کتاب حماسهٔ حسینی که از مجموعهٔ سخنرانی‌ها و یادداشت‌های استاد شهید، آیت‌الله مرتضی مطهری تشکیل شده است، اثری در قالب تقریر واگویه است که در ژانرهای دینی، تاریخی و تحلیلی قرار می‌گیرد. این کتاب در اولین چاپ خود در سال ۱۳۶۳ هجری شمسی، به سه جلد تقسیم شده بود. اما بعد از سی بار تجدید چاپ، در سال ۱۳۷۷، نسخه‌های جدیدی از این کتاب به چاپ رسیدند که شامل دو جلد هستند. مجلد دوم از نسخهٔ فعلی، معادل جلد سوم از نسخهٔ اولیهٔ این مجموعهٔ کتاب است. کتابی که مجموعهٔ یادداشت‌های مرتضی مطهری را دربر دارد. جلد دوم از کتاب حماسهٔ حسینی، ۳۰۸ صفحه از قطع رقعی را شامل می‌شود و تاکنون به همراه جلد اول، به هشتاد و یکمین بار از تجدید چاپ خودش رسیده است. این اثر یکی از مهم‌ترین کتاب‌های تاریخ شیعه دربارهٔ تاریخ واقعهٔ عاشورا به حساب می‌آید و از نظر مستند بودن، مستدل بودن، متقن بودن و صحت روایات داخش، کتاب قابل اعتمادی به نظر می‌رسد. از طرفی، مرتضی مطهری با دلسوزی فراوان، سعی کرده تا نکات تاریک و قابل بحث عاشورا و کربلای حسینی را در این کتاب به وضوح برساند. بنا به همین موضوع، اگر به مطالعات مذهبی علاقه دارید، پیشنهاد خرید کتاب حماسهٔ حسینی می‌تواند یکی از بهترین پیشنهادهای ما برای شما باشد.

موضوع جلد دوم کتاب حماسهٔ حسینی

همان‌طور که دربارهٔ جلد اول این کتاب هم گفته بودیم، حماسهٔ حسینی، مجموعه‌ای از سخنرانی‌ها و یادداشت‌های مرتضی مطهری هستند. اما طبیعی است که وقتی هر دوی این مسائل از سرچشمهٔ تاملات و تفکرات یک نفر نشأت گرفته باشند، پس به طرز واضحی، احتمالا حاوی اشتراکات و تشابهات زیادی هم باشند. درواقع می‌توان گفت که کتاب حاضر (جلد دوم) حاوی مطالبی است که مرتضی مطهری به مرور نوشته تا بتواند بعدا به آن‌ها مراجعه کرده و از آن‌ها استفاده کند یا برای امور دیگری تصحیح‌شان کند؛ از طرف دیگر، برخی از این نوشته‌ها هم پیش‌نویس‌هایی هستند که جهت استفاده در سخنرانی‌ها مکتوب شده بودند و بعضا استفاده شدند و بعضا نه! پس به همین دلیل است که کتاب حاضر از نظر تعداد بخش‌ها و فرم و موضوع و محتوا هم تشابه بالایی با جلد اول کتاب دارد. بسیاری از مسائلی که در این کتاب می‌بینید، خلاصه‌تر، پرداخت نشده یا پیش‌نویس صحبت‌هایی هستند که در جلد اول به صورت مبسوط ارائه شده بودند. در همین راستا، اولا پراکندگی این جلد از کتاب، بسیار بیشتر است؛ در این حد که از مقاله بگیرید تا یادداشت‌هایی یکی دوخطی در این جلد دیده می‌شوند. ثانیا می‌توان مدعی شد که تمام مطالب جلد اول از نظر مطهری مسائلی ثابت شده‌اند، اما با توجه به نهایی شدن متون کتاب حاضر، چنین استناد محکمی را نمی‌توان به آن‌ها نسبت داد. بنابراین بهترین پیشنهاد برای مطالعهٔ این اثر از مرتضی مطهری می‌تواند این باشد که ابتدا جلد اول کتاب را مطالعه کنید و سپس به خوانش این جلد مشغول شوید، یا اینکه دو جلد را به موازات هم پیش ببرید. زیرا اگر این دو جلد مطابقت داده شوند، می‌توانیم مدعی شویم که مجموع این دو کتاب، بهرهٔ بالایی از نکات آموزشی را نیز دارا خواهد بود. چرا که توضیح خوبی از یک قاعدهٔ نُت‌نویسی، پرداخت و اجرا خواهند بود.

