پیگیر اخبار نباشید

«پیگیر اخبار نباشید» عنوان جالب توجه و کنجکاوی‌برانگیز کتابی‌ست که نویسندهٔ نام‌آشنای سوییسی «رولف دوبلی» آن را دربارهٔ حال و روز زندگی ما و طوفان افکاری نوشته که هر روز در ذهن‌مان کولاک می‌کنند؛ کتابی که کاملاً اتفاقی نوشته شد! رسانه بیشتر از این‌که نقش «رساندن» داشته باشد، مشغول «نرساندن» است و بزرگ‌ترین شبکه‌های خبری جهان، فرصت‌هایی هستند برای دولت‌هایی که می‌خواهند مخفیانه و زیرآبی به کشورگشایی و قدرت‌افزایی‌شان ادامه بدهند. کبوترهای نامه‌رسان قدیم حالا تبدیل به واحدهای الکترونیکی کوچکی از داده (DATA) شده‌اند و در کسری از ثانیه اتفاقاتی که در کوچه‌پس‌کوچه‌های سائوپائولو رخ می‌دهد را به سمع و نظر مردم مجمع‌الجزایر فیلیپین می‌رساند! اما این فقط یک جزء کوچک از تصویر زیبایی‌ست که رسانه، مثل یک پتوی زیبا روی هرکجای جهان که بخواهد می‌کشد. وقتی یک ابرقدرت نظامی به بهانه‌ای که مشخصاً دروغ است، به یک کشور جهان‌سومی و فقیر حمله می‌کند و کشتن زنان و کودکان را با تلاش برای دستگیری یک تروریست توجیه می‌کند، سلاحی بزرگ‌تر و پنهانی‌تر از موشک و بمب و اسلحه نیاز است تا تأیید مردمش را جلب کند. مردم این کشور چیزی را که می‌بینند باور می‌کنند؛ دو هواپیمای مسافربری به دو برج مرکز تجارت جهانی اصابت می‌کند و سه هزار کشته به‌جا می‌گذارد. حالا بهترین فرصت است تا رسانه از هر دریچه‌ای که می‌تواند، اطلاعات تحریف‌شده و نادرست به خورد مردم بدهد تا لشکرکشی به یک کشور خاورمیانه‌ای را توجیه کند. این خلاصه‌ای بود از نقش رسانه در سوءاستفادهٔ دولت‌های تکنولوژیک از مردمی که قرار است برایش نقش سرباز را بازی کنند؛ اما در کتاب «پیگیر اخبار نباشید» با ترجمهٔ «عادل فردوسی‌پور» و دو همکارش دیگرش وقایعی مثل این را در کوچک‌ترین ابعاد بررسی کرده‌اند و چیزی که «کنترل ذهن» نامیده می‌شود را، در قالب ۳۶ بخش نسبتاً کوتاه شرح داده است. این کتاب در سال ۱۳۹۹ منتشر شد و در همان سال در ایران توسط «نشر چشمه» به چاپ و انتشار رسید.

موضوعات کتاب پیگیر اخبار نباشید

این‌که گفتیم نگارش این کتاب بیشتر حاصل یک «اتفاق» بود، کاملاً حقیقت دارد؛ اما به این معنی نیست که انگیزه‌ای برایش وجود نداشت. رولف دوبلی با کتاب «هنر شفاف اندیشیدن» به خوبی در مجامع مختلف آکادمیک و عمومی درخشید و توانست توجه رسانه‌های بزرگ را هم جلب کند. اما یک روز که به دفتر مرکزی روزنامه «گاردین» رفته بود، فکرش را هم نمی‌کرد که به خاطر چیزی به‌جز کتاب مشهورش به آن‌جا دعوت شده باشد. مدیر خبرگزاری گاردین با یک غافل‌گیری، از او خواسته بود دربارهٔ مقاله‌اش برای آن‌ها بگوید؛ مقاله‌ای که اخیراً دربارهٔ مضرات پی گرفتن اخبار در وبسایت شخصی‌اش به چاپ رسانده بود و حالا باید در قلب خبرنگاری جهان آن را توضیح می‌داد! اما غافل‌گیری‌ها ادامه داشت و مدیر گاردین با چاپ این مقاله در صفحه اول روزنامه، به مشوّق اصلی رولف دوبلی برای گسترش آن و تبدیلش به یک کتاب تبدیل شد. پیگیر اخبار نباشید شبیه یک رمان نگارش شده و داستان آن از دیدگاه اول‌شخص خود نویسنده روایت می‌شود. شخصیت داستان ابتدا یک «معتاد به اخبار» است و یک اتفاق جالب در همان ابتدای داستان، باعث می‌شود که انگار یک چراغ در ذهن او روشن شود. او این سؤال را از خودش می‌پرسد که «چرا باید خودم را به خبرهای ریز و درشتی وابسته کنم که در فرآیندهای فکری من نقش یک مسکّن را بازی می‌کنند؟ ». با ظهور اینترنت اخبار بیش از پیش در همه‌جا رخنه کردند؛ اخبار کوتاه، شگفت‌آور و رایگان! به این ترتیب باید ذره‌ذره شک کنیم که هرچه می‌بینیم و می‌شنویم حقیقت ندارد. رولف دوبلی برنامهٔ سی‌روزه‌ای را پیشنهاد می‌کند که برای انجامش، باید اول بپذیریم که اخبار درست مثل الکل و روان‌گردان، اعتیادآور است. با قبول این موضوع برنامهٔ سی‌روزه را پیاده می‌کنیم و اولین قدم اصلی را برای فاصله گرفتن از کنترل ذهن برمی‌داریم. ادامهٔ کتاب شامل بخش‌های متنوعی‌ست که مضرات اخبار را به صورت همه‌جانبه برای خواننده به زبانی ساده و صمیمی شرح می‌دهد و مشکلاتی را که در زندگی روزمرهٔ ما به وجود می‌آورد، مثال می‌زند.

