مثل آب برای شکلات

اسم داستان‌ها و رمان‌های آمریکای لاتین و اسپانیایی‌زبان که می‌آید، همه به یاد گابریل گارسیا مارکز و سبک رئالیسم جادویی می‌افتند. این خیلی خوب است که شما شاهکار «صد سال تنهایی» را بخوانید و از آن لذت ببرید. این هیچ اشکالی ندارد که با داستان کوتاه «پیرمردی فرتوت با بال‌های عظیم» به دنیای عجیب و غریب مارکز سفر کنید. ولی اگر می‌خواهید رمانی عاشقانه‌تر و لطیف‌تر بخوانید که به آمریکای لاتین مربوط باشد و در عین حال از سبک رئالیسم جادویی پیروی کند، خرید کتاب «مثل آب برای شکلات» اثر «لورا اسکوئیول» را به شما پیشنهاد می‌کنیم که توسط مریم بیات ترجمه و با نشر روشنگران و مطالعات زنان، به چاپ رسیده است. این رمان عاشقانه، راجع به عشق «تیتا» و «پدرو» است که این بار نه به خاطر مردها، بلکه به خاطر یک زن مستبد نافرجام می‌شود و ماجراهای هیجان‌انگیز و جان‌داری را به تصویر می‌کشد. اما قبل از اینکه خلاصه‌ای از این کتاب را بخوانید، بیایید کمی با نویسندهٔ آن آشنا شویم.

لورا اسکوئیول

لورا اسکوئیول، نویسندهٔ مکزیکی است که در سال ۱۹۵۰ به دنیا آمد و با آثار خود تاثیر زیادی در ادبیات آمریکای لاتین گذاشت. از آثار او می‌توان به قانون عشق، مستن صمیمی، ستارهٔ دریانورد کوچک، کتاب عواطف، به سرعت آرزو، مالینچه و… اشاره کرد.

بدبختی‌هایی که تمامی ندارند

مثل آب برای شکلات داستان تیتا د لا گارزا، دختر کوچک خانواده‌ای است که در اواخر قرن بیستم در مکزیک زندگی می‌کنند. عشق تیتا، پدرو موزکوئیز است که به خواستگاری او می‌آید، ولی از آنجا که تیتا کوچکترین دختر خانواده است و مادر مستبدی دارد، با ازدواجش مخالفت می‌شود. پدرو نیز در عوض با خواهر بزرگ تیتا، روزورا ازدواج می‌کند، اما به پدرش می‌گوید که فقط با روزاورا ازدواج کرده تا به تیتا نزدیک بماند. در همین حال، روزورا پسری به دنیا می‌آورد و تیتا با خواهرزاده‌اش، روبرتو، طوری رفتار می‌کند که گویی فرزند خودش است. او می‌تواند به بچه شیر بدهد، اما متاسفانه شیر خواهرش خشک است. مادر تیتا که احساس می‌کرد روبرتو می‌تواند پدرو و تیتا را به هم نزدیک کند، مقدمات خانه‌کشی و نقل مکان خانوادهٔ روزورا به سن آنتونیو را فراهم می‌کند. این جدایی تیتا را ویران می‌کند و اندکی بعد خبر می‌رسد که روبرتو به دلیل دوری از تیتا بی‌تاب شده و فوت کرده است. مرگ خواهرزاده‌اش بیش از پیش تیتا را نابود می‌کند، پس مادرش او را به یک مرکز درمانی می‌فرستد. دکتر جان براون، یک پزشک محلی آمریکایی است که دلش برای تیتا می‌سوزد و او را برای زندگی به خانه‌اش می‌برد. او با صبر و حوصله از تیتا مراقبت و او را درمان می‌کند. در همان حال سعی دارد روحیهٔ از بین رفته‌اش را نیز احیا کند. بعد از مدتی، تیتا تقریباً خوب می‌شود و تصمیم می‌گیرد هرگز به دامداری برنگردد. اما چون مادرش در حملهٔ نظامیان شورشی مجروح شده، تیتا را مجبور به بازگشت می‌کند. تیتا قصد دارد به او کمک کند، ولی مادرش از ترس اینکه با غذاهای او مسموم شود، داری قوی تهوع‌آوری استفاده می‌کند تا تمام غذاها را بالا بیاورد. در نهایت نیز به خاطر مصرف بیش از حد این دارو، جان می‌دهد.

همین که مادر احضارش می‌کرد، تیتا کمک می‌کرد سرو تنش را خشک کند وتر و فرز لباس‌های گرم به او می‌پوشاند که مبادا خدای ناکرده سرما بخورد. آن وقت تیتا لای در را کمی باز می‌گذاشت تا اتاق کم کم هوا بگیرد و از تغییر ناگهانی حرارت، گزندی به وجود ماما النا نرسد.

مرگ مادر و آزادی تیتا

مرگ مادر تیتا، او را آزاد می‌کند و پیشنهاد خواستگاری جان براون را که عاشقش شده است، می‌پذیرد. اما داستان اینجا به پایان نمی‌رسد و در این بین، روزاورا و پدرو به دامداری باز می‌گردند و فرزند دوم خود به نام اسپرانزا را به دنیا آورده‌اند. جان که از حضور پدرو در عذاب است به عشق تیتا شک می‌کند و ترجیح می‌دهد که آن دو را تنها بگذارد. پس تیتا و پدرو با هم وارد رابطه می‌شوند و اوضاع از قبل نیز خراب‌تر می‌شود. در این میان تیتا باید روح خشمگین مادر خود را تحمل کند که دائما او را نفرین می‌کند و می‌خواهد تیتا را از دامداری بیرون کند. اما تیتا در صحنه‌ای جذاب و فراموش‌نشدنی، برای اولین بار با او و تحمیل‌هایش مخالفت می‌کند و روح مادر را به شدت عصبانی می‌سازد.

دستور غذاهای خوشمزه

اوضاع تا لحظات پایانی داستان نابسامان است، ولی جالب اینجاست که هر فصل از کتاب، با دستور پخت غذایی خاصی شروع می‌شود. از آنجا که تیتا وسط آشپزخانه به دنیا آمده است، پس محدودیت‌ها، مشکلات و استبداد مادرش را با آشپزی جبران می‌کند. عناصر رئالیسم جادویی در این داستان و در آشپزی او به کمکش می‌آیند تا غذاهای جادویی درست کند و در عین حال، با خلق یک اومامی فوق‌العاده مخاطب را گرسنه کند. عنوان «مثل آب برای شکلات» نیز بخشی از همین آشپزی‌ها است که همزمان، هم به رسم شکلات داغ درست کردن در آمریکای لاتین اشاره دارد، هم به احساسات برانگیخته و عشق سوزانی که بین یک زوج می‌تواند وجود داشته باشد.