سردار سازندگی

سردار سازندگی

نوشتن خاطرات رسم دیرینه‌ای به‌شمار می‌رود که در میان سیاست‌مداران کشورهای بزرگ و کوچک جهان وجود دارد. سیاست‌مداران پرشماری را می‌توانیم نام ببریم که دست به قلم شدند و رویدادهایی که در دوران زمام‌داری‌شان یا حتی پیش و پس از آن رخ داده است را روی کاغذ آورده‌اند. نوشته‌های این افراد دارای اهمیتی بالا و شامل اطلاعاتی ارشمند از رویدادهای یک کشور محسوب می‌شوند. البته نباید انتظار داشت که یک سیاست‌مدار به هرآنچه در پشت‌پرده رخ داده است اعتراف نماید و انصاف را مورد سال‌های مسئولیتش رعایت کند چون به هرحال آن‌ها در پی این هستند تا چهره‌ای خوب و کارنامه‌ای پربار از خود و کارهایشان نشان دهند. یکی از سیاست‌مداران معاصر ایرانی که خاطراتش را طی سال‌های متمادی و به‌صورت روزانه نوشته است، اکبر هاشمی رفسنجانی نام دارد که نوشتن خاطراتش را از سال ۱۳۶۰ آغاز می‌کند و تا پایان عمر ادامه می‌دهد. ما در این‌جا می‌خواهیم به سراغ خاطرات سال ۱۳۷۵ هاشمی  که عنوان «سردار سازندگی» را بر خود دارد برویم اما پیش از آن بهتر است کمی با اکبر هاشمی رفسنجانی آشنا شویم.

آشنایی با اکبر هاشمی رفسنجانی

اکبر هاشمی رفسنجانی، سیاست‌مدار ایرانی بود که در سال ۱۳۱۳ چشم به جهان گشود. او از دوران تحصیلات حوزوی به سیاست علاقه‌مند می‌شود و سپس به مخالفت با حکومت پهلوی روی می‌آورد. هاشمی در سال‌های پیش از انقلاب به جرگهٔ یاران بنیان‌گذار جمهوری اسلامی در می‌آید و مدتی را نیز به‌خاطر فعالیت‌های ضدحکومتی خود در زندان سپری می‌کند. او پس از انقلاب ۱۳۵۷ عهده‌دار سمت‌های گوناگونی می‌شود که مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از:   ریاست مجلس شورای اسلامی (۱۳۶۸-۱۳۵۹)، ریاست جمهوری (۱۳۷۶-۱۳۶۸)، ریاست مجمع تشخیص مصلحت نظام (۱۳۹۵-۱۳۷۶). او همچنین ریاست مجلس خبرگان و کرسی امامت جمعهٔ تهران را نیز در دوره‌ای برعهده داشت. هاشمی رفسنجانی در سال ۱۳۹۵ درگذشت.

نگاهی به کتاب «سردار سازندگی»

سال ۱۳۷۵، سومین سال از دومین دورهٔ ریاست‌جمهوری هاشمی به‌شمار می‌آید و او در خاطرات خود رویدادهای کوچک و بزرگ داخلی و خارجی این سال را روایت کرده است. هاشمی در تعطیلات نوروزی به کیش می‌رود و همچنین برای بازدید و افتتاح برخی از طرح‌های کشاورزی و صنعتی به بندرعباس، قشم، و سیرجان سفر می‌کند. در یکی از روزهای مردادماه، نمایندگانی از روحانیت مبارز نزد هاشمی می‌آیند تا نظر او را دربارهٔ انتخابات ریاست‌جمهوری سال آینده جویا شوند. هاشمی در این دیدار از ارائهٔ دو راهکار پیشنهادی خود به رهبر جمهوری اسلامی می‌گوید و آن‌ها نیز از تمایل خود به نامزدی علی‌اکبر ناطق نوری -رییس مجلس شورای اسلامی- و حمایت از او می‌گویند. در نیمهٔ شهریورماه، رییس‎ جمهور وقت به چند کشور آفریقایی مانند سودان، زیمبابوه و آفریقای جنوبی سفر می‌کند و با روسای جمهور این کشورها، نظیر: عمرالبشیر، موگابه، و ماندلا که دیگر در راس کار نیستند ملاقات و گفت‌وگو می‌نماید. سقوط کابل به‌دست گروهک تروریستی طالبان و مبارزه و مقاومت گروهی در برابر آنان در افغانستان و همچنین تیرگی روابط ایران و آلمان، از مسائل قابل‌توجه در خاطرات هاشمی به‌شمار می‌رود. شاید، چگونگی برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۱۳۷۶ و آرایش جناح‌ها و نامزدها، پررنگ‌ترین موضوعی در خاطرات هاشمی باشد که با نزدیک‌شدن به پایان سال ۱۳۷۵به آن برمی‌خوریم، که دیدار و مشورت محمد خاتمی با هاشمی جهت اعلام نامزدی تا گفت‌وگو بر سر تاریخ برگزاری انتخابات از میان روزهای دوم و شانزدهم خردادماه ۱۳۷۶ را می‌توان نمونه‌هایی از آن دانست.

جملاتی از کتاب «سردار سازندگی»

عصر برای بررسی مسئلهٔ ایران و آلمان، به دفتر آیت‌الله خامنه‌ای رفتم. آقایان ولایتی و علی لاریجانی هم آمدند. از روند مسائل جاری با آلمان اظهار نگرانی شد؛ با اینکه تبلیغات ایران با تدبیر دفتر رهبری انجام می‌شود و من قبلا از طریق آقای ولایتی، تذکر احتمال آثار نامطلوب این‌گونه تبلیغات را گوشتزد کرده بودم و گفته شده بود، اقدامات برای این است که آلمان فکر نکند به‌خاطر احتیاج به حمایت او در مقابل آمریکا، می‌تواند نظرش را تحمیل کند؛ ولی فعلا آلمان شروع مجدد به مقابله به مثل در تبلیغات کرده و مطبوعات و رادیو و تلویزیون و مجلس به تبلیغ علیه ایران برخاسته‌اند. قرار شد فعالیت‌های دیپلماتیک برای آرام‌کردن بشود و به تدریج، حملات کم شود. رهبری هم در صحبت دیروز مراعات کرده‌اند.

به دفترم رفتم. در مسیر، آقای بشارتی -وزیر کشور- در ماشین نشست و راجع به تاریخ انتخابات ریاست‌جمهوری بحث شد. قرار شد روز ۱۶ خردادماه ۱۳۷۶ باشد. به‌خاطر استفاده از فضای برنامه‌های سالگرد امام، جهت حضور مردم در پای صندوق‌ها، این تاریخ را انتخاب کردیم. نظر رهبری هم همین است.