درباره رولف دوبلی، نویسنده کتاب پیگیر اخبار نباشید

رولف دوبلی نویسنده، محقق و کارآفرین متولد ۱۹۶۶ سوییس است. جالب این‌جاست که نویسندهٔ کتابی که اخبار را منع می‌کند، خودش زمانی مجری برنامهٔ کتاب و کتابخوانی در تلویزیون آلمان بوده! البته در این سال‌ها دوبلی مدرک MBA و دکترای فلسفهٔ خود را از دانشگاه سنت گالن سوییس دریافت کرده و مشخصاً تغییراتی در ذهنیت و سبک زندگی او پدید آمده است. با نوشتن «هنر شفاف اندیشیدن» دوبلی به یک ستاره در جهان کتاب تبدیل شد و بیشتر از ۶ ماه در صدر لیست پرفروش‌های هفته‌نامه‌های مشهور قرار گرفت. آلمان، بریتانیا، هلند، ایرلند، هند، کره، ژاپن، سنگاپور و هنگ‌کنگ تنها بخشی از قلمرویی بودند که دوبلی با شهرت انفجاری کتابش در نوردید و به زبان آن‌ها ترجمه شد! یکی از جنبه‌های کار دوبلی که خوانندگان را تا این اندازه به نوشته‌های او مشتاق کرده، تسلط خوب او به ادبیات آلمانی و استفاده از تکنیک‌های داستان‌گویی، به موازات بیان افکار و سبک زندگی‌اش است. اصولاً رولف شخصیت فعّالی دارد و تلاش می‌کند در چند حیطه به‌طور متوالی و پیوسته با دیگران شراکت کند؛ مثلاً شرکت world. minds یک کمپانی بین‌المللی‌ست که دوبلی در آن تعداد بسیاری از برندگان نوبل، شخصیت‌های سیاسی و فعال‌های فرهنگی را گرد هم آورده و در حیطهٔ مسائل اقتصادی و تکنولوژیک فعالیت می‌کند. در حال حاضر این نویسندهٔ پرکار عضو انجمن سلطنتی هنر، انجمن جهانی قلم، مؤسسهٔ edge. org، و همچنین عضو مؤلفان روزنامهٔ دی‌تسایت و نیویورک‌تایمز آلمان و روزنامهٔ سوییسی سونتاگس زیتونگ است.

جملاتی از کتاب پیگیر اخبار نباشید

• اخبار قادر به توضیح هیچ‌چیز نیست. گزارش‌های کوتاه خبری مانند حباب‌های کوچک صابون‌اند که روی سطح دنیای پیچیدهٔ ما می‌درخشند و می‌ترکند. عجیب‌تر آن‌که بنگاه‌های خبری به گزارش‌های دقیق‌شان از حقایق می‌بالند. این حقایق معمولاً چیزی فراتر از پیامدها و آثار جانبی دلایل ریشه‌ای‌تر و زمینه‌ساز نیستند.
• یک زندگی خوب را چه چیزی تشکیل می‌دهد؟ به عبارت دیگر: چگونه باید زندگی کنیم که روزی به چشم زندگی «خوب» و «موفق» به آن نگاه کنیم؟ مادامی که نتوانید به این سؤال اساسی جواب دهید، زندگی‌تان یک ماشین بی‌وقفهٔ مقابله با بحران خواهد بود. بدون یک فلسفهٔ روشن، خطر جا ماندن از این زندگی را به جان می‌خرید.