یک تابستان با چندین خفن!

«دوتا خفن تابستان خود را چگونه گذراندند» عنوان سومین و آخرین قسمت از مجموعه‌داستان «دوتا خفن» است. قسمت‌های قبلی این مجموعه «دوتا خفن» و «دوتا خفن، خفن‌تر می‌شوند» هستند که پیش از این به معرفی و نقد آن‌ها پرداخته‌ایم.

«جوری جان» و «مک بارنت» دو نویسندهٔ باسابقه و مشهور ادبیات کودک و نوجوان، دست به تالیف مشترک این مجموعه زدند و «کوین کورنل» هم که طراح بسیاری از آثار کودکان بوده، تصویرسازی این کتاب را به عهده داشته‌است.

این مجموعه‌داستان اتفاقات و ماجراهایی را روایت می‌کند که «مایلز مُرفی»، پس از مهاجرت به شهر «یاونی ولی»، در مدرسهٔ جدید و با دانش‌آموزان و مدیر جدید تجربه می‌کند.

این کتاب پیرنگ جدیدی را با کارکترهای قبلی ادامه می‌دهد که این‌بار، بر محور شخصیت «جاش بارکین»، پسر «مدیر بارکین» می‌چرخد و این‌بار محل وقوع خراب‌کاری‌های دوتا خفن، نه در مدرسه که در جنگل است؛ پس قوانین هم، قوانین جنگل است و برای «جاش» از این بهتر نمی‌شود!

در مطلب وبلاگی قسمت دوم این مجموعه، یعنی «دوتا خفن، خفن‌تر می‌شوند»، اشاره کردیم که اهمیت لایه‌های داستانیِ مناسب و خلاقیتِ ویژهٔ نویسندگان، در القای مفاهیم اجتماعی و انسانی به ذهن نوجوانان تا چه حد بالاست؛

از مُدل‌سازیِ سیستم‌های حکومتی در کلاس گرفته تا نقش محوری ترفندهای قانونی در خراب‌کاری دوتا خفن.

این قسمت، نموداری را که نسبت به شناخت شخصیت‌ها و اثرگذاری آن‌ها روی یک‌دیگر در ذهنمان ترسیم کرده، ادامه می‌دهد و بیش از دو کتاب قبل، بر مفهوم خانواده و تربیت فرزندان دقیق می‌شود؛ به‌طوری که رفتارهای زننده و نامتعادل «جاش بارکین» را ثمره‌ای از عدم تعادل در تربیت او به دست والدینش می‌بینیم و البته کم‌وکاستی‌هایی را هم که والدین «نایلز» و «مایلز» در پرورش عاطفی آن‌ها گذاشته‌اند، شاهد هستیم؛ البته که تفاوت این دو از زمین است تا آسمان.

حالا در این قسمت، نویسندگان با فرض بر این‌که نوجوانانِ خواننده با ابعاد جدیدتری از چالش‌های اجتماعی و فردی روبه‌رو شده‌اند، وضعیتی متفاوت با گذشته به وجود می‌آورند: وضعیتی که در آن قانون به هرج‌ومرج بدل شده و آخرین سنگرِ باقی‌مانده برای استناد به درست و غلط، باطن و وجدان افراد است. قصهٔ این قسمت که وضعیت آب و هوایی تابستان هم در آن دخیل است، مانند دو کتاب قبل تمام عناصر داستانی، شخصیت‌پردازی، محتوایی و سرگرم‌کننده را با چینش درست و فصل‌بندی دقیق، همزمان پیش می‌برد و هیچ‌جا از شکستن قوانین قبلی خود ابایی که ندارد هیچ، بلکه با استفاده‌ای مثبت در راستای پرورش هُنر، از آن بهره می‌گیرد.

