تاریخ یکی از پدیده‌های زندگی انسان است که امروزه در قالب دروسی ثابت در کتب درسی به دانش آموزان و دانشجویان و تمامی کسانی که به این محتوای گرانقدر اهمیت قائل هستند، درآمده است. کتاب تاریخ بی‌خردی، بیانگر گوشه‌هایی از درس پرعبرت است.

آشنایی با کتاب تاریخ بی‌خردی

تاریخ بی‌خردی نام کتابی است که در آن با بی‌لیاقتی‌ها و ناشایستگی‌های فرمانروایان و حکمرانان سرزمین‌های گوناگونی روبرو می‌شویم. در واقع در کتاب تاریخ بی‌خردی، تلاش شده است تا با آگاهی از غفلت‌هایی که صورت گرفته است، فرصتی برای اندیشیدن و جلوگیری از وقوع غفلت‌های تکراری در طول زندگی ایجاد شود.  

همانطور که از تصویر روی جلد کتاب پیداست، می‌توان فردی را دید که نابخردانه تیشه به شاخه‌ای که روی آن تکیه کرده است می‌زند. با مشاهدهٔ این تصویر، به خوبی می‌توان پی برد که محتوای این کتاب پند آموز و عبرت انگیز است.

از آنجایی که محتواهای تاریخی در میان غالب مردم و در بعضی موارد بین افراد کتابخوان مورد استقبال قرار نمی‌گیرد، معرفی کتابی تاریخی که بتواند هم برای ما جذاب باشد و هم آینه‌ای عبرت انگیز، نیازی مهم برای ملتی است که تاریخ خود را نمی‌شناسند و انتظار آینده و فردایی بهتر را دارند.

این کتاب با نام کامل «تاریخ بی‌خردی، ازتروا تا ویتنام»، اثری از باربارا تاکمن، تاریخ نگار و گزارشگر آمریکایی است که در تاریخ ۱۹ مارس ۱۹۸۴ در نیویورک چاپ شد و در سال ۱۳۸۸ توسط انتشارات کارنامه باترجمهٔ حسن کامشاد، به زبان فارسی نیز انتشار یافت.  

محتوای کتاب تاریخ بی‌خردی

باربارا تاکمن در این کتاب توانسته است به خوبی به عنوان یک تاریخ نگار، ابعاد مهم اجتماعی را به دور از تفضیل و خیالی کردن وقایع تاریخی و با نگاهی واقع بینانه به آن‌ها، به رشتهٔ تحریر درآورد.  

خانم تاکمن در مورد کتاب خود می‌گوید: می‌خواهم این کتاب طوری باشد که مخاطب صفحه را که بر می‌گرداند، آن را به آخر برساند. پس زمانی این اتفاق می‌افتد که متن و روایت به صورت پیوسته پیش برود.

تاکمن در این کتاب از هنگامی که واقعهٔ اسب‌تروا اتفاق می‌افتد تا زمانی که جنگ ویتنام رخ داد، در قالب مجموعه‌ای از بی‌خردی‌ها، وقایع مختلفی را بررسی می‌کند و در آن خرد را به عنوان «داوری بر پایهٔ تجربه و عقل سلیم و اطلاعات موجود» توصیف می‌نماید.

باربارا تاکمن

نویسندهٔ تاریخ بی‌خردی، باربارا تاکمن، در تاریخ ۳۰ ژانویه در سال ۱۹۱۲ در شهر نیویورک از کشور آمریکا متولد شد. وی توانست تحصیلات خود را در کالج ردکلیف تا سال ۱۹۳۳ به اتمام رساند و پس از آن با فعالیت در انجمن روابط اقیانوس آرام و به کمک پدرش توانست به سمت خبرنگاری در آید و بر تجربهٔ خود بیفزاید. وی در سال ۱۹۳۹ در حالی که استاد دانشگاه منهتن بود ازدواج نمود و از خود سه دختر به جای گذاشته است.  

باربارا تاکمن در طول عمر ۷۷ ساله خود، توانست یازده کتاب که تمام آنها تاریخی بودند را بنویسد. اولین کتاب وی در ۱۹۳۸ به چاپ رسید.

