بینوایان (جلد اول)

بینوایان رمان معروف ویکتور هوگو، شاعر، نمایش نامه و داستان نویس مشهور فرانسوی در سال ۱۸۶۲ است که با وجود اینکه مادر او نمی‌خواست او نویسنده شود او راه نوشتن را برگزید و نخستین مجموعه اشعارش در سن ۱۹ سالگی بسیار مورد توجه لویی شانزدهم قرار گرفت که همین امر زمینه کسب درامد، مقرری سالانه و شهرتش را فراهم ساخت. از دیگر آثار معروف هوگو می‌توان به گوژ پشت نوتردام، مردی که میخندد و هان دیسلند اشاره کرد.

رمان بینوایان محبوبیت زیادی بین جوامع گونان پیدا کرد و در قالب سریال تلویزیونی، فیلم سینمایی و کارتون انیمیشن نیز برای علاقه مندان به نمایش درآمد. با خواندن این داستان در ضمن خواندن داستانی جذاب با تاریخ و روابط اجتماعی سیاسی مردم فرانسه و عدم توزیع برابر ثروت و قدرت بین مردم این کشور آشنا می‌شویم.

بی‌نوایان رمانی است که به گفته هوگو تا وقتی فقر در جهان است میتواند میلیون‌ها خواننده داشته باشد. زیرا این کتاب با حضور شخصیتی به نام مایرل (اسقف شهر دینی فرانسه) سرشار از دوستی و عشق کمک به فقرا است.

شخصیت‌های داستان بینوایان

شخصیت‌های اصلی این داستان ژان والژان، میری یل، ژاور، فانتین، کوزت، ماریوس، اپونین و زن وشوهری به نام مادام و موسیو تناردیه هستند که هرکدام به نوعی با فضیلت، پستی، ستم، خوبی و بدی، مهربانی وخباثت و عشق و نفرت و رویکردهای تاریخی خود این داستان را می‌سازند.

کمی از شخصیت‌های اصلی این داستان بدانیم.

ژان والژان: نقش اول این داستان، مردی که در ۲۵ سالگی برای سیر کردن شکم بچه‌های خواهرش تنها با دزدیدن یک قرص نان به ۵ سال زندان محکوم شد. اما به دلیل ۴ بار تلاش برای فرار از زندان مدت زمان محکومیتش اضافه شد و ۱۹ سال از عمر خود را در زندان سپری کرد. او پس از آزادی به مسافر خانه‌ای پناه می‌برد اما به دلیل گذرنامه زرد رنگش که نشان دهنده گذشته خطا کار اوست از آن جا طرد می‌شود. او حتی لحظه‌ای به برگشتن به زندان نیز فکر می‌کند، به زندان می‌رود و از نگهبانان می‌خواهد که او را دستگیر کنند اما آن جا نیز او را نمی‌پذیرند. او کمی بعد در خیابان به خواب میرود. مایرل اسقف شهری که ژان والژان در آن بود به او در خانه خود پناه می‌دهد اما در کمال ناباوری ژان والژان از آنجا نیز دزدی می‌کند و ظروف نقره مایرل را با خود می‌برد. زمانی که او را دستگیر میکنند و نزد اسقف می‌آورند، او می‌گوید که خود ظرف‌های نقره را به او داده است و از ژآن والژان در کمال خوشرویی می‌خواهد که دو شمعدان نقره‌ای را هم که فراموش کرده است با خود ببرد. این بخشش و بزرگواری اسقف مسیر زندگی ژان را تغییر می‌دهد.

بخشی از صحبت‌های تاثیر گذار مایرل بعد از رفتن سرجوخه ژاندارمری:

ژان والژان، برادر من، شما از این پس دیگر به بدی تعلقی ندارید، بلکه متعلق به خوبی هستید. این جان شماست که من از شما می‌خرم، از افکار سیاه و از جوهر هلاکش می‌رهانم و به خدا تقدیمش می‌کنم.

