روشنفکران و جامعه

روشنفکران در طول تاریخ بشریت توانسته‌اند تاثیر زیادی بر روی اتفاقات اجتماعی، سیاسی و اقتصادی بگذارند. بسیاری از اتفاقات بزرگ برای مثال جنگ‌ها، انقلاب‌ها و حتی پیشرفت‌های علمی به دلیل تاثیرات تفکرات روشنفکران در گذر تاریخ است. به درستی نمی‌توان اولین روشنفکر تاریخ را مشخص نمود اما می‌توان گفت پدیده روشنفکری مسئله‌ای ریشه‌ای در ذهن بشر است که از گذشته‌های بسیار دور در فکر انسان بوده است. سوالی که به وجود می‌آید این است که آیا تفکرات روشنفکران همواره توانسته است تاثیر مثبتی بر روی جامعه و پیش‌برد اهدافی متناسب با «خیر جمعی» داشته باشد؟ اگر نتوانسته باشد آن‌گاه چگونه می‌توان بین تفکرات روشنفکران، بهترین را برای تصمیم‌گیری انتخاب نمود؟ این سوالاتی است که ذهن بسیاری از مردم را به خود مشغول نموده و پژوهشگران همواره در تلاش بوده‌اند تا بتوانند به بهترین نحو به این سوالات پاسخ دهند. کتاب «روشنفکران و جامعه» که توسط توماس سوئل، استاد دانشگاه استنفورد نوشته شده است، تلاش کرده تا این مسئله را به زیر ذره‌بین برده و با نگاهی موشکافانه و هشداردهنده مردم و مقامات را آگاه کند. این کتاب که حاصل زحمات بسیار این استاد دانشگاه است، با بررسی تاریخ، نظرات نوابغ جامعه و پرسش از روشنفکران کنونی می‌خواهد دید جدیدی به این مکتب را به مردم نمایش داده و در جهت آگاه‌سازی جامعه کمکی کرده باشد.

موضوع کتاب روشنفکران و جامعه

کتاب «روشنفکران و جامعه» تحقیقی بزرگ در تاریخ روشن‌فکری است. این کتاب تنها به بررسی روشنفکران دهه اخیر نمی‌پردازد و حتی نگاهی به روشنفکران دو سده پیش نیز دارد. «روشنفکران و جامعه» تلاش دارد که الگوهای عمومی مرتبط به مکتب روشنفکری را مورد بررسی قرار دارد. با اینکه این کتاب تنها به الگوهای عمومی می‌پردازد اما این به معنای عدم بررسی ایده‌های روشنفکران برجسته تاریخ نیست. بسیاری از کتاب‌های مرتبط به این موضوع به بررسی آثار کلی تفکرات روشنفکران پرداخته‌اند اما اثر سوئل با دیدی نوین به نگرش، اهداف فکری روشنفکران دارای سبک و مشکلات عمومی جامعه در راه پذیرش آن دیدگاه پرداخته است که همین موضوع سبب محبوبیت این کتاب شده است.

نویسنده در کتاب «روشنفکران و جامعه» تلاش کرده است تا با زدن مثال‌های واقعی، نقدهای خود را به نحو احسن با خواننده در میان بگذارد؛ با این کتاب در مورد روشنفکری نوشته شده است اما به این معنا نیست که مختص روشنفکران است بلکه در اصل این کتاب با در نظر گرفتن پدیده‌های اجتماعی مهم سعی در تبیین مسائل دارد و نهایتا برای آن‌ها راه‌کارهایی ارائه می‌کند. اکنون ما اطلاعات زیادی راجع به روشنفکران زمان خود داریم اما اطلاعات ما درباره ماهیت حقیقی ایده‌ها و نقش روشنفکران در مباحث سیاسی و اجتماعی جامعه بسیار محدود است. این کتاب تلاش کرده است تا این نقاط کور تاریخ را با تحقیق فراوان پوشش دهد. در کتاب «روشنفکران و جامعه» تفاوت‌های ایدئولوژیکی و عقیدتی از طریق فرضیه‌های مختلف انسانی درباره حقایق پنهان زندگی، ذات و ماهیت انسان و نحوه پراکندگی دانش مورد توجه قرار گرفته است.

