ژانر کمیک
کتاب‌های زیادی در ژانرهای مختلف به رشته تحریر در آمده‌اند و هر یک مخاطبان خاص خود را دارند. ژانر کمیک هم یکی از این ژانرها به حساب می‌آید. تصویرسازی در نوشتن کتاب، همواره مورد توجه خوانندگان قرار می‌گیرد و اغلب کتاب‌هایی که تصویر جذاب و مرتبط با متن دارند، توانسته‌اند، ارتباط خوبی با مخاطبان برقرار کنند. در این میان، داستان مصور یا کمیک به عنوان مجموعه‌ای از نقاشی‌های دنباله‌دار به روایت ماجرا در تعداد اسلایدهای کم در قالب کتاب می‌پردازد.
نویسنده در کتاب‌هایی با ژانر کمیک مهارت هنری خود را به نمایش می‌گذارد و همواره سعی می‌کند تا مطالب را ساده و سرگرم‌کننده، بیان کند تا توجه خوانندگان که اغلب کودکان هستند به داستان کتاب جلب شود.
کمیک چیست؟
کمیک در واقع به داستان مصور یا پی‌نما یا کمیک استریپ گفته می‌شود که در بخش‌های مختلف هنری مانند کتاب، مجله، فیلم و… مورد استفاده قرار می‌گیرد. نویسندگان در خلق یک کتاب کمیک از مجموعه نقاشی‌های دنباله‌دار استفاده می‌کنند تا ماجرای داستان را روایت کنند. در واقع یک تیم دو نفره که یکی داستان را می‌نویسند و دیگری نقاشی و جوهرزنی را انجام می‌دهد در خلق آثار کمیک دخالت دارند.
انواع ژانر کمیک
نویسندگان برای نگارش کتاب کمیک، می‌توانند از دو روش متن نمایش یا اسکریپت و دیالوگ رو حوضی بهره ببرند. در روش اسکریپت کامل، نویسنده کنترل بهتری بر داستان دارد و در دیالوگ روحوضی، بازیگر مسئول نمایش وقایع در داستان است. انواع داستان کمیک در کتاب‌نویسی به شرح زیر هستند:
کمیک روزنامه‌ای
نوعی از کمیک‌ها که در روزنامه‌ها با اسلاید بسیار کم منتشر می‌شوند و دنباله‌دار نیستند.
کمیک مجله‌ای
نوعی از کمیک که در مجله‌های روزانه، هفتگی یا ماهانه در اسلاید بین ۲۰ تا ۴۰ منتشر می‌شود و در ۲ الی ۳ شماره به پایان می‌رسد.
کمیک زندگینامه‌ای
نوعی از کمیک که دربرگیرنده اتفاقات و رخدادهای زندگی واقعی افراد است. کمیک زندگینامه‌ای ریشه در اعتراف‌نامه‌های زیرزمینی جنبش کمیکس آمریکا در سال ۱۹۷۲ دارد.
کمیک اقتباسی
نوعی از کمیک که از متن اصلی فیلمنامه یا طراحی صحنه گرفته می‌شود.
تاریخچه ژانر کمیک
روایت ماجرا به صورت مصور و با زبان تصویر و بعضا همراه با دیالوگ، ریشه در دوران مصر باستان دارد. اما ژانر کمیک امروزی که در ایجاد داستان‌های مصور مورد استفاده قرار می‌گیرد، اولین بار در اروپا شگل گرفته است. نخستین بار در قرن هجدهم میلادی از کمیک یا داستان‌های مصور برای انتقاد از ولنگاری جنسی و فساد در دودمان بوربون استفاده شد. با این حال، استفاده از کمیک‌ها در آمریکا از سده بیستم میلادی رواج یافت. اولین کتاب در تاریخ کمیک، با استفاده از مجموعه‌ای از کمیک استریپ‌های روزنامه‌ای تهیه شد.
از اولین کمیک استریپ‌های دهه ۱۹۳۰، می‌توان به ماجراهای باک راجرز، تارزان و تن‌تن اشاره کرد که روایتی خنده‌دار و ماجراجویانه را از قهرمانان مختلف به صورت مصور بیان می‌کنند.
بهترین آثار ژانر کمیک
از گذشته تا به امروز، آثار زیادی در قالب کمیک، توسط نویسندگان مشهوری منتشر شده‌اند که در ادامه بهترین آثار کمیک را معرفی می‌کنیم:
- جیم دیویس: نویسنده آمریکایی است که خالق کمیک استریپ بی‌نظیر گارفیلد محسوب می‌شود. این اثر از سال ۱۹۷۸ به صورت روزانه منتشر می‌شود و مخاطبان بیشماری دارد. کمیک گارفیلد به شرح زندگی گربه، گارفیلد، صاحبش، جان آرباکل و سگش و اودی می‌پردازد.
- هرژه: نویسنده و کاریکاتوریست نامدار بلژیکی است که به خاطر آفرینش ماجراهای تن تن به شهرت رسیده است. آثار این نویسنده با سبک ویژه یعنی لینیه کلر به اجرا در می‌آمدند. از جمله آثار او، می‌توان به کوئیک و فلوپکه، ماجراهای ژو، زِت و ژوکو، ماجراهای توتو و… اشاره کرد.
- آلن اسوالد مور: نویسنده انگلیسی که با کتاب‌های کمیک مراقبان، الف مثل انتقام و از جهنم شناخته شد. این نویسنده با کمپانی بزرگ آمریکایی سی‌دی کمیس که در زمینه انتشار داستان‌های مصور فعال است، همکاری داشته است. از جمله آثار این نویسنده معروف بریتانیایی، می‌توان به واچمن، الف مثل انتقام، بتمن، انجمن جنتلمن‌های غیرعادی و… اشاره کرد.
تاریخچه ژانر کمیک در ایران
کمیک برای نخستین بار در ایران در دهه ۱۳۴۰ توسط کیهان بچه‌ها با انتشار داستانی مصور پای به عرصه گذاشت. پس از آن، انتشارات یونیورسال در سال‌های ۱۳۵۰ تا ۱۳۵۶ به انتشار ماجراهای کمیک تن تن و میلو به ترجمه خسرو سمیعی اقدام کرد. همچنین یونیورسال داستان مصور عظمت بازیافته با تصویرگری طراح بلژیکی دینو آتاناسیو را به چاپ رساند که تاریخ معاصر حکومت وقت ایران را روایت می‌کرد.
اولین داستان مصور ایرانی در دهه ۵۰ خورشیدی با نام رستم و اسفندیار با تصویرگری سیروس راد توسط کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان به چاپ رسید. همچنین نمونه وطنی کمیک در مجله گل آقا با شخصیتی به نام آریو منتشر شد.
در سال‌های اخیر بسیاری از آثار برتر جهان توسط فعالان حوزه کمیک به فارسی ترجمه شده است و در قالب نرم‌افزار بر روی موبایل و تبلت برای علاقه‌مندان به داستان‌های مصور ارائه شده است.
بخشی از یک داستان کمیک
رورشاک: هاه، بله البته. باید از آرمانشهری که وایت ساخته حفاظت کنی. خب، منتظر چی هستی؟ یه جسد دیگه به میلیون‌ها جسد اضافه شه فرق زیادی نداره! تمومش کن!
دکتر منهتن: روشاک… تمومش کن!
(کمیک واچمن اثر آلن مور؛ دکتر منهتن، رورشاک را می‌کشد!)