟ برای این که زیبایی یعنی قدرت. ما تو درس تاریخ یاد گرفته‌ایم قدرت فساد می‌آره. بنابر این نتیجهٔ زیبایی مطلق، فساد مطلقه. ولی خیلی زود دچار شکست عشقی می‌شود. مارتین و آنوک با کمک یکدیگر جسپر را از این حال خارج می‌کنند. رمان جز از کل علاوه بر روایت زندگی مارتین روایتگر داستان‌های عاشقانه شخصیت‌های رمان نیز هست.

اتفاقات جدید به روایت  رمان جز از کل

مارتین بعد از مدت‌ها از طریق برگزاری لاتاری تصمیم می‌گیرد خودش و مردم استرالیا را میلیونر کند. از مردم سرشناس شهرهای مختلف در چند نوبت دعوت کرد و در مورد برنامه‌هایی که داشت برای آن‌ها توضیح داد. آنوک در این راه خیلی به مارتین کمک می‌کرد. یکی از پر نفوذترین مردان استرالیا نیز وارد لاتاری مارتین شد. آنوک با پسر این مرد ازدواج کرد و از نفوذ خانواده همسرش برای کمک به مارتین استفاده کرد. مارتین روز به روز بین مردم کشور به محبوبیت زیادی رسید.

دوران موفقیت در جز از کل

مارتین که روز به روز موفق‌تر و ثروتمندتر شده بود به طور اتفاقی در یکی از مسابقات لاتاری کارولین را می‌بیند. مارتین که از کودکی عاشق کارولین بود، به او پیشنهاد ازدواج می‌دهد و کارولین نیز قبول می‌کند. در یکی از مراسم‌های لاتاری مارتین اعلام می‌کند که می‌خواهد در انتخابات نخست وزیری کاندیدا شود. ادی که همیشه در هر مرحله‌ای همراه خانواده مارتین بود در این موقعیت هم به او کمک کرد تا پیروز انتخابات شود.

جز از کل از امنیت و بحران روایت می‌کند

رمان جز از کل به خوبی تناقض‌ها را به تصویر کشیده است. بعد از اینکه مارتین در انتخابات پیروز شد، خانواده دین زندگی آرام و با امنیتی داشتند. همه مردم به این خانواده اعتماد داشتند. اما این امنیت خیلی زود به پایان می‌رسد. در قسمتی از کتاب جز از کل می‌خوانیم: این عادت احمقانه را دارم که فکر می‌کنم همه چیز بهتر می‌شود حتی وقتی تمام شواهد بر چیز دیگری دلالت دارند. حتی مواقعی که همه چیز بدتر و بدتر و بدتر می‌شود. خیلی زود معلوم شد که ادی در انتخابات تقلب کرده است. وقتی مردم از این موضوع با خبر شدند، مارتین به منفورترین فرد استرالیا تبدیل شد.

فرار در جز از کل

وقتی مارتین اعتماد خود را بین مردم استرالیا از دست داد، خانواده دین مجبور به فرار از کشور شدند. ادی نیز همراه مارتین و کارولین و جسپر به تایلند فرار کرد. آن‌ها در تایلند زندگی سختی داشتند.

آشکار شدن حقیقت

قسمتی از رمان جز از کل: خنده داره که باید برای دکتر شدن و وکیل شدن آموزش ببینین ولی برای پدر و مادر شدن نه. هر آدمی میتونه پدر و مادر بشه حتی لازم نیست تو سمینار یک روزه شرکت کنه.   مارتین در تایلند متوجه می‌شود که ادی به او خیانت کرده است، تری برادر مارتین زنده است و ادی را استخدام کرده که از مارتین انتقام بگیرد.

