«واتسون‌ها به بیرمنگام می‌روند - ۱۹۶۳» کتابی‌ست با محوریت خانواده، اجتماع و سیاست که با تمرکز بر مسئلهٔ نژادپرستی و مشکلات بسیاری که اقشار رنگین‌پوست را در جامعهٔ آمریکایی به سمت اقلیت می‌برد، به روایت ماجراجویی معناداری از نگاه یک پسر نوجوان می‌اندازد. داستان کتاب با فرمی کلاسیک که تجربه‌گرایی را در دل آن قرار داده، به بازگو کردن هنجارهایی جمعی می‌پردازد که قانون نام گرفته است؛ با این تفاوت که قوانین اجتماعی در ابتدا برای رد کردن هستند و در پایان کتاب، با انگیزهٔ مستحکمی به نام خانواده، به‌نوعی بازنویسی شده و تبدیل می‌شوند به قوانینی فردی برای پیروی و برای بقا. این داستان همان‌طور که از نامش پیداست مسافرتی را روایت می‌کند که باعث شکستن بعضی دیوارها بین اعضای خانواده می‌شود و البته حوادث ناگواری را نیز به همراه دارد. بنابراین می‌توانیم یکی از دسته‌های موضوعی کتاب را سفرنامه بدانیم. نویسندهٔ این کتاب «کریستوفر پل کورتیس» در اولین تجربهٔ نویسندگی خود با موج بزرگی از استقبال غیرمنتظره مواجه شد که شهرت و ثروت بسیاری را برایش به همراه داشت؛ اما این اتفاق برای نویسنده‌ای که از دغدغه‌های خصوصی و رنج‌های تجربی می‌نویسد، می‌تواند با جزئیات متفاوتی همراه باشد. رمز موفقیت کورتیس اما در برتری او نسبت به نویسندگان کشورش نیست. واضح است که او نه در داستان‌گویی به همینگوی می‌رسد، نه در فرم اجتماعی به همینگوی؛ اما عنصری را به خوبی از فیتزجرالد به امانت می‌گیرد و آن کشش دراماتیک در داستان است. داستان او با صداقت و منطق باورپذیری که بیان‌گر آن است، مخاطب را به همذات‌پنداری نزدیک می‌کند و جوهرهٔ اصلی این قصه، عشق جاری در بین اعضای خانواده است. این کتاب در سال ۱۹۹۵ منتشر شد، اما بیان‌گر حوادثی‌ست که در دههٔ ۱۹۶۰ در آمریکایی رخ می‌دهد که به بحرانی جدی در جنگ ویتنام رسیده است. مردم در این برهه، با جدا شدن فرزندان و عزیزانشان از خانواده برای اعزام به ویتنام مواجه بودند و وضعیت گروهک‌های تندرو که به کشتار و شکنجه و آزار سیاه‌پوست‌ها می‌پرداختند، به مرحله‌ای پرتنش رسیده بود. این آشوب‌ها به جایی رسید که در همین سال انفجاری تروریستی در یک کلیسا، به مرگ ۴ دختربچه و زخمی شدن چندین کودک دیگر شد. این کتاب با فروش میلیون‌ها نسخه، مهمان کشورهای زیادی بود و به زبان‌های زیادی ترجمه شد. در ایران ما آن را با ترجمه محسن خادمی و به کوشش انتشارات چشمه می‌خوانیم. برای آشنایی بیشتر با کتاب «واتسون‌ها به بیرمنگام می‌روند» و خرید اینترنتی کتاب، با کتابچی همراه باشید.

