ساعت‌ساز نابینا

کتاب «ساعت‌ساز نابینا»، اثری در ژانر علمی و زیست‌شناسی است که توسط ریچارد داکینز، زیست‌شناس اهل بریتانیا نوشته شده است. ساعت‌ساز نابینا (با نام اصلی: The Blind Watchmaker به زبان انگلیسی)، برای اولین بار در سال ۱۹۸۶ میلادی انتشار یافت و تاکنون به بسیاری از زبان‌های زندهٔ دنیا برگردانی شده است؛ چرا که این اثر یکی از پرفروش‌ترین کتاب‌های حوزهٔ علمی جهان به شمار می‌آید. این کتاب در ایران هم با ترجمهٔ مشترک دکتر محمود بهزاد و شهلا باقری به انتشار رسیده است. انتشارات مازیار، نشری است که کتاب ساعت‌ساز نابینا را در ۳۸۳ صفحه از قطع رقعی و با جلدی شومیز به بازار نشر عرضه کرده است. کتابی که برای اولین بار در سال ۱۳۹۶ هجری شمسی به چاپ رسیده و تاکنون ۹ بار تجدید چاپ گردیده است.

خرید کتاب ساعت‌ساز نابینا را به چه افرادی پیشنهاد می‌کنیم؟

کتاب ساعت‌ساز نابینا را می‌توانیم یکی از بهترین نمونه‌های آثار علمی در تداوم آثار و تفکرات چارلز داروین، محقق، زیست‌شناس و زمین‌شناس انگلیسی معرفی کنیم. کسی که با نظریهٔ فرگشت خود، بابی جدید در زمینهٔ نوع پیدایش جانوران باز کرده بود؛ ریچارد داکینز هم در ساعت‌ساز نابینا، به نوعی دنبالهٔ صحبت‌های داروین را گرفته است. بنابراین می‌توانیم خرید آنلاین کتاب حاضر را به راحتی به افرادی که به نظریات داروین علاقه‌مندند و یا به دنبال کند و کاو در مسالهٔ آفرینش هستند، پیشنهاد کنیم.

موضوع کتاب ساعت‌ساز نابینا

همان‌طور که در بخش‌های بالا گفتیم، ساعت‌ساز نابینا در تداوم تفکرات داروین است و می‌توانیم ادعا کنیم که اساسا داکینز، یک شرح بر روی آثار داروین و مسالهٔ تکامل او نوشته است! نام این کتاب از روی استعارهٔ جذاب ویلیام پیلی، متخصص الهیات قرن هجدهمی برگرفته شده است؛ کسی که خدا را به یک ساعت‌ساز ماهر تشبیه کرده بود و حالا داکینز با کنایه زدن به او، می‌خواهد فرآیند پیچیدهٔ خلقت را ساز و کاری ناخودآگاه معرفی کند؛ به این شیوه که اگر قبول کنیم خدایی وجود داشته است، احتمالا آن خدا یک موجود نابینا بوده است! ضمنا از مهم‌ترین مفاهیم کتاب ساعت‌ساز نابینا می‌توانیم به شرح انتخاب طبیعی و چگونگی تغییرات موجودات در طول زمان اشاره داشته باشیم. داکینز معتقد است که میان توانایی به وجود آمدن پیچیدگی از یک فرآیند کاملا تصادفی با تصادفی که با انتخاب فزاینده همراه شده باشد، تفاوت‌های زیادی وجود دارد. او با استفاده از یک برنامهٔ کامپیوتری به نام راسو، انتخاب مصنوعی را به چالش می‌کشد و اولین کسی است که به صورت دقیقا علمی به چنین مباحثی پرداخته است.

آشنایی با ریچارد داکینز، نویسندهٔ کتاب

کلینتون ریچارد داکینز(به زبان انگلیسی: Clinton Richard Dawkins)، رفتارشناس و زیست‌شناس فرگشتی بریتانیایی است که استاد دانشگاه مشهور آکسفورد محسوب می‌شود. او بیش از هر چیزی به خاطر خداناباوری و مواجهه‌اش با ادیان ابراهیمی شناخته می‌شود. داکینز معتقد است که مطالعهٔ عمیقش در مباحثی همچون فیزیک، کیهان‌شناسی، زیست‌شناسی فرگشتی و همچنین نظریهٔ تکامل باعث چنین باوری شده است. او آن‌چنان رهروی داروین بوده که چنین گفتاوردی را از خودش به جای گذاشته است:

امروزه «نظریهٔ تکامل» همچون «نظریهٔ گردش زمین به دور خورشید» به قدری روشن شده است که دیگر جای هیچ‌گونه شک و شبه‌ای را باقی نگذاشته است.

