قصه‌های دوستی چشمه
همهٔ پدرها و مادرها دوست دارند بچه‌های باهوشی داشته باشند. بچه‌هایی که منحصربه‌فرد باشند، راجع به همه چیز بدانند و در مدرسه، بهترین باشند. در واقع اکثر مادر پدرها برای بچه‌های خود چنین آرزوهایی دارند. برای همین تصمیم می‌گیرند که آن‌ها را کتاب‌خوان بار بیاورند. اما چه کتابی، برای یک کودک خردسال بهتر است؟ بچه‌ها به کتاب‌های پرزرق و برق خیلی سریع جذب می‌شوند. شاید ابتدا تصمیم بگیرید که برای آن‌ها، کتاب سیندرلا، سفیدبرفی یا زیبای خفته بخرید. شاید تصمیم بگیرید برای آن‌ها کتاب رنگ‌آمیزی مرد عنکبوتی بخرید و دل خودتان را خوش کنید، اما این کار اشتباه است. شما باید کتاب‌های مناسب‌تری را برای بچه‌هایتان انتخاب کنید. کتاب‌هایی که حداقل، در دنیای ادبیات کودکان مطرح باشند یا جایزه برده باشند. این را به خاطر داشته باشید که هیچ کتابی الکی و بی‌دلیل جایزه نمی‌گیرد. کتاب‌ها (به خصوص کتاب کودک) وقتی جایزه می‌گیرند که از نظر تصویرگری، محتوا و ساختار فیزیکی در بهترین حالت باشند. ما نیز در ادامه، چند نمونه از بهترین قصه‌ها برای بچه‌های خردسال را به شما معرفی خواهیم کرد که جایزه‌های زیادی برده‌اند و کودک و والدین را به طور همزمان آموزش می‌دهند. این کتاب‌ها، سری کتاب‌های قصه‌های دوستی هستند. سری قصه‌های دوستی، کتاب‌هایی هستند که به سبکی متفاوت، با داستان‌پردازی مخصوص و تصویرگری فوق‌العاده، به بچه‌ها نکات خاصی را یاد می‌دهند. این کتاب‌ها به نوعی طراحی شده که از پتانسیل بالای یادگیری بچه‌ها در مسیر درستی استفاده شود. نویسندهٔ این مجموعه کتاب‌ها والری گورباچف است که ابتدا با او آشنا می‌شویم و سپس محتوا و سبک تصویرگری کتاب‌هایش را با جزئیات بیشتری بررسی می‌کنیم.
والری گورباچف
والری گورباچف که در سال ۱۹۴۴ در اوکراین به دنیا آمد، یکی از معروف‌ترین، محبوب‌ترین و تاثیرگذارترین نویسنده‌ها و تصویرگرها در عرصهٔ ادبیات کودکان است. او در سال ۱۹۹۲ به آمریکا مهاجرت کرد و در طول زندگی خود، آثار مختلفی را با بهترین محتوا و تصویرگری برای بچه‌های مهد کودکی و خردسال به چاپ رسانده است. از جمله آثار او که توسط شیوا حریری ترجمه و توسط نشر چشمه منتشر شده است می‌توان به «هیس»، «دکتر مهربان»، «روزی که لاک‌پشت پنگوئن شد»، «چه فکر خوبی مولی!»، «نیکی و روز بارانی»، «روزی که مولی پرواز کرد»، «نیکی و گرگ‌های بد گنده»، «نیکی و هدیهٔ هیجان‌انگیز تولد»، «قرمز قرمز قرمز» اشاره کرد.
