«داستان خرس‌های پاندا به روایت یک ساکسیفونیست که دوستی در فرانکفورت دارد» که در نام اصلی و غیرسانسوری خود از واژهٔ «دوست دختر» بهره می‌برد، یکی از آثار داستانی برتر قرن بیستم است که توسط ماتئی ویشنی‌یک، نویسندهٔ رومانیایی نوشته شده است. این کتابِ کوتاه که در قالب نمایش‌نامه‌ای در قطع جیبی و زیر صد صفحه به چاپ رسیده است، به زبان‌های متعددی ترجمه شده و در ایران هم نشر نی آن را به فارسی برگردانده است. نسخهٔ نشر نی توسط تینوش نظم‌جو ترجمه شده است و علاوه بر داستان حاضر، کتاب‌شناسی نویسنده و مقدمه و موخره‌ای راجع به زندگی ویشنی‌یک را شامل می‌شود و در کنار این‌ها داستان دیگری به نام «سه شب با مادوکس» را هم در خود جای داده است. نظم‌جو همکاری زیادی با نشر نی، علی‌الخصوص در حوزهٔ نمایش‌نامه دارد و بسیاری از کتاب‌های سریِ «دور تا دورِ دنیا» که تخصص نشر نی در نمایش‌نامه نشان می‌دهد را به فارسی برگردانده است.

خلاصهٔ داستان پاندایی

«داستان خرس‌های پاندا…» یک داستان کم‌کاراکتر است و به هم‌زیستی یک زن و مرد در ۹ شب خاص می‌پردازد. این کتاب که یک اثر فلسفی و دارای لایه‌های متعدد است، در یک فضای سوررئال (فراواقع‌گرایانه) به بیان، ریشه‌یابی و تحلیل رفتارشناسی سیر و سلوک انسان در زندگی شخصی‌اش با تمرکز بر رویهٔ ارتباطی دودویی‌های جامعه می‌پردازد. از مسائل جالب اندیشهٔ کتاب، تعارضات فطرت، ذات و جنبه‌های سنتی زندگی بشری با مدرنیتهٔ حاکم بر جهان امروز است که ناتوانی، محدودیت‌ها و پوچی انسان را نشان می‌دهد. ماجرای کتاب از یک روز آغاز می‌شود که زن و مردی ناشناس (برای مخاطب) در مکانی نامعلوم از خواب بیدار می‌شوند و در کشاکش ماجراهایی عجیب، با هم قرار می‌گذارند تا ۹ روز در کنار همدیگر زندگی کنند. شیوهٔ ویسنی‌یک در نمادگرایی و متّصل کردن داستان زن و مرد به ارجاعات مختلف تاریخی همچون ماجراهای آدم و حوا برای تحلیل فطرت آدمی، شگفت‌آور است. در کنار این نکته، ویسنی‌یک از کهن‌الگوهای آنیما و آنیموس (زنِ درون مرد و مردِ درون زن!) در جهت یافت معنا توسط شخصیت‌هایش استفاده می‌کند و آنان را به طی طریقی عرفانی می‌برد.

آشنایی با نویسندهٔ داستان

ماتئی ویسنی‌یک یا ماتئی ویشنیِک، نمایش‌نامه‌نویس، شاعر و روزنامه‌نگار فرانسوی رومانیایی تبار است. این نویسندهٔ معاصر در سال ۱۹۵۶ میلادی در رومانی متولد شد و در دههٔ هشتاد، فعالیت جدی حرفه‌ای خود را آغاز کرد. او که دفاتر شعر، نمایش‌نامه‌ها و رمان‌های زیادی نوشته است، در سال ۱۹۸۴ جایزهٔ اتحادیهٔ نویسندگان رومانیایی را برای بهترین کتاب شعر دریافت کرد. اما بخت ویسنی‌یک به این بلندی نبود و پس از مدتی با خشونت نظام کمونیستی رومانی روبه‌رو شد و تمامی کتاب‌هایش توقیف و ممنوع‌الانتشار شدند. شدت این برخورد در حدی بود که ویسنی‌یک مجبور به ترک کشور و اخذ پناهندگی کشور فرانسه شد و از آن به بعد تمامی آثارش را به زبان فرانسوی نوشت. البته چند سال بعد با فروپاشی نظام کمونیستی، ویسنی‌یک به رومانی بازگشت و فعالیت هنری و ادبی خود را از سر گرفت. داستان خرس‌های پاندا که در سال ۱۹۹۶ میلادی به نگارش درآمده است، مهم‌ترین اثر او محسوب می‌شود و تاکنون زمینهٔ اقتباس تئاترهای زیادی را فراهم کرده است. از دیگر آثار موفق ویسنی‌یک می‌توانیم به کتاب‌های «نان در جیب، سه شب با مادوکس، دست‌نویس‌های قلابی، من چه جوری ممکنه یه پرنده باشم؟ ، اسب‌های پشت پنجره، آخرین گودو، ریچارد سوّم اجرا نمی‌شود و دندان» اشاره داشته باشیم.

در بخشی از کتاب داستان خرس‌های پاندا می‌خوانیم:

زن: خواب می‌بینی؟

مرد: خواب می‌بینم که باهام حرف می‌زنی.

زن: صدامو می‌شنوی؟

مرد: خواب میبینم که صداتو میشنوم.

زن: می‌ترسی؟

مرد: آره.

زن: از چی می‌ترسی؟

مرد: از این می‌ترسم که کسی بیاد و بیدارمون کنه.

زن: من با توام، [حتی] تو خوابت…