قصه ما مثل شد ۹

زبان فارسی پر از ضرب‌المثل‌ها و عباراتی استعاری و ادبی است که می‌تواند به کلام ما جان تازه‌ای ببخشد. اما متاسفانه اکثر مردم در به خاطر سپردن این ضرب‌المثل‌ها و عبارات مشکل دارند. محمد میرکیانی برای حل این مشکل، راهی پیدا کرده است؛ اینکه داستان مربوط به هر ضرب‌المثل را به شکلی ساده بازنویسی کند تا به درک بیشتر موضوع نیز کمک کرده باشد. شما با خواندن این قصه‌ها، هم ضرب‌المثل را به خوبی به خاطر می‌سپارید، هم کاربرد آن را یاد می‌گیرید و به موقع از آن استفاده می‌کنید. قصهٔ ما مثل شد، یک مجموعه کتاب ده جلدی است که هر جلد آن شامل داستان‌ها و حکایات مختلفی می‌شود. این حکایت‌ها به شما در درک نحوهٔ شکل‌گیری ضرب‌المثل‌ها و به خاطر سپردن آن‌ها کمک می‌کند. جلدی که هم‌اکنون قصد معرفی آن را داریم، جلد نهم از این مجموعه است که شامل ۲۲ قصهٔ مختلف است و در آن‌ها ریشهٔ ضرب‌المثل‌هایی مثل «کبوتر با کبوتر، باز با باز» مشخص می‌شود. این جلد از مجموعه، توسط «محمد میرکیانی» و انتشارات «به نشر» به چاپ رسیده است. اما قبل از آنکه به معرفی بیشتر این جلد از مجموعه بپردازیم، بهتر است کمی بیشتر با نویسنده آشنا شویم.

محمد میرکیانی

محمد میرکیانی نویسندهٔ ایرانی (۱۳۳۷ در تهران)، هنرمندی است که برای نگارش مجموعه قصهٔ «روز تنهایی من»، برگزیدهٔ پنجمین دورهٔ کتاب سال ایران شده است. علاوه‌بر این از آثار او می‌توان به افسانهٔ خوشبختی، پنج سنگ پند و قند (چهار جلد)، پهلوان حیدر، روزی بود و روزگاری، روزی بود روزی نبود (سه جلد)، قصه ما مثل شد (پنج جلد)، شاید فردا نباشد، قصه خانه ما، قصه شاه مال منه، قصه ما همین بود (پنج جلد)، قصه‌های شب چله (دو جلد) اشاره کرد.

قصهٔ ما مثل شد، جلد ۹

این جلد از مجموعه، شامل ۲۲ داستان مختلف است که با بازنویسی محمد میرکیانی و تصویرگری محمد حسین صلواتیان انجام شده است. داستان‌هایی که در این مجموعه وجود دارند، معمولا بر اساس داستان‌هایی کهن و قدیمی نوشته شده‌اند که زبان آن‌ها برای بچه‌ها دشوار است. از این رو، کسانی که تمایل دارند با تاریخچهٔ ضرب‌المثل‌ها به زبانی ساده آشنا شوند، باید کتاب‌های این مجموعه را بخوانند. از جمله منابعی که برای نوشتن داستان‌های این مجموعه (جلد ششم تا دهم) استفاده شده، می‌توان به امثال و حکم، انیس الناس، بوستان و گلستان، جامع‌التمثیل، جوامع الحکایات، داستان نامه بهمنیاری، دیوان اشعار پروین اعتصامی، ریشه‌های تاریخی امثال و حکم، شکل‌شناسی قصه‌های شاهنامه، طوطی نامه، فرهنگ ادبیات فارسی، فرهنگ تلمیحات، فرهنگ فارسی، فرهنگ عمید، فرهنگ عوام، فرهنگ گیل و دیلم، فرهنگ معین، قند و نمک، کاوشی در امثال و حکم فارسی، کلیات اشعار و آثار شیخ بهایی، کلیات خمسه حکیم نظامی، ماخذ قصص و تمثیلات مثنوی، گنج بی‌رنج، هزارسال نثر فارسی و یادداشت‌ها و شنیده‌های نویسنده اشاره کرد. چند نمونه از ضرب‌المثل‌های مطرح شده در این جلد عبارتند از «شکر نعمت، نعمتت افزون کند!»، «مگر تو سنگین شده‌ای؟! توبره‌اش سنگین است، سر خودش است!»، «گرما از سردی است!»، «گاوی که نان گدایی خورد، پی شخم نمی‌رود؟!» و….

فضای داستانی

فضا و مکان داستان‌ها در ایران کهن روایت می‌شود. یعنی زمانی که قدرت دست شاهنشاهی، غلام‌داری، برده‌داری و خان و خان‌زاده‌ها بود. پس هر داستان، بر اساس عقاید آن دوران و اتفاقاتی که در آن دوره مرسوم بوده، نوشته می‌شود. برای مثال، یکی از شخصیت‌های معروف این کتاب، زکریای رازی است. او که در مسیر با دیوانه‌ای برخورد می‌کند که به او لبخند میزند، سریع داروی دیوانگی می‌خورد تا درمان شود. چراکه از نظر او، یک نوع دیوانگی در ظاهرش وجود داشته که باعث لبخند زدن آن بیمار رهگذر شده است. از دیگر داستان‌ها می‌توان به ماجراهای مربوط به راهزنان، غلام‌ها، ارباب‌ها، شاه، مهمانی‌های روستایی، بهره‌کشی از حیوانات (مثل الاغ) و… اشاره کرد. هر داستان نیز یک نتیجه گیری دارد که به درک بهتر ماجرا کمک می‌کند. پس این کتاب‌ها را گروه سنی پایین نیز می‌توانند بخوانند و از آن لذت ببرند. همچنین، زبان و قلم نویسنده آنقدر ساده است که مخاطب بتواند هر داستان را به راحتی برای شخصی دیگر بازگو کند. درست به همین دلیل هم می‌تواند ضرب‌المثل را تا مدت‌ها به خاطر بسپارد و در موقعیت‌های مشابه از آن استفاده کند. نکته‌ای که در داستان‌های این مجموعه وجود دارد، وجود یک پیام اخلاقی است. هر قشری از جامعه، می‌تواند با خواندن این داستان پیام اخلاقی مخصوص خودش را دریافت کند. این پیام، طبق هنجارها و ارزش‌های اجتماعی بیان می‌شود و یادآور اخلاق‌های تعریف شده در ملل ایران است. برای مثال می‌توان به داستان کاروبار اشاره کرد. داستانی که به شما یاد می‌دهد در کار کسی سرک نکشید، برای کسی بیخودی دلسوزی نکنید یا اگر کسی را دیدید که دائم به حال شما دلسوزی می‌کند، آن را پای حسن نیت نگذارید.