ساختار فیزیکی کتاب‌ها
وقتی بزرگ‌تر می‌شویم، اولین چیزی که برای کتاب خواندن در گوشمان تکرار می‌شود این است که به جنس و رنگ جلد کتاب توجه نکنیم. ولی وقتی قرار است برای بچه‌ها کتاب بخریم، در اولین مرحله باید به جنس جلد و کاغذها توجه کنیم. به هر حال، بچه‌ها علاوه بر اینکه پتانسیل بالایی برای یادگیری دارند، پتانسیل بالایی برای تخریب نیز دارند. پس باید برای آن‌ها کتابی تهیه کنید که کنار زیبایی، از کیفیت بالایی نیز برخوردار باشند و به این راحتی‌ها پاره نشوند. جنس جلد سری قصه‌های دوستی در حالت اورجینال، سخت و محکم است. به حالتی که وقتی آن را در برابر یک کودک سه ساله قرار می‌دهید، نتواند به راحتی آن را پاره کند. اما این کتاب‌ها که توسط نشر چشمه منتشر شده است، از آن جلد سختی که در حالت اورجینال بهره‌مند می‌شد، برخوردار نیستند. اما باز هم، جلدها سختی خاص خودشان را دارند و از حالت کاغذی و مقوایی ساده خارج شده‌اند و اکریلیک هستند. که این یعنی در صورت آغشته شدن به آب، آسیب نمی‌بینند. کاغذها، از جنس گلاسهٔ ضخیم هستند. این نشان می‌دهد که کودکان به این راحتی‌ها نمی‌توانند صفحات آن را پاره کنند یا هوس رنگ‌آمیزی صفحه‌های کتاب به سرشان نمیفتد. چون تمام تصویرهای موجود در کتاب نیز از رنگ‌آمیزی غنی و چشم‌گیری برخوردارند که باعث می‌شود کودک تنها با نگاه کردن به آن‌ها لذت ببرد و هوس تغییر رنگ چیزی به سرش نزند. بخش زیادی از هر صفحه که در ابعاد A۴ تهیه شده را تصویرگری زیبای والری گورباچف تشکیل می‌دهد. در واقع هر بخش از کتاب، تنها یک یا دو جمله از داستان را شامل می‌شود که از آن، یک کتاب مخصوص گروه سنی خردسال و مهدکودکی‌ها می‌سازد.
کیفیت تصویرگری
کتاب‌های این مجموعه از تصویرگری باکیفیت و رنگارنگی بهره‌مند می‌شوند. این تصاویر به قدری زیبا هستند که کودک را به خود خیره می‌سازند و او را مجبور به حدس زدن داستان می‌کنند. از آنجا که هر تصویر در ابعاد بزرگ تهیه شده است، کودک را می‌تواند ساعت‌ها مشغول خود کند که این از خیره شدن به تب‌لت یا موبایل، خیلی بهتر است. برای مثال اگر بخواهیم کتاب «قرمز قرمز قرمز» را در نظر بگیریم، با تصاویر آبدار و قرمز رنگی روبه‌رو می‌شویم که هوس چیدن گل رز یا خوردن هندوانه را به سرمان میندازد. تصاویر، با وجود طراحی حرفه‌ای، ساده هستند. پس بچه‌ها می‌توانند به تقلید از آن‌ها دست به نقاشی ببرند. این یعنی اگر بچه‌ها هنوز قدرت درک یک داستان را پیدا نکرده‌اند، شما می‌توانید از آن‌ها برای سرگرم‌کردن بچه‌ها و الگوی نقاشی نیز استفاده کنید.
محتوای آموزشی و منحصر به فرد
در کتاب‌های این مجموعه، داستان‌ها به سبکی مخصوص و روانشناسانه تعریف می‌شوند. برای مثال، در کتاب «روزی که لاک‌پشت پنگوئن شد»، ماجرای لاک‌پشتی روایت می‌شود که پس از شنیدن داستانی راجع به پنگوئن‌ها، تصور می‌کند که مثل آن‌ها شده، در قطب جنوب زندگی می‌کند و می‌تواند مثل آن‌ها راه برود. این به خودی خود به شما آموزش می‌دهد که چه محتوایی را برای کودک خردسالتان پخش کنید. باورتان بشود یا نشود، بچه‌های خردسال چهار الی پنج‌ساله، ممکن است پنگوئن مجموعهٔ گاتهام (مربوط به بتمن) را بشناسند، ولی در واقع نمی‌دانند که «پنگوئن» چیست، کجا زندگی می‌کند یا چرا اصلا باید آن شخصیت را پنگوئن صدا کنند. اینکه بخواهید محتوای سالمی را در اختیار بچه‌ها بگذارید، به وقت، حوصله و صد البته مسئولیت پذیری خودتان بستگی دارد. پس روی هم رفته، با خواندن مجموعه کتاب‌های قصه‌های دوستی، خودتان هم یاد می‌گیرید که برای بچه‌ها، چه چیزی بهتر است و در شرایط مختلف، چه رفتاری می‌تواند مناسب باشد. در واقع به جرات می‌توان گفت که خواندن آن، به تمام مادر پدرها و بچه‌های کوچکشان توصیه می‌شود.