خاستگاه ثروت

«خاستگاه ثروت؛ تکامل، پیچیدگی و بازسازی اساسی علم اقتصاد» عنوان کامل کتابی‌ست که «پروفسور اریک دی. بینهاکر» راهبر تجاری و اقتصاددان آمریکایی در سال ۲۰۰۶ نگارش کرد. این کتاب ما را به پرسش‌های اساسی دربارهٔ اقتصاد می‌برد و هرچند برای متخصصین این حوزه نوشته شده، ما را وامی‌دارد که از خودمان سؤال‌هایی بپرسیم؛ سؤالاتی مثل: ثروت چیست؟ پول چه نقشی در اقتصاد دارد؟ نسبت عرضه و تقاضا را باید در کجا جست؟ چه عواملی در رکود و پویایی اقتصادی مؤثر هستند؟ و… مسائلی از این قبیل که در شکل‌گیری نظریه‌های خرد و کلان اقتصاد عوامل مستقیم هستند. علم اقتصاد یکی از پیچیده‌ترین علوم مدرن است؛ چرا که از طرفی با آمار و ارقام طرف است و با نمودارها خود را نشان می‌دهد، و از سمت دیگر با علوم غیرتجربی انسانی مثل روان‌شناسی، جامعه‌شناسی، فرهنگ و بسیاری مؤلفهٔ دیگر پیوند خورده است. پژوهش‌گران اقتصادی ممکن است در ابعاد اجتماعی آن‌قدرها به چشم نیایند، تا این‌که یک کشور به چاله‌ای اقتصادی بیفتد و رکود بزرگی مثل وضعیت آمریکای اواسط دههٔ ۲۰۰۰ را تجربه کند. در این زمان‌هاست که اقتصاددانان با هزاران عامل تعیین‌کننده، میلیون‌ها داده را به وسیلهٔ ابرکامپیوترها تحلیل می‌کنند و تلاش می‌کنند دقیق‌ترین محاسبه را برای پیش‌بینی شرایط آینده و نجات اقتصاد کشور، به دست آورند. خاستگاه ثروت یک کتاب آکادمیک و علمی‌ست که در آن تلاش شده تا زیر و بم نظریه‌های اقتصادی، با زبانی ساده و روایت‌گونه به مخاطب عرضه شود و تقاضای خواننده را، که فهم چیستی خود علم اقتصاد و چگونگی ارتباطش با دیگر حوزه‌هاست، برطرف سازد. علاوه بر تسلط و دانش گستردهٔ دکتر بینهاکر، که از افراد پیشرو در تعیین چشم‌اندازهای پیشِ‌رو برای شرکت‌های تبلیغاتی و اقتصادی‌ست، زبان ساده‌ای که برای ارائهٔ توضیحات و مثال‌های کافی در کتاب استفاده شده، عامل مهمی در محبوبیت و شهرت این کتاب بوده است. خاستگاه ثروت تحسین‌های زیادی را به همراه داشت و در مجامع آکادمیک و دانشگاهی بسیاری از جمله دانشگاه آکسفورد به عنوان منبع تحصیلی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این کتاب در ایران به کوشش انتشارات دانشگاه امام صادق، با ویراستاری علمی عادل پیغامی و بازگردانی به همراه گروهی از مترجمان، اولین بار در سال ۱۳۹۵ در ایران به چاپ و انتشار رسید. برای آشنایی بیشتر با کتاب «خاستگاه ثروت؛ تکامل، پیچیدگی و بازسازی اساسی علم اقتصاد» و خرید اینترنتی کتاب، ادامهٔ این مطلب را مطالعه نمایید.

