خشایار دیهیمی
خشایار دیهیمی متولد ۲۰ آبان‌ماه ۱۳۳۴ یکی از پرکارترین مترجمان کتاب‌های فلسفی است. او بیش از ۱۰۰ عنوان کتاب‌ترجمه کرده که تقریبا همه آنها مضامین فلسفی دارند. دیهیمی به فلسفه غرب علاقه زیادی دارد و مجموعه آثارش را می‌توان دایره‌المعارفی در این زمینه نامید.
زندگینامه خشایار دیهیمی
خشایار دیهیمی در سال ۱۳۳۴ شمسی در شهر تبریز به دنیا آمد. خودش می‌گوید که از همان کودکی و پیش از مدرسه رفتن به کتاب علاقه‌مند بود و خواندن و نوشتن را یاد گرفت. او بعد از پشت سر گذاشتن دوران نوجوانی، وارد دانشگاه شد و به طور هم‌زمان در دو رشته مهندسی شیمی و زبان انگلیسی به تحصیل پرداخت. دیهیمی پس از انقلاب اسلامی به جرمی غیر سیاسی به زندان رفت و از همین فرصت استفاده کرد تا وارد دنیای روزنامه‌نگاری وترجمه کتاب شود.
زندگی او از همان ابتدای جوانی با سیاست گره خورده بود. دیهیمی ابتدا عضو گروهک نهضت آزادی ایران شد و سپس به عنوان مشاور عالی حذب مشارکت ایران، به همکاری با اصلاح‌طلبان پرداخت. فعالیت جدی دیهیمی در زمینه‌ترجمه کتاب از دهه ۶۰ آغاز شد. او در ابتدا به سازمان آموزش و انتشارات اسلامی پیوست و پس از آن وقت زیادی را روی‌ترجمه کتاب‌های مهم در حوزه فلسفه صرف کرد.
دیهیمی در عرصه سیاسی هم فعالیت‌های برجسته زیادی دارد. او در انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۳۸۸ به حمایت از اصلاح‌طلب‌ها پرداخت و عملکرد رییس جمهور پیشین را مورد انتقاد قرار داد. وی در انتخابات سال ۱۳۹۲ نیز به صورت علنی از نامزدی حسن روحانی حمایت کرد.
معروف‌ترین آثار خشایار دیهیمی
خشایار دیهیمی بیشتر باترجمه‌های مجموعه‌ای خود شناخته می‌شود؛ ترجمه کتاب‌هایی که جزو بزرگترین آثار ادبی جهان هستند. او یک مجموعه ۱۰۰ جلدی به نام «نسل قلم» دارد که به نوعی دایره‌المعارف ادبیات و نویسندگان مطرح دنیاست. مجموعه دیگر او با عنوان «نام‌آوران فرهنگ» درباره بزرگترین فیلسوفان غربی است و به زندگی و شیوه تفکر آنان می‌پردازد. او همچنین مجموعه بزرگ دیگری با موضوع «فلسفه غرب» دارد. دیهیمی که معتقد است فلسفه را باید گام به گام فرا گرفت، در حوزه‌ترجمه کتاب‌های فلسفی سیاسی نیز فعالیت‌های پررنگی داشته است. او اخیرا مجموعه دیگری به نام «فلسفه و هنر زندگی» را آغار کرده که به گفته خودش همه مردم می‌توانند آن را بخوانند و به راحتی بفهمند.
با مطالعه آثارترجمه‌ای دیهیمی می‌توان به این نکته پی برد که نویسنده مورد علاقه او آلبر کامو است. او می‌گوید بیشتر متفکران ما ناامید و تلخ‌اندیش هستند، اما کامو یک نویسنده امیدوار است. او همچنین در جایی گفته بود که جامعه ما چون سارتر و کامو را خوب نخوانده‌اند، به همین دلیل نمی‌تواند موضع‌گیری سیاسی درستی داشته باشند. دیهیمی می‌گوید که اگرچه جهان امروز اخلاق‌مدارتر نیست، اما ما اخلاقی‌تر از گذشته فکر می‌کنیم.
علاوه بر مجموعه‌های مهمی که در بالا به آنها اشاره کردیم، از جمله مهمترین کتاب‌های‌ترجمه شده دیهیمی می‌توان به «یادداشت‌های یک دیوانه»، «دیالکتیک تنهایی»، «فلسفه‌ترس»، «بیچارگان»، «سوءتفاهم»، «صالحان»، «نویسندگان روس» و… نام برد. در ادامه به معرفی اجمالی برخی از مهمترین کتاب‌های‌ترجمه شده توسط دیهیمی می‌پردازیم.
یادداشت‌های یک دیوانه
در اولین عنوان از لیست آثارترجمه شده توسط خشایار دیهیمی، یادداشت‌های یک دیوانه رمانی از نیکلای گوگول است. نویسنده‌ای که او را شاعر حقیقت زندگی می‌دانند. تمام آثار گوگول از مشخصه‌های مشترکی چون سادگی بیان، ویژگی‌های قومی، سرزندگی شادی‌آور، بکر بودن و امانت محض نسبت به زندگی بهره می‌برند. با خواندن هر کدام از آثار گوگول با خود می‌گویید که چقدر همه اینها عادی و طبیعی هستند و در عین حال چقدر تازه و بکر به نظر می‌رسند.
