به نظر می‌رسد جامعه‌شناسی در کشاکش «خود» و «غیرخود» سرگردان است؛ در کشاکش «علمی‌بودن» از سویی و «انسانی‌بودن» از دیگر سو. رفت و آمد علوم اجتماعی از قلمرو «عقل عملی» به حوزهٔ «عقل نظری» و اقتضائات این تردد معضلی است که دغدغهٔ مقالاتِ کتاب حاضر را شکل می‌دهد. علوم اجتماعی از حیث وجودی با اخلاق، سیاست، تاریخ، هنر، شعر و سایر وجوه وجود آدمی تنیده است، ولی همین ویژگی در تعارض با خصیصه‌ای قرار می‌گیرد که جامعه‌شناسی را در محدودهٔ تنگ دانش اشیا و عقلانیت تجربی می‌پسندد. این نگاه به بهانهٔ علم از بهای فلسفه، اخلاق، سیاست، تاریخ، هنر و شعر رو برمی‌گرداند و با رویگردانی از هر کدام، عمق و بطن، یا ذوق و شوقی از عالم و آدم را از دست می‌دهد. هر کدام از مقالات کتاب وجهی از این دغدغه را مورد کندوکاو قرار می‌دهند. نویسندگان این مقالات جامعه‌شناسان بنامی هستند که از همین منظر انتقادی به مطالعهٔ خودِ جامعه‌شناسی می‌پردازند و نوعی جامعه‌شناسیِ جامعه‌شناسی را پدید می‌آورند.