«روشنفکران و جامعه» در ایران توسط شایان صولتی و شروین صولتی ترجمه و به‌کوشش نشر گوتنبرگ به چاپ رسیده است.

توماس سوئل؛ نویسنده کتاب روشنفکران و جامعه

توماس سوئل در سال ۱۹۳۰ در کارولینای شمالی به دنیا آمد. او دوران کودکی خود را در هارلم، شهری در ایالت نیویورک سپری کرد و در دبیرستان تصمیم به ترک تحصیل کرد تا بتواند در جنگ کره به ارتش آمریکا بپیوندد و به کشور خود خدمت کند.

سوئل در سال ۱۹۵۸ لیسانس خود را از دانشگاه هاروارد، در سال ۱۹۵۹ فوق لیسانس خود را از دانشگاه کلمبیا و در سال ۱۹۶۸ دکترای اقتصاد خود را از دانشگاه شیکاگو دریافت کرد و از سال ۱۹۸۰ تا هم اکنون عضو ارشد انستیتو هوور دانشگاه استنفورد است. او از منظر سیاسی طرفدار اندیشهٔ لیبرالی و محافظه‌کاری است و به نوعی از اقتصاد بازار آزاد دفاع می‌کند. او تا اکنون در طول زندگی خود بالغ بر سی کتاب نوشته است که یکی از معروف‌ترین آن‌ها کتاب «روشنفکران و جامعه» است.

جملاتی از کتاب روشنفکران و جامعه

به‌طورکلی این تردید وجود دارد که آیا افراد زیادی در جامعه‌ای آزاد وجود دارند که از همهٔ سیاست‌ها و نهادهای جامعه‌شان رضایت داشته باشند یا خیر؟ به‌طورخلاصه یعنی تقریباً همهٔ افراد طرفدار برخی تغییرات هستند. هرگونه بحث دقیق و منطقی در مورد تفاوت‌های میان آن‌ها به این موضوع می‌پردازد که کدام تغییرات خاص بر اساس چه دلایلی مورد علاقهٔ کدام افراد است و به دنبال بررسی شواهدی موافق یا علیه آن دلایل خاص برای آن تغییرات خاص است. اما همهٔ این‌ها توسط کسانی‌که خودشان را مدافع تغییر نشان می‌دهند و به آن‌هایی که مخالف‌شان هستند برچسب مدافعان وضع موجود می‌زنند، نادیده گرفته می‌شود و این نمونهٔ دیگری از بحث‌های بدون استدلال است.

افرادی که خود را ترقی‌خواه و پیشرو می‌نامند، صرفاً ادعا نمی‌کنند که مدافع تغییرات هستند بلکه می‌گویند این‌ها تغییرات سودمند هستند. اما سایرین که از تغییراتِ بسیار متفاوت دیگری دفاع می‌کنند هم ادعا دارند که این‌ها تغییراتی برای بهترشدن هستند. به عبارت دیگر هرکسی با درنظر گرفتن نظر خودش مترقی است. اینکه بعضی از مردم تصور می‌کنند که منحصراً طرفدار ترقی هستند، نه‌تنها نوعی از خودبینی است بلکه طفره رفتن از ارائهٔ مدرک و تحلیل این موضوع است که کجا و به چه دلیل تغییرات مدنظر آن‌ها نتایج نهایی بهتری از تغییرات مدنظر سایرین ایجاد می‌کند. بدین شکل حامیان تغییرات دیگر توسط خیلی از افراد مانند جان دیویی با عنوان مدافعان وضع موجود نام گرفته می‌شوند چون حامی تغییراتی غیر از تغییرات مدنظر او هستند.