مباحث اصلی در کتاب خاستگاه ثروت

بیشتر از ۶٫۴ میلیارد نفر در دنیا در شبکهٔ اقتصادی جهانی ۳۶٫۵ تریلیون دلاری مشغول به‌کار هستند؛ اقتصادی که هیچ ساختاری ندارد و مدیریتی بر آن نیست. این پیچیدگی اقتصادی پدیده‌ای خودسازمان‌یافته است و بدون هیچ عامل بیرونی تکامل پیدا کرده. این‌که ثروت چطور در داخل این سیستم به وجود می‌آید، هنوز برای اقتصاددانان یک چالش است؛ و درپی آن، این‌که ثروت چگونه می‌تواند در مسیری رشد پیدا کند که به سود افراد، شرکت‌های تجاری و جامعه باشد. در خاستگاه ثروت، اریک دی. بینهاکر در این باره بحث می‌کند که علم مدرن دیدگاهی افراطی را در برخورد با این سؤالات بنیانی و مفاهیم گسترده ارائه کرده است. مطابق ایده‌های بینهاکر ایجاد ثروت، محصول یک فرمول ساده اما مستحکم و متکامل است: تمایز، انتخاب و تقویت. طبق دیدگاه او اقتصاد یک سیستم بسیار پیچیده است که خودش را با شرایط سازگار می‌کند؛ سیستمی که در آن فناوری‌های فیزیکی و اجتماعی، دائماً برای ساخت محصولات تازه، ایده‌های جدید و ثروت روبه‌رشد، با طرح‌های تجاری در تعامل است. نویسنده خوانندگان را به سفری سرگرم‌کننده در تاریخ اقتصاد می‌برد. از عصر سنگی تا اقتصاد مدرن، کاوش بینهاکر در این مسئله است که «اقتصاد پیچیدگی» چگونه دیدگاه‌های محرّکی را دربارهٔ موضوعات مختلف ارائه می‌دهد؛ موضوعاتی از خلق سازمان‌های سازگار، تا عملکرد تکاملی بازارهای سهام و چشم‌اندازهایی نوین دربارهٔ سیاست‌های دولتی. خاستگاه ثروت یک کتاب برجستهٔ اقتصادی‌ست که با جسارت تمام، نظریات متعارف اقتصادی را درهم می‌شکند و تفکر ما را اصولاً درمورد دو چیز بازنویسی می‌کند: چگونه تا این‌جای کار آمده‌ایم و از این به بعد، قرار است به کجا برویم.

دربارهٔ اریک بینهاکر؛ نویسنده کتاب خاستگاه ثروت

قبل از خرید هر کتابی، به سراغ شناختن نویسنده‌اش می‌رویم و با کتاب‌های دیگرش آشنا می‌شویم. حالا برای آشنایی با دکتر بینهاکر که شخصیتی آکادمیک است، می‌توانیم به منابعی رجوع کنیم که کارش در آن‌ها نمود پیدا کرده است. اریک بینهاکر استاد سیاست‌گذاری عمومی در مدرسهٔ دولتی بلاواتنیک است و سمت مدیریت مؤسسهٔ تفکر اقتصادی نو در مدرسهٔ مارتین از دانشگاه آکسفورد را داراست. او تحصیل‌کردهٔ کالج دارتموث است و در مدرسهٔ اسلون، زیرمجموعهٔ مؤسسهٔ تکنولوژی ماساچوست (MIT)، تحصیلات تکمیلی خود را به پایان رسانده است؛ ایالتی که اصالتاً محل زندگی خانوادگی او نیز هست. او از اعضای برجستهٔ دانشکدهٔ اوریل است و به عنوان استاد مدعو در مؤسسهٔ سانتافه نیز تدریس می‌کند. پیش از پیوستن به دانشگاه آکسفورد، پروفسور بینهاکر سابقهٔ فعالیتی ۱۸ ساله در کمپانی مشاورهٔ تجاری و اقتصادی مک‌کنزی و همچنین مؤسسهٔ جهانی مک‌کنزی داشته؛ جایی که به عنوان مشاور، نقشی راهبری را در تعیین تدابیر استراتژیک و الگوی تغییر وضعیت و مدیریت ثبات تجاری ایفا می‌کرده است. پروفسور بینهاکر به طور مداوم و در خلال دوره‌های کاری‌اش، در حوزه‌های اقتصاد، تجارت و مسائل سیاست عمومی شرکت‌ها مقالاتی را نوشته و درحال حاضر نیز می‌نویسد؛ نتیجهٔ این نگارش‌ها هم طی این سال‌ها در نشریات و مجلات اقتصادی معتبری مثل «فایننشال تایمز، بلومبرگ، تایمز، گاردین، آتنلانتیک، نیوزویک و دموکراسی» به انتشار رسیده است. اما هیچ‌یک از فعالیت‌های تئوریک و عملی او به اندازهٔ کتاب «خاستگاه ثروت؛ تکامل، پیچیدگی و بازسازی اساسی علم اقتصاد» در سطح جامعهٔ اقتصادپژوهان اثرگذار نبوده است.