کتاب یادداشت‌های یک دیوانه نیز از این قاعده مستثنا نیست. این کتاب که در سال ۱۸۴۲ منتشر شده، شامل هشت داستان مختلف است که با زبانی ساده بیان شده‌اند. این کتاب در زمان خودش با استقبال زیادی از سوی منتقدان ادبی و خوانندگان مواجه شد و حتی امروزه نیز از آن به یکی از مهمترین رمان‌های کلاسیک یاد می‌شود.
فرهنگ اندیشه‌های سیاسی
فرهنگ‌ها معمولا آثار جامعی هستند که به موضوعات و اصطلاحات مختلف در یک زمینه خاص می‌پردازند. کتاب اندیشه‌های سیاسی، همان‌طور که از نامش پیداست، به ایدئولوژی‌های سیاسی مهمی که در طول تاریخ شکل گرفته‌اند و برخی از آنها تا به امروز نیز روی زندگانی بشر تاثیر گذاشته‌اند اشاره می‌کند. موضوعاتی مانند انقلاب، دموکراسی، عدالت، قانون سالاری، آنارشیسم، لیبرالیسم، محافظه‌کاری، کمونیسم، سوسیالیسم و بسیاری دیگر از بحث‌های مشابه در این کتاب مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته‌اند.
یکی از موارد مهمی که درباره این کتاب باید به آن اشاره کنیم این است که نگارش آنها به دوران جنگ سرد مربوط می‌شود؛ یعنی زمانی که هنوز شوروی سقوط نکرده بود. به همین خاطر بسیاری از اندیشه‌های جدید که بعدا مارکسیسم و لنینیسم را زیر سوال بودند در آن به چشم نمی‌خورند. با این حال، با توجه به دوران تاریخی که کتاب در آن نوشته و منتشر شده، می‌توان آن را اثری کامل و جامع نامید. نثر این کتاب بسیار ساده و روان است و برای شروع مطالعات سیاسی گزینه خوبی محسوب می‌شود.
دیالکتیک تنهایی
دیالکتیک تنهایی مقاله‌ای از فصل پایانی کتاب هزارتوی تنهایی نوشته اوکتاویو پاز است که در سال ۱۹۵۰ منتشر و توسط خشایار دیهیمی‌ترجمه شد. پاز این کتاب را به تاثیر از اندیشه‌های ساموئل راموس، متفکر مکزیکی نوشت. راموس معتقد بود که چون نظام حاکم بر مکزیک، سال‌ها واقعیت‌های سیاسی را در این کشور نادیده گرفته، مردم این کشور به ناگزیر رویکردی دوگانه نسبت به زندگی و عمل پیدا کرده‌اند. راه‌حل راموس هم برای حل این مشکل، روی آوردن به صمیمیت و دوری از ریاکاری بود.
باز هم همین طرز فکر راموس را پی می‌گیرد و می‌گوید جامعه پدرسالار به ارث رسیده از «فاتحان»، بر تمام جنبه‌های زندگی مردم مکزیک سایه افکنده است. پیشنهاد او نیز روی آوردن به عشق و استفاده از تخیل ادبی برای حمله به بت‌های ساختگی و دروغین است. کتاب هزارتوی تنهایی را مهمترین رساله در زمینه آسیب شناسی فرهنگی در سرتاسر امریکای لاتین در قرن بیستم دانسته‌اند.
فلسفه‌ترس
لارس اسوندسن در کتاب فلسفه‌ترس تلاش می‌کند تا ابعاد مختلف این پدیده در زندگی امروز را مورد بررسی قرار دهد و بگوید که چه استفاده‌های سیاسی از آن شده و می‌شود. او معتقد است که‌ترس، به همان اندازه که می‌تواند برای نجات زندگی بشر مفید باشد، می‌تواند آزادی انسان‌ها را نیز از آنها بگیرد و اعتماد را در میان آنان نابود سازد. اسوندسن در این کتاب تلاش می‌کند تا با بررسی علوم مختلف، سیاست، جامعه و حتی ادبیات، ماهیت‌ترس را مورد بررسی قرار دهد.
اسوندسن در کتاب فلسفه‌ترس ریشه‌ترس‌های واقعی و موهوم‌مان را به ما نشان می‌دهد و کمک می‌کند که با آنها مواجه شویم. حرف نهایی این کتاب آن است که باید فرهنگ امید و اعتماد جایگزین نگاه‌ترس‌خورده کنونی جامعه شود.
بیچارگان
بیچارگان از دیگر آثارترجمه شده توسط خشایار دیهیمی، نام رمانی کوتاه از فیودور داستایوفسکی است که در قالب مکاتبه نوشته شده و داستان دو فرد از یک خانواده را بازگو می‌کند. واروارا، یک دختر جوان است که با نوشتن نامه به یک پیرمرد به نام الکسیویچ، با او درد و دل می‌کند. این دو نفر با اینکه در نزدیکی یکدیگر زندگی می‌کنند، اما ازترس حرف و حدیث‌های مردم تصمیم گرفته‌اند تا با نامه‌نگاری با هم در ارتباط باشند. داستایوفسکی از همان ابتدای داستانش ما را به دنیای انسان‌های فقیری می‌برد که درد و رنج در خانه‌هایشان موج می‌زند.
کتاب بیچارگان در سال ۱۸۶۶ نوشته و بازنویسی شد. ابتدا داستایوفسکی نسخه دست‌نویس این رمان را به گریگاروویچ داد و او نیز با کمک یکی از دوستانش به نام نکراسوف، یک شب تا صبح روی خواندن و بازنویسی آن وقت گذاشتند. آنها وقتی صبح زود داستایوفسکی را از خواب بیدار کردند، به خاطر شاهکاری که آفریده بود به او تبریک گفتند.