آرمانشهر

کتاب آرمان‌شهر یا همان اتوپیا(واژهٔ اصلی به یونانی: utopia و متأخر انگلیسی آن: euthopia)، اثری فلسفی با زمینهٔ داستانی است که برای اولین بار در اوایل قرن شانزدهم میلادی به انتشار رسید. این کتاب، نوشتهٔ تامس مور، نویسندهٔ انگلیسی قرن‌های پانزدهم و شانزدهم میلادی محسوب می‌شود. اتوپیا از آن‌جهت یکی از مشهورترین کتاب‌های تاریخ به شمار می‌آید که نویسنده در آن برای اولین بار واژه‌ای را ساخته که در تاریخ ماندگار شده است؛ درواقع تامس مور با این کار، نامی برای تمام آرزوها و فانتزی‌های بشری انتخاب کرده است؛ گرچه که او درمورد موضوعی جدید صحبت نکرده و مفهوم اتوپیا از زمان افلاطون و رسالهٔ جمهور او وجود داشته است. اتوپیا کتابی است که نسخهٔ اولیهٔ آن به زبان لاتین نوشته شده؛ اما از سال ۱۵۱۶ تا به حال، آرمان‌شهر به اکثر زبان‌های زندهٔ دنیا ترجمه شده است؛ زبان فارسی هم دو نسخهٔ جذاب از این اثر را دربر دارد. نسخه‌ای که نسرین مجیدی در ۱۳۲ صفحه از قطع رقعی برای نشر روزگار ترجمه کرده است، یکی از این نسخه‌ها محسوب می‌شود. اما به نظر می‌رسد که نسخهٔ نشر آگه، با ترجمهٔ مشترک داریوش آشوری و نادر افشار نادری، نسخهٔ بهتری برای خرید کتاب حاضر محسوب شود. چرا که علاوه بر شهرت بیشتر مترجمان، این نسخه نسخه‌ای جامع‌تر است و ۱۸۹ صفحه از قطع رقعی را دربر می‌گیرد؛ چرا که علاوه بر خود متن، توضیحاتی برای روشن‌تر شدن موضوع را هم در خودش جای داده است.

خرید کتاب آرمان‌شهر را به چه افرادی توصیه می‌کنیم؟

حتی اگر به خود ماجرای آرمان‌شهر و کتاب‌های فلسفی آمیخته با سیاست علاقه نداشته باشید، بعید است که تا به حال از وضع فعلی جامعه‌ای که در آن زندگی می‌کنید یا وضع کلی جهان، ناراحت نشده باشید و افسوس نخورده باشید! بنابراین کتاب آرمان‌شهر یا همان اتوپیا می‌تواند از این جهت برای شما جذابیت خوبی پیدا کند.

موضوع کتاب آرمان‌شهر

همان‌طور که احتمالا از بخش‌ها بالا فهمیده‌اید، آرمان‌شهر یک اثر فلسفی است که به جامعه‌شناسی یک روند سیاسی برای ساخت جامعه‌ای آرمانی و جذاب که تمام آرزوها و خواسته‌های مثبت انسانی را دربر می‌گیرد، می‌پردازد. اما با توجه به زمینهٔ داستانی این کتاب، باید دنبال یک ماجرای جذاب‌تر بگردیم. مور در این کتاب، جزیره‌ای را به تصویر می‌کشد که در آن، اولا همه تحصیل‌کرده و باشعور هستند، ثانیا همه در صلح و آرامش با همدیگر زندگی می‌کنند و ثالثا همهٔ امکانات آن جزیره به طور مساوی به همهٔ مردمش تعلق دارد؛ موضوعاتی که باعث می‌شوند تا مفاهیم بدی مانند ترس، ظلم، خشونت، رنج و… اصلا دیده و شنیده نشوند!

اتوپیا

مفهوم آرمان‌شهر از کتاب حاضر تثبیت شد؛ اما اگر می‌خواهید به صورتی جامع‌تر به پیشینه و تمام مباحث اتوپیا بپردازید و با تمام وجوه آن آشنا شوید، می‌توانید مطلب ما با نام «تعاریفی در باب آرمان‌شهر و پادآرمان‌شهر» در مجلهٔ کتابچی را مطالعه کنید.

