کتاب انسانم آرزوست شرحی است بر غزلیات مولانا جلال الدین محمد بلخی مشهور به مولانا. کتاب را مولوی پژوه بزرگ بهاءالدین خرمشاهی تألیف کرده و به چاپ رسانده است. کتاب برای تمامی کسانی که مولوی را دوست دارند و می‌خواهند اشعار او را بهتر درک کنند و بفهمند می‌تواند مفید باشد. در ادامه این متن قصد داریم به سراغ کتاب انسانم آرزوست بهاءالدین خرمشاهی برویم و بخش‌هایی از آن را بررسی کنیم.

غزلیات شمس

اغلب کتاب دوستان ایرانی مولانا را با دو کتاب مهمش یعنی غزلیات شمس و همچنین مثنوی معنوی‌اش می‌شناسند. غزلیات شمس مجموعه غزلیات مولاناست که در مجالس همنشینی با یارانش می‌خوانده و این یارانش بوده‌اند که آن‌ها را ثبت و ضبط می‌کرده‌اند. به همین خاطر است که وقتی به سراغ غزلیات مولانا جلال الدین می‌رویم، پیوستگی و استحکامش به اندازه مثلاً اشعار سعدی نیست. زیرا سعدی (که رحمت خداوند بر او باد) خودش را شاعر می‌دانست و از همین روی وقتی شعر می‌گفت، برای استحکامش وقت بسیار می‌گذاشت. در حالی که غزلیات مولانا، سخنان منظومی بود که او در مجالس همنشینی و مجالس صوفیانه به صورت ناخود آگاهانه می‌سرود. شاید اگر شاگردان جلال الدین محمد اشعارش را ثبت نمی‌کردند، هرگز این بیت‌های عرفانی و غزلیات زیبا به دست ما نمی‌رسید.

کتاب انسانم آرزوست

کتاب انسانم آرزوست در حقیقت مجموعه‌ای است که به شرح غزلیات مولانا جلال الدین محمد بلخی مشهور به مولوی پرداخته است. کتاب در مجموع چهارصد غزل را در بر می‌گیرد. شرح این غزلیات را مولوی پژوه بزرگ ایران و یکی از اساتید بزرگ ادبیات فارسی یعنی آقای بهاءالدین خرمشاهی نوشته‌اند. کار انتخاب غزلیات کتاب انسانم آرزوست هم بر عهده یک مولوی پژوه بزرگ دیگر، یعنی دکتر توفیق طهماسبی بوده است.

این غزلیات در کتاب بر اساس حروف الفبا مرتب شده و می‌توان ادعا کرد که جزء برجسته‌ترین غزلیات کلیات شمس تبریزی است.

آشنایی با مولانا و غزلیات او

  جلال الدین بن بهاء الدین بن محمد بلخی که بعدها به مولانا مشهور شد، شاعر مشهور ایرانی است که در قرن هفتم هجری قمری می‌زیسته است. مولوی زاده بلخ است و البته بخشی از دوران زندگی خود را در قونیه سپری کرده است. به همین خاطر پارسی گویان او را ایرانی می‌خوانند و اهالی‌ترکیه دوست دارند او را شاعری اهل‌ترکیه بدانند. به هر حال آنچه که اهمیت دارد، اشعار مولوی است. مولوی تا پیش از آشنایی با شمس تبریزی، مجلس وعظ برپا می‌کرد و وعظ می‌گفت. ولی پس از آشنایی با شمس تبریزی حال و هوایی صوفیانه به خود گرفت و مجلس وعظ را کنار گذاشت. غزلیات شمس که به نام شمس تبریزی هم نام گذاری شده، اشعار تغزلی مولاناست که بالغ بر هزاران بیت و غزل است. کتاب انسانم آرزوست بهاءالدین خرمشاهی، چهارصد غزل را از بین تمامی غزل‌های مولانای رومی برگزیده و برای مخاطبان شعر فارسی شرح داده است.

آشنایی با شرح غزلیات در کتاب انسانم آرزوست

اشعار مولوی و به خصوص غزلیاتش با مفاهیم عرفانی عمیقی در آمیخته است. به همین خاطر فهم کامل اشعار او برای مخاطبین عادی و حتی دانشجویان ادبیات شاید کار ساده‌ای نباشد. به همین خاطر اگر شرحی بر این غزلیات نوشته شده باشد، فهمش را آسان‌تر می‌کند. کتاب انسانم آرزوست دقیقاً با همین هدف به رشته تألیف در آمده است. کتاب مجموعه‌ای کامل است. تقریباً از هر گوشه کلیات شمس تبریزی غزلی انتخاب شده و در انتخاب هر غزل حساسیت بالایی وجود داشته است. به گونه‌ای که مخاطب با مهم‌ترین اشعار مولانا آشنا شود و بتواند شرح دقیقی از آن را بخواند.

شرح هر غزل به صورت بیت به بیت پیشرفته و با توجه به مفاهیم عرفانی تدوین شده است. هدف نویسنده در درجه اول آشنایی خواننده با غزلیات مولوی و سپس مفاهیم این غزلیات بوده و هدف دوم این بوده که خواننده پس از مطالعه کتاب، خودش به درک صحیحی از دیگر غزلیات مولوی برسد.