رفتار و گفتار اسقف مایرل، ژان والژان مردی که در این سال‌های زندان از مهربانی و مهرورزی فاصله گرفته است را به سوی زندگی سرشار از خیر اندیشی و نیک ورزی سوق می‌دهد و از آن پس او زندگی‌ای دوباره را با نام موسیو مادل به عنوان یک تاجر موفق شروع می‌کند اما در این دوره از زندگی خود نیز با مشکلات و سختی‌های فراوانی دست و پنجه نرم می‌کند.

فانتین: زن فقیری در شهر که به زندان افتاده و ژان برای آزادی او وساطت می‌کند.

ژاور: بازرسی که به کمک ژان به فانتین مشکوک می‌شود و مرتب در تعقیب اوست.

کوزت: دختر کوچک فانتین که او را برای نگهداری به خانواده‌ای در شهر داده است، که بعد از سپاردن او به ژان، می‌میرد.

ماریوس: یک دانشجوی حقوق که عاشق کوزت می‌شود.

اپونین: دختر بزرگ خانواده‌ای که از کوزت نگهداری می‌کنند. دختری که در کودکی بسیار لوس و نازپرورده است و اما نوجوانی او مانند بچه‌های خیابانی می‌شود.

مادام و موسیو تناردیه: زن و شوهری که تا قبل از نجات کوزت به دست ژان والژان به دلیل کودک بودن از او سوء استفاده می‌کردند.

رهبر انقلاب و بینوایان

گرچه بینوایان سرشار از عشق‌ها و لحظه‌های خیال انگیز است اما نگاه واقع بینانه نویسنده به زندگی مردم و این لحظه‌ها مخاطب را مجذوب این داستان میسازد. به گونه‌ای که رهبر انقلاب اسلامی درباره بینوایان می‌گویند:

«به نظر من بینوایان ویکتور هوگو برترین رمانی است که در طول تاریخ نوشته شده است. من همهٔ رمان‌های طول تاریخ را نخوانده‌ام، شکی در این نیست، اما من مقدار زیادی رمان خوانده‌ام که مربوط به حوادث قرن‌های گوناگون هم هست. بعضی رمان‌های خیلی قدیمی را هم خوانده‌ام. مثلاً فرض کنید کمدی الهی را خوانده‌ام. امیرارسلان هم خوانده‌ام. الف لیله و هزار و یک شب را هم خوانده‌ام. وقتی نگاه می‌کنم به این رمانی که ویکتور هوگو نوشته، می‌بینم این چیزی است که اصلاً امکان ندارد هیچ کس بتواند بهتر از این بنویسد یا نوشته باشد و معروف نباشد و مثل منی که در عالم رمان بوده‌ام، این را ندیده باشم یا اسمش را نشنیده باشم… من می‌گویم بینوایان یک معجزه است در عالم رمان‌نویسی، در عالم کتاب‌نویسی. واقعاً یک معجزه است… من به همهٔ جوان‌ها توصیه می‌کنم، نه حالا که دارم با شما صحبت می‌کنم، بارها این را گفته‌ام. زمانی که جوان‌ها زیاد دور و بر من می‌آمدند قبل از انقلاب، بارها این را گفته‌ام که بروید یک دور حتماً بینوایان را بخوانید. این بینوایان کتاب جامعه‌شناسی است، کتاب تاریخی است، کتاب انتقادی است، کتاب الهی است، کتاب محبت و عاطفه و عشق است.»

ترجمه فارسی رمان بینوایان

اولین مترجمی که این کتاب را به فارسی‌ترجمه کرده یوسف اعتصامی ملقّب به اعتصام الملک پدر پروین اعتصامی است که تنها یک جلد از این کتاب را با بهره گیری ازترجمه‌های عربی وترکی آن‌ترجمه کرده است. پس از اون حسینقلی مستعان، عنایت الله شکیبا پور، ابوذر صداقت، گیور گیس آقاسی، ذبیح اللّه منصوری، محسن سلیمانی و دیگر مترجمان فارسی زبان این کتاب را به فارسی برگردانده‌اند. که از بهترین آن‌ها می‌توان به‌ترجمه محسن سلیمانی اشاره کرد، رهبر انقلاب اسلام نیز این‌ترجمه را برترین و امانت دارانه‌ترین‌ترجمه رمان تاریخ ارزیابی کرده‌است.