از جمله کتاب‌های این نویسنده می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:

• مناسبات بریتانیا و اسپانیا از سال ۱۷۰۰ (۱۹۳۸)
• کتاب مقدس و شمشیر
• تلگرام تسیمرمان
• توپ‌های ماه اوت
• برج فرازان
• استیلول و تجزیهٔ آمریکا در چین
• آینه دوردست: قرن فجیع چهاردهم
• تاریخ بی‌خردی
• سلام اول (۱۹۸۸)

بخشی از تاریخ بی‌خردی

در مقدمهٔ کتاب تاریخ بی‌خردی داریم:

«آدمی اگر در همهٔ زمینه‌ها پیشرفت کرده، در سیاست به مانند سابق مانده است.»

«سیاستمداران افراد عقب مانده‌ای هستند که مدام اشتباه می‌کنند و سیاست‌هایی را که مخالف منافع ملی آن است در پیش می‌گیرند، به رغم آنکه در گذشته بارها و بارها آن را تجربه کرده باشند.»

از دیگر قسمت‌های کتاب تاریخ بی‌خردی می‌توان گفت:

«هیچ چیز نا منصفانه‌تر از آن نیست که دربارهٔ گذشتگان با اندیشه‌های کنونی داوری کنیم. دربارهٔ اخلاق هرچه می‌خواهند بگویند، ولی خردمندی سیاسی قطعا متغیر است.»

«دموکراسی سیاسی که معمولا با امریه حاصل نمی‌شود و باید آهسته آهسته و در نتیجهٔ تلاش و مبارزه در طی قرون گام با گام به دست آید.»

«بر اثر نهضت رنسانس، آدمی خود و نه خداوند را طراح و فرمانروای تقدیر خویش یافت. نیازها و آرزوهایش، بلندپروازی‌ها و خوشی‌هایش، دار و ندارش، ذهنش، هنرش، قدرتش و افتخاراتش منزلگه حیات شمرده شد.»

سبک نوشتاری کتاب تاریخ بی‌خردی

اگر بخواهیم در مورد سبک نوشتاری کتاب حرف بزنیم، باید بدانیم که سبک رمان گونه‌ای که تاکمن توانسته است در کتاب‌های خود به کار ببرد، یکی از عواملی است که سبب شده است تا آثار وی همچون این اثر به خوبی بدرخشد.  

برخی از وقایع معروف از بازهٔ زمانی که گفته شد، مورد نظر نویسنده است که در آن به نقد کردن از رفتار حاکمان در رویارویی با این وقایع پرداخته شده است.

در این کتاب می‌توان گفت تاکمن بی‌لیاقتی حکومت‌ها را ناشی از چهار عامل می‌داند که عبارتند از:

• استبداد و ظلم
• جاه طلبی افراطی
• بی‌کفایتی
• اصرار در کج اندیشی یا بی‌خردی

همچنین تاکمن به بعضی از مواجهات که شامل عامل بی‌خردی می‌شود نیز می‌پردازد.

در مورد کتاب تاریخ بی‌خردی

در بررسی تاریخ بی‌خردی می‌توان گفت، تاکمن در این کتاب از دید امروزی و با توجه به معیاری‌های امروزی به قضاوت وقایع گذشته نمی‌پردازد، بلکه با تعریف خرد، به خوبی عملکرد آنها را که باید بر پایهٔ تجربه، عقل سلیم و اطلاعات موجود باشد، بررسی می‌کند.

حتما تا فصل آخر می‌توانید دریابید که هیچ انسانی دور از خطا نیست و این پیامی است که تاکمن در کتاب تاریخ بی‌خردی آن را با مثال‌هایی مانند نمونهٔ اولی برای شما توصیف می‌کند.  

کتاب تاریخ بی‌خردی در ۵ فصل با عناوین پیگیری سیاست‌های مغایر با منافع شخصی، اسب چوبین‌تروا، پاپ‌های رنسانس و جدا شدن پروتستان‌ها، بریتانیا آمریکا را شکست می‌دهد و آمریکا در ویتنام به خود خیانت می‌کند، تدوین شده است.