آشنایی با تامس مور، نویسندهٔ کتاب

سر توماس مور یا تامس مور(به انگلیسی: Sir Thomas More) حقوق‌دان، نویسنده، فیلسوف جامعه‌شناس، سیاست‌مدار و اومانیست دورهٔ رنسانس اروپا بود. همین که لقب سِر (یعنی آقا) به پیشوند نام او اضافه شده، نشان می‌دهد که این نویسندهٔ انگلیسی از چه جلال و جبروتی برخوردار بوده است! تا جایی که کلیسای بریتانیا او را با عنوان «شهید اصلاحات» معرفی می‌کند! مور تا جایی پیش رفت که در دورهٔ پادشاهی هنری هشتم، به عنوان لرد دست یافت و به صدراعظمی انگلستان رسید. نکتهٔ جالب و قابل ذکر درمورد مور این است که او از مخالفان پروتستانیسم و علی‌الخصوص افرادی مانند مارتین لوتر و ویلیام تیندل محسوب می‌شود. از مهم‌ترین کتاب‌های مور –غیر از آرمان‌شهر- می‌توانیم به آثاری همچون «کار یعنی زندگی، قدرت روح، ارزش اخلاق و معنویت در پزشکی و…» اشاره داشته باشیم.

جملاتی از کتاب آرمان‌شهر

آنچه این فقر نکبت‌بار را بدتر می‌کند، زندگی بی‌قید پرتجمل است که با آن هم‌عنان شده است. در خاندان والاتباران و حتی در میان پیشه‌وران و کشاورزان و تمامی مردم از هر رده، فخر به جامه و ریخت و پاش در خوراک رواج دارد. نگاه کنید به این رستوران‌ها، به این انواع روسپی‌خانه‌ها، میخانه‌ها و آبجوفروشی‌ها؛ نگاه کنید به انواع قمارها، مثل تاس‌بازی و ورق‌بازی و فوتبال و تنیس و مانند آن که چه پول‌ها در آن‌ها برد و باخت می‌شود. نه این است که این پیشه‌ها مردم را یک‌راست به دزدی می‌کشانند؟ این بلاها را از میان ببرید، آنان را که کشتزارها و روستاها را از میان برده‌اند وادارید به بازسازی آن‌ها بپردازند یا آن‌ها را به کسانی که می‌خواهند اجاره بدهند. جلوی احتکار زمین به دست ثروتمندان را، که به انحصار می‌کشند، بگیرید…

فرض کنید بحث در پایان به اینجا کشیده می‌شد که چه‌گونه درآمد خزانه را بالا ببریم. یکی پیشنهاد می‌کند که هرگاه که بناست پادشاه بدهی‌های خود را بپردازد، ارزش پول را افزایش دهیم و هنگامی که درآمدش را جمع می‌کند از ارزش پول بکاهیم؛ دیگری سفارش می‌کند که به بهانهٔ جنگ به جمع‌آوری پول بپردازیم و همین که پول، چندان که باید، گرد آمد، اعلام شود که صلح کرده‌ایم! و بدین‌گونه مردم صلح را نتیجهٔ خداشناسی پادشاه و دل‌بستگی او به جان فرمانگزارانش خواهند دانست. سومین، قوانین پوسیده‌ای را به یاد می‌آورد که سال‌ها است به کار بسته نشده‌اند و رعایای پادشاه آن‌ها را از یاد برده‌اند و در نتیجه برافتاده‌اند. پیشنهاد می‌کند که برای شکستن این قوانین جریمه‌های سنگین بگذاریم تا هم پادشاه پول بسیار گرد آورد و هم او را به خاطر اجرای قوانین و گزاردن داد بستایند.

اگر به زبان آوردن هر آنچه با عادت‌های مردمان ناسازگار باشد، کاری نسنجیده و بیهوده به شمار آید، پس در جمع مسیحیان نیز می‌باید بسیاری از دستورهای مسیح را به فراموشی بسپاریم، گرچه مسیح ما را فرموده است که آن دستورها در گوش کسی زمزمه نکنیم، بلکه از بالای بام فریاد بزنیم. بسیاری از دستو. رهای او بسیار بیش از آنچه من گفتم با زندگی روزانهٔ ما ناسازگار است. ولی گویا واعظان که به راستی مردمانی هوشیارند، از اندرز شما پیروی می‌کنند. آنان با آگاهی از اینکه مردم نمی‌خواهند روش زندگی خود را با الگوی مسیح همساز کنند، آموزه‌های مسیح را با کردار مردم سازگار کرده‌اند. اما تنها نتیجه‌ای که من از این کار دیده‌ام این است که مردم در بدکار پیگیرتر شده‌اند…