پایان زندگی مارتین دین

در قسمتی از رمان جز از کل میخوانیم: زندگی مطابق اتفاقات دنیا ساده است، در تنهایی زندگی کردن هم ساده است، طبق خواسته فردی هم زندگی کردن ساده است، ولی انسان بزرگ کسی است که در یک جمع بتواند از استقلال و تنهایی خود لذت ببرد. بعد از اینکه خیانت ادی مشخص می‌شود، او از خانواده دین جدا می‌شود و تصمیم می‌گیرد از آن‌ها انتقام بگیرد. بنابراین اهالی روستا را نسبت به خانواده مارتین بدبین می‌کند. مردم روستا به خانه مارتین حمله می‌کنند. ادی و کارولین در این حمله کشته می‌شوند. مارتین و جسپر جان سالم به در می‌برند.

پایان متفاوت جز از کل

بعد از کشته شدن ادی و کارولین در تایلند جسپر به همراه پدرش به استرالیا بر می‌گردد. مارتین که دچار سرطان شده است و روزهای آخر عمر خود را می‌گذراند سعی دارد در آرامش باشد.   در پایان رمان جز از کل داستان به زمان حال بر می‌گردد. جسپر پسر مارتین دین از زندان آزاده شده است و تصمیم دارد زندگی جدیدی را شروع کند. او در وسایل پدرش دفترچه خاطراتی پیدا می‌کند که در آن یک نقاشی عجیب وجود دارد که مادرش کشیده بود. این نقاشی برای جسپر آشناست و فکر می‌کند که جایی این تصویر را قبلا دیده است. جسپر به  کمک آنوک که حالا زنی سرشناس شده است در جستجوی مادرش و گذشته زندگی‌اش به اروپا می‌رود.

قسمتی از کتاب جز از کل

مردم همیشه ناراضی هستند که چرا کفش ندارن تا اینکه یک روز با آدمی مواجه می‌شوند که پا ندارد و بعد ناراحت می‌شوند که چرا ویلچر ندارند. چرا؟ چه چیز باعث می‌شود که به طور ناخودآگاه خودشان را از یک وضعیت ناراحت کننده به یک وضعیت ناراحت کننده دیگر پرتاب کنند. چرا اراده فقط معطوف به جرئیات است و نه به کلیات؟ چرا به جای اینکه بگویند کجا باید کار کنم نمی‌گویند چرا باید کار کنم یا چرا به جای چرا باید تشکیل خانواده بدم میگیم کی باید تشکیل خانواده بدم؟

این به اصطلاح اهل معنویت‌ها که سنت غربی مصرف گرای قاتل روح رو نقد میکنن و میگن آسایش در مرگه، فکر میکنن این حرفشون فقط دربارهٔ دارایی‌های مادی مصداق داره. ولی اگه آسایش در مرگ باشه پس باید راجع به مادر تمام آسایش‌ها هم مصداق داشته باشه: (یقین باور) راحت‌تر از کاناپهٔ چرمیه، یقین یه اختصاصیه که سریع‌تر از ریموت کنترل در پارکینگ روح فعال رو به قتل میرسونه. یقین. در برابر طعمهٔ یقین سخت می‌شه مقاومت کرد. برای همین باید مثل من یه چشمت به کل فرایند باشه.

نظر منتقدان درباره رمان جز از کل

رمان جز از کل نمونه‌ای از داستان بلند است که به نوعی برای مخاطب آموزنده است. خلاقیت در دیالوگ و نوشتار در بسیاری از رمان‌ها خیلی مهم است تا مخاطب از خواندن کتاب حوصله‌اش سر نرود. جز از کل به این بخش از رمان نویسی کلاسیک خیلی توجه کرده است. پیمان خاکسار مترجم جز از کل معتقد است در هر صفحه از رمان موضوعی برای تعریف  کردن وجود دارد. نویسنده پنج سال از عمرش را برای نوشتن رمان جز از کل صرف کرده است. در بسیاری از دیالوگ‌های شخصیت‌های جز از کل نظرات فلسفی نویسنده درباره جهان به خوبی احساس می‌شود که به نظر بعضی از منتقدین داستان را جذاب کرده است ولی بعضی دیگر معتقداند این ضعف رمان جز از کل است. بعضی دیگر از منتقدان جز از کل را با رمان اتحادیه ابلهان مقایسه می‌کنند اما از نظر مترجم رمان این دو داستان کاملا فضای متفاوتی دارند و قابل مقایسه نیستند.