مدیر زورگیر

داستان این کتاب با توصیف تابستان شروع می‌شود و «جاش بارکین» حالا در غیاب پدربزرگ جای شرارت‌های او را پُر می‌کند. «جاش» در اردوگاهی جنگلی به نام «اردوگاه نعره و درازنشست یاونی» ولی ثبت نام کرده و ظاهراً اولین جایی است که از حضور در آن لذت می‌برد؛ شاهد این علاقه هم آموزش‌های غیراصولی و غیرقانونی‌ای است که هدفشان تبدیل بچه‌ها به موجوداتی بی‌عاطفه و مستبد است. «جاش» دو پسر دوقلو را هم تحت فرمان خودش درآورده و از بی‌ارادگی آن‌ها سوءاستفاده می‌کند؛ روی آن‌ها اسم‌های تحقیرآمیز می‌گذارد و برای تخلیهٔ عُقده‌های قدرت‌طلبانه‌اش آن‌ها را تنبیه می‌کند. از سمت دیگر «مایلز» و «نایلز» که طبق معمول حاضر نیستند حتی یک دقیقه را هم صرف چیزی به‌جز حقه‌سوار کردن و خراب‌کاری بکنند، این‌بار تمرکزشان را روی ادب کردن جاش می‌گذارند و کلک‌های جذاب و تازه‌ای در این راه استفاده می‌کنند. شاخه‌های داستانی دوتا خفن از یک سمت به «هالی» هم ختم می‌شود و اشارهٔ مختصری به شروع فعل‌وانفعالات هورمونی نوجوانان در این سنین می‌کند. یک خط داستانی دیگر، مثل همیشه «بری بارکینِ» دوست‌داشتنی را در بر دارد و همان‌طور که گفتیم، این کتاب در تکامل شخصیتی او و تغییر در تصمیماتش، نقش مهمی دارد. در قسمت اول با تمام وجوه طنز و احمقانه‌اش، او نقش منفی را به عهده داشت و تمام همّ و غمّ دوتا خفن این بود که تمام کاسه و کوزه‌ها را بر سر او بشکنند. در قسمت دوم، «بری بارکین» با کمک به دوتا خفن، به طرز فکر آن‌ها نزدیک‌تر می‌شود و با دست رساندن در حقه‌بازی‌های آن‌ها، عملاً برای مدتی این گروه به «سه‌تا خفن» تبدیل می‌شود! نویسندگان به سادگی به ما می‌گویند که شاید چیزی که می‌تواند «بری» را به یک پدر خوب، و به تبع آن، به یک مدیر خوب تبدیل کند، رابطه‌ای مناسب با پسر و پدرش باشد که همیشه از آن محروم بوده‌است. «مایلز» و «نایلز» در این داستان به رفاقتی که حرفش را می‌زدند بیش از دو قسمت قبل عمل می‌کنند و هرکدام از سمت خود، برای استحکام این رابطهٔ دوستانه قدم‌های بزرگ و مهمی برمی‌دارند. شیطنت‌های این‌دو طبق معمول کاملاً با برنامه و از سر حوصله انجام می‌شود و مخفی‌گاهی که در غارِ وسط جنگل ساخته‌اند، این را اثبات می‌کند.

دوتا نویسندهٔ خفن!

تالیفات و فعالیت‌های «جوری جان» و «مک بارنت» را می‌توانید در مطلب دوتا خفن ببینید و از سبک کار این دو هنرمند آگاهی بیشتری کسب کنید. بی‌انصافی است اگر طراحیِ «عالی کوین» کورنل را که شخصیت‌ها را در ذهنمان به‌طور چندین‌برابری، روشن می‌کند و به ما می‌شناساند، نادیده بگیریم. کتاب‌ها، انیمیشن‌ها، بازی‌های فکری و… مدیوم‌های گسترده‌ای برای پرورش ذهن کودکان و نوجوانان است و می‌توانیم به واسطهٔ آن، از سنین پایین مفاهیم انتزاعی و انسانی‌ای را که در آینده جزء لاینفک زندگی کودکان خواهد بود، به‌شکل ریشه‌ای به آن‌ها بیاموزیم.