موضوع داستان کتاب واتسون‌ها به بیرمنگام می‌روند

کنی واتسون نام یک پسربچهٔ کلاس چهارمی‌ست که به همراه پدر و مادرش دنیل و ویلونا زندگی می‌کند و برادری بزرگ‌تر به نام بایرون و خواهری کوچک‌تر به نام جوئتا دارد. کنی شخصیت اول و راوی داستان است؛ پسری خجالتی و باهوش که دنبال فرصت برای دردسر درست کردن است و در ارتباطات اجتماعی نیز دچار مشکل است. اولین شخصیتی که کنی به دوست شدن با او فکر می‌کند پسری به نام روفوس فرای است. روفوس به تازگی به میشیگان آمده و به خاطر فرهنگ و ظاهری که متفاوت از این اجتماع است، مورد تمسخر بچه‌ها قرار می‌گیرد. کنی هم به او نگاه متفاوتی دارد اما در ادامه اتفاقاتی رخ می‌دهد که این دو را به دو رفیق صمیمی تبدیل می‌کند. از طرفی بایرون، برادر بزرگ‌تر کنی، پسری شرور است و برای برادرش هم مثل دیگران قلدری می‌کند. او دوبار از مدرسه تعلیق شده، اما این جلوی هوش او را برای تخریب کردن نمی‌گیرد! تمام این اتفاقات دست‌به‌دست هم می‌دهند و باعث می‌شوند که دنیل و ویلونا به فکر یک کار اساسی برای تغییر در رفتار فرزندان‌شان می‌افتند. آن‌ها تصمیم می‌گیرند بچه‌ها را به پیش مادربزرگ در آلاباما بفرستند. کنی تابستان را در این منطقه می‌گذراند و بعد تصمیم بر این می‌شود که ادامهٔ سال را نیز در همان‌جا بماند. در این دوره تغییرات مشهودی در شخصیت کنی و خواهر و برادرش شکل می‌گیرد که در روند داستان قابل مشاهده است. از طرفی، یکی از مهم‌ترین بخش‌های داستان برمی‌گردد به حادثهٔ تروریستی در کلیسای بیرمنگام که در تاریخ واقعی، چند روز قبل از روایت داستانی اتفاق افتاد. در داستان، جوئتا برای مدتی که تحت مراقبت مادربزرگ زندگی می‌کند، به عنوان سرگرمی و شرکت در گروه‌های هم‌سن و سال خودش به کلیسا می‌پیوندد و این حادثه روی او تأثیر شدیدی می‌گذارد. خط داستانی در ادامه به تحولی بر پایهٔ تجربه و رشد فکری شخصیت‌ها منجر می‌شود. نویسنده اجتماع را به سادگی اما با دقت فراوان به تصویر می‌کشد تا بتوانیم هر شخصیتی را در داستان، درست مانند یک جزء تشکیل‌دهندهٔ جامعه ببینیم. نکتهٔ درخشانی که در موفقیت این کتاب نقش مستقیم داشته، حفظ ارزش انسانی رنگین‌پوست‌ها توسط خود نویسنده است؛ بنابراین به‌جای این‌که مانند بعضی فیلم‌ها و کتاب‌ها روایتی ترحم‌برانگیز از این افراد را ببینیم، خانوادهٔ واتسون‌ها به نمادی از مقاومت و تلاش برای بهتر کردن زندگی خود و دیگران تبدیل می‌شوند که برپایهٔ جاذبهٔ محبت بین آن‌ها شکل گرفته است.

دربارهٔ نویسندهٔ کتاب واتسون‌ها به بیرمنگام می‌روند

کریستوفر پل کورتیس یک نویسندهٔ آمریکایی‌ست که عموماً کتاب‌هایش را در ژانر کودکان به نگارش درمی‌آورد. او در سال ۱۹۵۳ به دنیا آمد و شهر فلینت در ایالت میشیگان، محل زندگی او و شخصیت‌های کتابش هستند. او نویسنده‌ای بومی‌ست که با دیدگاهی اجتماعی و کل‌‎نگر، تلاش می‌کند تا از لحاظ فرهنگی و انسانی نقدهای خودش را از طریق داستان‌های کودکان، به جامعه منتقل کند. علاوه بر کتاب «واتسون‌ها به بیرمنگام می‌روند» از آثار او می‌توانیم به کتاب «باد، نه بادی، الیجای باکستون، خانم مالون توانا» نیز اشاره کنیم. کورتیس برای کتاب واتسون‌ها برندهٔ جایزهٔ «نیوبری» شده است.

بخشی از کتاب واتسون‌ها به بیرمنگام می‌روند

یک چیز خوب دربارهٔ افتادن به دردسر هست: به‌نظر می‌رسد که مرحله‌به‌مرحله اتفاق می‌افتد. ظاهرا این‌طور نیست که یک‌دفعه به دردسر می‌افتی اما در واقع، به‌نوعی خودت را در آن جا می‌کنی. همین‌طور انگار که هرچه دردسر بزرگ‌تری باشد، قدم‌های بیشتری تا رسیدن به آن خواهی داشت. طوری که گویا در راه چند اخطار می‌گیری، تا شاید اگر واقعاً خودت بخواهی بتوانی از آن راه برگردی.

اما شگفت‌زده می‌شدم اگر خدا برای من، در این لباس‌های کهنه و بی‌ارزش، نجات‌دهنده‌ای می‌فرستاد.