تاریخ اروپای مدرن

جهان ما از پنج قارهٔ کوچک و بزرگ تشکیل شده است که یکی از این قاره‌ها اروپا نام دارد. اروپا تاریخ پرفراز و نشیبی را سپری کرده است و چهارگوشهٔ این قاره حتی تا روزگاری نه‌چندان دور با وحشت‌آفرینی‌ها و خشونت‌ورزی‌های زیادی روبه‌رو می‌شد. یکی از مهم‌ترین برهه‌های تاریخ اروپا به قرن‌های هجدهم تا بیستم میلادی باز می‌گردد یعنی از آغاز انقلاب فرانسه تا پایان جنگ سرد. در این‌جا می‌خواهیم کتابی را به شما معرفی کنیم که درست به همین برههٔ زمانی می‌پردازد. این کتاب از یازده فصل تشکیل و هر فصل نیز توسط یک نویسنده نوشته شده است.

نگاهی به کتاب تاریخ اروپای مدرن

تاریخ اروپای مدرن به تاریخ سیاسی، اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی، و نظامی اروپا از سال‌های پایانی قرن هجدهم تا واپسین سال‌های قرن بیستم می‌پردازد. در این دویست‌سال رویدادهای بزرگ و شگفت‌انگیزی در حوزه‌های گوناگون رخ داده است که از این میان می‌توان به انقلاب فرانسه و کشورگشایی‌های ناپلئون یا دو جنگ جهانی و یک جنگ سرد اشاره کرد. همانطور که گفته شد، کتاب از یازده فصل تشکیل شده است و هر فصل بخشی از رویدادهای دویست‌سالهٔ اروپا را مورد بررسی قرار می‌دهد. برای مثال در فصل اول که «انقلاب از بالا و از پایین» نام دارد، می‌خوانیم که فرانسه در قرن هجدهم از جایگاه والایی برخوردار بوده است و لباس، خوراک، و زبان فرانسوی در اروپا حرف اول و آخر را می‌زد و به همین‌خاطر، قرن هجدهم را قرن فرانسه می‌نامیدند.

در سال ۱۷۸۹ در فرانسه، انقلاب بزرگی رخ می‌دهد و بنا و اساس حکومت را زیر و رو می‌کند و رژیم جمهوری با خشونت‌ورزی‌ها و وحشت‌آفرینی‌های پرشماری برپا می‌شود. چند سال که می‌گذرد، ناپلئون بناپارت زمام امور را در دست می‌گیرد و با کشورگشایی‌های خود، نقشهٔ اروپا را تغییر می‌دهد، اما سرانجام شکست به سراغ این سردار فرانسوی نیز می‌آید و دوران حکومتش در سال ۱۸۱۵ به پایان می‌رسد. در فصل سوم که عنوانش «مدرن‌سازی نظامی» است پی می‌بریم که در میانهٔ قرن نوزدهم، تنها کشوری که ستاد ارتش متمرکزی داشت، پروس بود و این ستاد در زمان صلح به ایجاد طرح‌های جنگی می‌پرداخت و همچنین دکترین نظامی ارائه می‌داد. در فصل دیگر کتاب ما با جامعهٔ اروپایی در قرن بیستم آشنا می‌شویم و درمی‌یابیم که چطور اروپا و به‌ویژه فرانسه در سال‌های آغازین قرن بیستم و در همهٔ حوزه‌ها الگوی مهمی برای جهان تلقی می‌شد. برای مثال از برزیل نام برده می‌شود که در سال ۱۹۰۴ حتی خیابان پایتخت خودش را نیز با الگوبرداری از پاریس می‌سازد و برای بهداشت و هنر نیز به سراغ فرانسویان می‌رود. اما با این وجود، در سال‌های پایانی قرن بیستم فرانسه و به‌طور کلی اروپا نفوذ و قدرت خود را از دست می‌دهند و تحت‌تاثیر فرهنگ آمریکایی قرار می‌گیرند. علاوه بر فصل‌هایی که از آن‌ها نام برده شد، در کتاب تاریخ اروپای مدرن فصل‌هایی نیز وجود دارند که به صنعت و اقتصاد می‌پردازند.    

جملاتی از کتاب تاریخ اروپای مدرن

  توانمندترین ایده‌ها همان‌هایی بودند که به واسطهٔ موفقیت‌شان ستایش می‌شدند: قدرت‌های ضعیف‌تر تلاش داشتند با رقابت در همان حیطه‌های موجود و نه بهره‌گیری از روش‌های جدید، به قدرت‌های قوی‌تر برسند. از این رو آلمانی‌ها به مدد پیروزی‌های خود در سال‌های ۱۸۶۶ و ۱۸۷۰ تا مدت‌ها پس از محقق‌شدن اهداف فوری‌شان تمامی منافع را درو کردند. کشورهای دیگر با سر تسلیم فرودآوردن در مقابل برتری نظامی این کشور، خود را به قرارگرفتن در جایگاهی فرودست محکوم کردند و ترجیح دادند به‌جای اینکه خود راه‌های جدید را امتحان کنند، پا جای پای آلمان بگذارند.

***

هنگامی که استالین فرمان داد تا کرهٔ شمالی در سال ۱۹۵۰ به کرهٔ جنوبی حمله کند، تصور می‌کرد که آمریکا واکنشی نشان ندهد. درعوض این حرکت باعث یک درگیری تمام‌عیار و علاوه بر آن وحشت گسترده‌ای از جنگ بر اروپا سایه انداخت. آمریکایی‌ها چهار لشگر رزمی به اروپا اعزام کردند و سایر کشورهای عضو ناتو را تحت فشار قرار دادند تا نیروهای سنتی خود را افزایش دهند. از همه مهم‌تر، آن‌ها تجدید تسلیحات آلمان را به‌عنوان بهایی برای حضور خود درخواست کردند. جاانداختن این خواسته‌ها در میان هراس متفقین، به‌ویژه فرانسه، چهارسال به‌طول انجامید ولی در سال ۱۹۵۵، جمهوری فدرال آلمان نیز به عضویت ناتو درآمد و کشورهای اقماری شوروی نیز تحت پیمانی موسوم به ورشو گرد هم آمدند. درست یک دهه پس از محاصرهٔ آلمان نازی، فرایند تقسیم اروپا کامل شد.