داکینز در گونه‌های مختلفی به خلق اثر پرداخته و یا تفکرات خودش را بروز داده است؛ برای مثال جدای از مقالات بی‌شمار او، در حوزهٔ آثار مکتوب می‌توانیم به کتاب‌هایی همچون «ژن خودخواه، فنوتیپ گسترش یافته، چشم‌اندازی از فراز کوه نامحتمل، رودخانه‌ای از بهشت، سرگذشت شگفت‌انگیز حیات روی زمین، گسیختن رنگین‌کمان، داستان نیاکان، پندار خدا و جادوی واقعیت» اشاره داشته باشیم. او همچنین به گونهٔ تصویری انتقال مفاهیم نیز علاقه دارد و در فیلم‌ها و علی‌الخصوص مستندهای زیادی حضور یافته است که از میان آنان می‌توانیم آثاری همچون «خوب‌ها زودتر می‌روند، رشد در جهان، شکستن فاصل دانش، نوارهای بی‌خدایی، ریشهٔ همهٔ شر، نبوغ چارلز داروین، تهدید مدارس دینی و…» را نام ببریم.

جملاتی از کتاب ساعت‌ساز نابینا

هرکدام از ما از روی تجربه‌های شخصی می‌دانیم که در شب تاریک پیوستاری از چیزهایی که دیده نمی‌شوند تا چیزهایی که به وضوح دیده می‌شوند وجود دارد و در هرگام از پیشرفت در این رشته نفعی نهفته است. اگر با دوربین تنظیم‌شده و دوربین تنظیم‌نشده نگاهی به جهان اطرافمان بیندازیم متوجه می‌شویم که کیفیت دید، درجاتی دارد و در این طیف هرگام نسبت به مرحلهٔ قبلی یک پیشرفت محسوب می‌شود. اگر آهسته دکمهٔ تنظیم نور یک تلویزیون رنگی را بچرخانیم می‌بینیم در تبدیل صفحهٔ سیاه به رنگی درجاتی از پیشرفت وجود دارد. دیافراگم عنبیه که مردمک چشم را باز و بسته می‌کند مانع ورود نور زیاد به چشم شده و در ضمن باعث می‌شود که در نور کم بتوانیم ببینیم.

دیدیم که جانداران بسیار نامحتمل‌تر و خوش‌ساخت‌تر از آن هستند که اتفاقی به وجود آمده باشند. خوب، پس چگونه به وجود آمده‌اند؟ پاسخ به این سوال، یعنی پاسخ داروین، این است که با تغییرات تدریجی و گام به گام از چیزهای ساده پدید آمده‌اند، از ابتدایی‌ترین عناصر هستی، از چیزهایی آن‌قدر ساده که می‌توانند بر اثر تصادف پیدا شده باشند. هر تغییر بعدی در روند تدریجی تکامل نیز در هر نسل نسبت به مرحلهٔ قبلی خود، آن‌قدر ساده بود که بشود آن را حاصل یک تصادف دانست. اما وقتی پیچیدگی محصول نهایی کار را نسبت به نقطهٔ شروع آن مقایسه کنیم، می‌بینیم از انباشت تغییرات گام به گام، چیزی پیدا شده که نمی‌تواند حاصل فرآیندی اتفاقی بوده باشد! بقای غیر تصادفی، این فرآیند انباشتی را هدایت می‌کند.

ظاهرا آدم‌های نابینا حس اسرارآمیزی دارند که به آن‌ها کمک می‌کند تا متوجه مانع‌های سر راهشان بشوند. این حس بینایی چهره‌ای نام گرفته زیرا افراد نابینا گفته‌اند چیزی شبیه حس لامسه در صورت است. بر اساس یک گزارش، پسر بچهٔ کاملا نابینایی با استفاده از حس بینایی چهره می‌توانست با سرعت معمول دور و بر ساختمان خانه‌اش دوچرخه‌سواری کند. اما آزمایش نشان داده است این حس که به چهره ربط داده می‌شود، به حس لامسه یا جلوی چهره ربطی ندارد. مثل دردی است که گاهی به عضوی غیر از آنچه که هست ربط داده می‌شود. معلوم شده است که احساس بینایی چهره درواقع از طریق گوش صورت می‌گیرد. افراد نابینا بدون اینکه واقعیت را بدانند، با استفاده از پژواک صداها، پژواک صدای پای خودشان و هر صدای دیگری، وجود موانع را حس می‌کنند…