اکتشاف روی کرهٔ ماه

مجموعه دوجلدی «سفره به کره ماه» و «اکتشاف روی کره ماه» از آثار تحسین‌شده هرژه هستند. تن‌تن و دوستانش در این دو جلد به کره ماه مسافرت کرده و با ماجراهای مختلفی روبه‌‎رو می‌شوند. «اکتشاف روی کره ماه» دومین هفدهمین جلد مجموعه ماجراهای تن‌تن و میلو است.

تن‌تن، پروفسور تورنسل، کاپیتان هادوک و فرانک ولف، دستیار پروفسور، سرانجام موفق می‌شوند سفر خود به کره ماه را با موشک آغاز کنند. دشمنان تن‌تن که کارشکنی‌های متعددی برای انجام نشدن این سفر داشتند حال شکست‌خورده و خشمگین به دنبال نابودی تن‌تن و دوستانش هستند. پس از مدتی معلوم می‌شود که دوپون و دوپونه، برادران دوقلوی کارآگاه، نیز به‌صورت مخفیانه وارد موشک شده‌اند و اکنون با دیگران عازم فضا هستند.

پس از گذراندن خطرات مختلف، آن‌ها بر سطح کره ماه فرود می‌آیند و به انجام تحقیقات مدنظر خویش می‌پردازند. پس از جمع‌آوری یافته‌ها و داده‌های مختلف علمی، مسافران ماه اکنون می‌خواهند عازم زمین شوند. اما دشمنان تن‌تن قصد رها کردن او را ندارند و نمی‌خواهند موشک به‌سلامت به سیلداویا برگردد. جاسوسی در جمع مسافران فضاست که قصد کارشکنی دارد.

او چه کسی است و چرا این کار را انجام می‌دهد؟ آیا تن‌تن می‌تواند این بار هم به‌سلامت از دل حوادث جان سالم به در ببرد؟ چه کینه قدیمی‌ای پشت ماجراست؟ …

ترکیبی از علم و کمیک به سبک هرژه

داستان «اکتشاف بر روی ماه» یا «روی ماه قدم گذاشتیم» ازجمله آثار هرژه محسوب می‌شود که برای خلق آن زحمت زیادی متحمل شد و منابع فراوانی را مطالعه کرد. او خود کارتونیستی بود که دانش فنی چندانی راجع به علومی مانند فضاپیماها، ستاره‌شناسی، نجوم و… نداشت. اما با تلاش بسیار و یافتن افراد مطالعه و کتب معتبری که بتوانند داده‌های لازم را به او بدهند کار خود را شروع کرد و به سرانجام رساند.

هرژه در این داستان توصیفات جالبی راجع به سطح کره ماه، اکتشافات فضایی، زندگی فضانوردان، عدم وجود جاذبه، اهمیت اکسیژن، کانی‌ها و مواد معدنی موجود در ماه و… به دست می‌دهد. تن‌تن در این داستان نه در مقام خبرنگار بلکه در مقام فضانوردی مطلع اقدام به اکتشاف و گشت‌وگذار بر روی سطح ماه می‌کند. واکنش هر یک از شخصیت‌ها نسبت به مقتضیات خاص زیست فضایی مانند عصبانیت کاپیتان هادوک نسبت به عدم وجود جاذبه در فضا به‌خوبی ترسیم‌شده است. هرژه نشان می‌دهد که انسان‌ها تا چه حد آمادگی مواجهه با زندگی در جایی غیر از زمین را دارند.

رقابت‌های فضایی-سیاسی!

یکی از نکات مهم داستان بازنمایی رقابت ابرقدرت‌ها و تلاش آن‌ها در جهت جاسوسی از یکدیگر است. در تصاویر متعددی از داستان حضور جاسوسی که به دنبال جمع‌آوری اطلاعات برای روسای خود است مشهود می‌باشد. نام سیلداویا کشوری که موشک را به ماه فرستاد بسیار شبیه به نام کشورهای اروپای شرقی زمان جنگ سرد است.

در واقع علم هم در آن دوران تبدیل به ابزار افزایش قدرت و پیشی گرفتن از رقیب شده بود. به‌ویژه علومی که در ارتباط با مسابقه تسلیحاتی ایالات‌متحده آمریکا و اتحاد جماهیر شوروی بودند. هرژه که در آثار خود به دنبال بازنمایی واقعیت‌های زمانه‌اش است نمی‌توانست چنین مسئله‌ای را نادیده بگیرد و با هوشمندی و پیش‌بینی دقیق خود به این باور رسید که چند سالی بیشتر تا مسافرت واقعی انسان به کره ماه باقی نمانده است.

چرا باید این کتاب را خواند؟

مطالعه کتاب‌های تن‌تن و میلو علاوه بر آنکه تجربه‌ای جالب برای نوجوانان در حوزه ادبیات کمیک است می‌تواند حالت آموزندگی هم داشته باشد. در جلد حاضر که هفدهمین ماجرای تن‌تن است ما شاهد داده‌های جالب تاریخی، سیاسی، فضانوردی و ستاره‌شناسی هستیم.

علی‌رغم گذشت سال‌ها از انتشار این کتاب و افزایش دانش بشر راجع به کره ماه، هنوز هم می‌توان نوجوانان را به خواندن آن تشویق کرد و مطمئن بود که کتاب برایشان آورده‌های علمی خوبی خواهد داشت. توانایی هرژه در شخصیت‌پردازی داستان و توصیف ویژگی شخصیت‌های خوب و بد شامل به ترتیب تن‌تن و دوستانش و تبهکاران قدیمی نشان می‌دهد که داستان از کشش خوبی برخوردار است.

هرژه در روایت اتفاقات عجله را کنار گذاشته و با آرامش به ترسیم توالی رویدادها دست می‌یازد. شاید خوانندگان بپرسند که چرا در این کتاب به‌مانند دیگر کتب ماجراهای تن‌تن و میلو شاهد اتفاقات هیجان‌انگیز نیستیم و بعضاً داستان شبیه به کمیک‌های معمولی شده است.

شاید بتوان این‌طور پاسخ داد که هرژه نخواسته است که راجع به حوزه‌ای ناشناخته و تقریباً جدید در آن روزگار داستان‌سرایی‌های معمول تخیلی کند. او این ریسک بزرگ را نپذیرفت و تلاش کرد بیشتر به ابعاد فنی داستان بپردازد و توصیف دقیقی از تکنولوژی‌های فضایی به خواننده ارائه دهد.