کتاب تست«ادبیات فارسی خط فکری»برای یادگیری هر چه بهتر ادبیات، توسط «نشر دریافت»، و به قلم «دکتر هامون سبطی» برای دانش آموزان پایه یازدهم منتشر شده است.

تست‌های این کتاب در هشت فصل مختلف طبقه بندی شده، و شما دانش آموزان در این هشت فصل با عناوین «ادبیات تعلیمی»، «سفر و زندگی»، «ادبیات غنایی»، «ادبیات پایداری»، «ادبیات انقلاب اسلامی»، «ادبیات حماسی»، «ادبیات داستانی» و «ادبیات جهان» روبرور خواهید شد. هر کدام از این سر فصل‌ها شامل چندین درس مختلف است.

فقط تست بزنیم. بعدش چه؟

در کنار تمامی تست‌های این کتاب پاسخ‌نامه‌های تشریحی و درسنامه‌هایی قرار دارد که شما می‌توانید ابتدا به پاسخ سوالتان دسترسی پیدا کنید و در صورت غلط بودن پاسخ‌تان، به کمک درسنامه‌ها، اشتباه‌تان را برطرف کنید.

سوالات جذاب!

یکی از جذابیت‌های این کتاب، انتخاب ابیات و متون مناسب برای هر درس است. به طور مثال به یکی از سوال‌های فصل ادبیات غنایی دقت کنید:

معنای «حلقه» در کدام گزینه متفاوت است؟

۱)        گه رقص کند گهی زمین بوس / در حلقه ما ز راه افسوس

۲)        پای در این ره نه و رفتار بین / حلقه این در زن و اسرار بین

۳)        حلقه زدم گفت در این وقت کیست؟ / گفتم اگر بار دهی آدمی‌ست

۴)        حلقه بر در نتوانم زدن از بیم رفیقان / این توانم که بیایم به محلت به گدایی

در پاسخنامه کتاب تست «ادبیات فارسی خط فکری یازدهم» با چنین پاسخ کاملی مواجه خواهید شد:

«حلقه» در بیت نخست، به معنای جمع آمده (افسوس: شوخی و ریشخند)  و در سه گزینه دیگر به معنای وسیله‌ای حلقه‌مانند است که به در می‌کوفتند تا صاحبخانه آگاه شود که در پشت در کسی است و اگر کسی در می‌زد و در به رویش باز نمی‌کردند و باز او به این کار ادامه می‌داد نشانه این بود که آنچنان نیازمند است که تا در به رویش باز نکنند و حاجتش را برنیاورند، همان‌جا می‌ماند و  حلقه بر در می‌کوبد! از اینجا بود که «حلقه بر در کوفتن» کنایه شد از کمک خواستن و روی نیاز آوردن به کسی. حالا اگر کسی آویزان درِ خانه کسی می‌شد و به هیچ شکلی دست از طلب و خواهش نمی‌کشید، می‌گفتند که دیگر حلقه به در نمی‌زند، اصلا خودش حلقه در شده است!

می‌گفت گرفته حلقه بر در / کامروز منم چو حلقه بر در

بنابراین گزینه یک پاسخ صحیح این سوال است.

به «را» توجه کنید!

یکی دیگر از درس‌هایی که در کتاب ادبیات با آن سر و کار دارید، دستور زبان فارسی است.

این حکایت را بخوانید:

«سرخ زنبوری بر مگس عسل (زنبور عسل) زور آورد تا وی را طعمه خود سازد. [مگس عسل] به زاری درآمد که با وجود این همه شهد و عسل مرا چه قدر و محل که آن را گذاری و به من رغبت آری؟ زنبور [سرخ] گفت: اگر آن شهد است تو شهد را کانی و اگر آن عسل، تو سرچشمه آنی. »

اگر از شما بپرسند کارکرد حرف «را» در حکایت زیر به‌ترتیب کدام است کدام گزینه را انتخاب می‌کنید؟

۱)        حرف اضافه، نشانه مفعول، نشانه مفعول، حرف اضافه

۲)        حرف اضافه، حرف اضافه، نشانه مفعول، جانشین کسره (فک اضافه)

۳)        نشانه مفعول، حرف اضافه، نشانه مفعول، جانشین کسره (فک اضافه)

۴)        نشانه مفعول، نشانه مفعول، نشانه مفعول، حرف اضافه

اگر دستور زبان فارسی را به خوبی یاد گرفته باشید، می‌دانید که در جمله «وی را طعمه خود سازد» وی مفعول، و طعمه خود سازد (گرداند) مسند است. و در جمله «مرا چه قدر است»(برای من چه قدر و (ارزشی) هست ) (= وجود دارد) مرا متمم و چه قدر نهاد است.

در جمله آن را گذاری (=رها کنی)، «آن» مفعول است. و «تو» در جمله «تو شهد را کانی =  تو کان (معدن) شهد هستی، نهاد است و شهد را کان مسند و «ی» فعل است.   در جمله آخر «را» جانشین کسره شده است.

بنابراین پاسخ درست این سوال، گزینه ۳ است.

از نکات حائز اهمیت کتاب تست «ادبیات فارسی خط فکری یازدهم» می‌توان به کادرهای سبز رنگی اشاره کرد که شامل نکات مهم درسی هستند و با وجود پاسخ‌های تشریحی کامل و درسنامه‌ها، به شما دانش آموزان کمک می‌کند تا در کنار پاسخگویی به تست‌ها، این نکات مهم را از قلم نیندازید.