رویکرد روان‌شناختی در نقد نوین

انتشارات پژوهشگاه علوم انسانی منتشر کرد:

جای شگفتی نیست که میان ادبیات و روان انسان ارتباط با پیوندی برقرار باشد تا زمانی که روان انسانی سر چشمه ادبیات و منبعی محسوب گردد که تمام فنون از آن نشئت می‌گیرند و مادامی که گرایش به سمت و سوی آفرینش هنری در اعماق روان بشری ریشه دوانده باشد، اما جای تعجب دارد اگر گفته شود چنین ارتباط یا پیوندی اصلا وجود ندارد!

همان گونه که قبلا ذکر کردم ناقدان و بلاغیون قدیم عرب به وجود چنین ارتباطی میان ادبیات و روح و روان انسان توجه نشان داده و با تکیه بر دانش و ابزارهای موجود بر اساس سطح فرهنگ و دیدگاه خاص خود درباره این موضوع سخن رانده‌اند و تأثیر روانی را به عنوان معیاری برای نقد خود قرار داده و در باره متن ادبی سخن گفته و بر اساس تأثیری که در روح و روان مخاطب می‌گذارد، آن را ارزیابی کرده‌اند؛ بنابراین ملاحظه می‌کنیم که ابن ابی عتیق بر این عقیده است که شعر ابن ابی ربیعه در قلب انسان نقش شاهرگ را ایفا می‌کند و با جان و روان او علقه و پیوند عمیقی دارد و چنان نیاز مخاطب را بر طرف می‌سازد که برای هیچ شعری چنین امری محقق نمی‌شود و البته خداوند متعال با شعر کسی غیر از شعر ابن ربیعه تا این حد موردعصیان قرار نگرفته است.