روز حلزون

شاید به طور معمول نتوانیم اشتیاقی را که برای خواندن رمان‌ها و کتاب‌های خارجی داریم، در کتاب‌های ایرانی پیدا کنیم. حقیقت است که ما در همین قرن اخیر نویسندگان بی‌شماری در ایران داشته‌ایم که هرکدام قلم خودشان را داشته‌اند و وجه مشترک آن‌ها در این است که واقعاً دلسوز ادبیات و فرهنگ بوده‌اند. در بین نویسندگان معاصر هم در هر دهه افراد انگشت‌شماری هستند که این‌گونه با دغدغه باشند و عملاً زندگی‌شان را صرف ادبیات کرده باشند؛ چه‌بسا که این دلسوزی و دغدغه‌مندی در دهه‌های اخیر کمرنگ و کمرنگ‌تر نیز شده است. اما در بین نویسندگانی که امروز می‌نویسند و هنوز جزو نسل جوان محسوب می‌شوند هم می‌توانیم کسانی را پیدا کنیم که از جماعت موج‌سوار فاصله می‌گیرند و تلاش می‌کنند حداقل بخشی از میراث نسل‌های گذشته را، با غنای آثاری که می‌نویسند، حفظ کنند. «روز حلزون» کتابی ایرانی‌ست که نویسنده‌اش را در دستهٔ همین نویسندگان قرار می‌دهد و در عین حال که به‌روز و مدرن می‌نویسد، از ظاهرسازی‌ها و اداهایی که امروزه بسیار است، پرهیز می‌کند. عشق، جنگ، خانواده و خاطرات در این کتاب مضامین اصلی را شکل می‌دهند و البته که نویسندهٔ آن زن است و فمینیسم در اولویت تمام این موضوعات قرار می‌گیرد؛ اما همهٔ این مفاهیم در هاله‌ای شفاف محافظت می‌شوند و آن، پرهیز از کلیشه است. «زهرا عبدی» در اولین اثر بلند داستانی‌اش یعنی «روز حلزون» از تجربیات قبلی‌اش به عنوان یک شاعر بهرهٔ تمام را می‌گیرد تا نثری گیرا و خواندنی بسازد و نه‌فقط در ساخت، بلکه در پرداخت داستان هم ادبی عمل کند. برای مطالعهٔ بیشتر دربارهٔ کتاب «روز حلزون» که توسط دو انتشارات چشمه و گیسا منتشر شده و خرید اینترنتی این کتاب، با ما در این مطلب همراه باشیم.

موضوع داستان کتاب روز حلزون

روز حلزون یک ماجرای چندوجهی‌ست؛ هم از لحاظ فرمی و هم از لحاظ روایی. شخصیت‌های اصلی کتاب سه زن هستند که در برهه‌ای از تاریخ معاصر ایران، در زخم‌های گذشتهٔ خود زندگی می‌کنند. در ظاهر ما با انسان‌هایی روبه‌رو هستیم که نه در سبک زندگی به‌هم شباهتی دارند و نه از لحاظ تیپ شخصیتی در چیزی مشترک‌اند؛ اما در دل تمام آن‌ها مردی به نام خسرو هست که هرکدام را به نحوی به خود وابسته کرده و ناخواسته، بین آن‌ها ارتباطی تعاملی به وجود می‌آورد. خسرو مردی‌ست که سال‌ها پیش از حالِ حاضرِ روایت، به جنگ رفته و هرگز بازنگشته و در آن سمت ماجرا سه زن چشم انتظارند: مادر، خواهرش؛ شیرین، و معشوقهٔ سابقش؛ افسون. پیرنگ داستان روز حلزون در متن آن تنیده شده و لحن و زبانی که زهرا عبدی به واسطهٔ آن برای خواننده روایت می‌کند، انعطاف زیادی دارد. هر سه شخصیت در دنیایی چشم باز کرده‌اند که چیزی جز تنهایی و دوری و دورویی در آن نیست و چهره‌ای که از ابتدا از جامعه شناخته‌اند همین است. اما خسرو یک مفقودالأثر است و هرگز از بین نرفته؛ پس مادر، شیرین و افسون، هرکدام به شکلی که در عمیق‌ترین و صادقانه‌ترین نقاط قلبشان احساس نیاز می‌کنند، تصویری از او را در همان‌جا زنده نگه می‌دارند تا در این جنگ مداوم همراهی‌شان کند؛ جنگی که انگار بین «خود»و هر چیزی غیر از خود، در گرفته است. جنگ یک زمینه است تا موضوع اصلی داستان را تحت تأثیر خود قرار دهد و نویسنده از این عنصر ساده، بیشتر از چیزی که فکر می‌کنیم در پس پرده بهره گرفته است. رنج‌های انسانی به پیوند ذهنی و عاطفی او با گذشته نسبت داده می‌شود و زنانی که شخصیت‌های اصلی داستان هستند، تنها نمونهٔ یک خروار است؛ یعنی میلیون‌ها انسانی که تکه‌ای جدانشدنی از زندگی‌شان را در جنگ جا گذاشتند.

دربارهٔ زهرا عبدی

زهرا عبدی یکی از فعال‌ترین نویسندگان زن ایرانی در حوزهٔ کتاب‌های کودک است که چند سالی‌ست شروع به نوشتن آثار بزرگسال نیز کرده است و در همین مدت محبوبیت زیادی را به همراه داشته است. او در دورهٔ دانش‌آموزی و خصوصاً در دبیرستان علاقهٔ خود به شعر فارسی را با مطالعهٔ آثار بزرگ کلاسیک پی گرفت و آثار ارزشمندی مثل دیوان غزلیات شمس و منطق‌الطیر عطار را منبع رشد ادبی‌اش قرار داد. او در دانشگاه تهران تحصیل کرده و پس از دریافت مدرک کارشناسی در دو رشتهٔ ادبیات فارسی و عرفان و ادیان، مقطع ارشد را در ادبیات فارسی دانشگاه علامه طباطبایی ادامه داد. او اولین مجموعه شعرش را در سال ۱۳۸۷ با عنوان «تو با خرس سنگین‌تر از کوه رقصیده‌ای» منتشر کرد و در سال ۹۲ «روز حلزون» را نوشت. زهرا عبدی سپس به آزمون سبک‌ها و قوالب مختلف ادامه داد و رمان«تاریکی معلق روز» و مجموعه شعر کودکان«شهرزاد» را نیز به چاپ و انتشار رساند. در نتیجهٔ این سال‌های نوشتن و شعر سرودن، به کتاب «ناتمامی» جدیدترین اثر زهرا عبدی می‌رسیم که محبوبیت و استقبال زیادی را در بین مخاطبان به همراه داشت و مسیر این نویسنده را برای رسیدن به مراحل بالاتری از نویسندگی، هموارتر کرد. از کتاب‌های دیگر زهرا عبدی در ژانر کودکان می‌توانیم «کشکول شیخ بهایی، باز هم آن مرد را دیدم، شبان و فرشته» و ترجمهٔ کتاب «ماکس وبر؛ تاریخ تا مدرنیته» اثر «برایان اس. ترنر» را نام ببریم.