آشنایی با مرتضی مطهری، نویسندهٔ کتاب

مرتضی مطهری با نام کامل مرتضی مطهری فریمانی، یک معلم، استاد فلسفهٔ اسلامی و کلام اسلامی و تفسیر قرآن، عضو هیئت مؤتلفهٔ اسلامی و از نظریه‌پردازان نظام جمهوری اسلامی ایران بوده است؛ کسی که احتمالا برای هرکدام از ما کاملا آشنا باشد. بنابراین آشنایی دادن به این معلم شهید، آن‌قدری عبث و بیهوده است که توضیح واضحات به نظر می‌رسد. شاید بهتر باشد تا او را از خیل آثاری که درباره‌اش نوشته شده است، بشناسیم. در همین راستا می‌توانیم مطالعهٔ آثاری هم‌چون کتاب‌های «سیری در زندگانی استاد مطهری»، «المطهری العبقری الرسالی»، «استاد مطهری و دغدغهٔ اسلام اصیل» و نهایتاً «کتاب‌شناسی توصیفی استاد مرتضی مطهری» را به شما پیشنهاد دهیم. اما جدای از این کتاب‌ها، اگر بخواهیم سیری در مکتوبات مهم مرتضی مطهری داشته باشیم؛ از بین کتاب‌های نوشته شده توسط خود او می‌توانیم به آثاری هم‌چون کتاب‌های «اخلاق جنسی در اسلام و جهان غرب»، «اسلام و نیازهای انسان (اسلام و مقتضیات زمان)»، «آشنایی با علوم اسلامی»، «خدمات متقابل اسلام و ایران»، «علل گرایش به مادیگری و فساد» و «انحراف روحانیت شیعه» اشاره داشته باشیم.

جملاتی از جلد دوم کتاب حماسهٔ حسینی

یکی از مسائل مربوط به سیدالشهدا مسالهٔ گریه است. باید مسالهٔ گریه و خنده از چند نظر [بررسی شود]: یکی از نظر اینکه از مختصات و اعراض خاصهٔ انسان به شمار رفته‌اند، دیگر از نظر علل و مبادی جسمی و روحی، سوم از نظر آثار و عوارض جسمی و روحی، چهارم از نظر اخلاقی و عقیدهٔ علمای اخلاق و آداب، پنجم از نظر آثار اجتماعی خنده و گریه، ششم انواع خنده‌ها و گریه‌ها و اینکه آیا همهٔ خنده‌ها خوب است و همهٔ گریه‌ها بد یا نه؟ و اینکه نوع گریه بر امام حسین لذت‌بخش است و به قلب صفا و روشنی می‌دهد، و باید مقایسه‌ای شود بین مکتب امام حسین و مکتب‌های خنده و کمدی و اشاره‌ای شود به فیلم‌های کمدی و فیلم‌های تراژدی و اشعاری که شعرای ما در باب گریه و مدح آن گفته‌اند مثل این که: «گریه بر هر درد بی‌درمان دواست؛ چشم گریان چشمهٔ فیض خداست». خنده و گریه مظهر شدیدترین حالات احساسی انسان است. آن وقتی که کسی بتواند مالک خنده و گریهٔ مردمی بشود، به حقیقت مالک قلب آن‌ها شده و با عواطف آن‌ها بازی می‌کند.

بحث در این است که حادثهٔ عاشورا چه نوع حادثه‌ای است و از چه مقوله است؟ آیا از نظر اجتماعی یک انفجار بدون هدف بود مانند بسیاری از انفجچارها که در اثر فشار ظلم و تشدید سختگیری‌ها رخ می‌دهد و احیانا به وضع موجود کمک می‌کند، و یا یک تصمیم آگاهانه و هوشیارانه نسبت به اوضاع و احوال موجود و نسبت به آثار و نتایج این حرکت بود؟ و در صورت دوم آیا یک قیام و نهضت و انقلاب مقدس بود یا یک دفاع شرافتمندانهٔ مقدس؟ یعنی آیا هجوم بود یا دفاع؟ آیا کاری بود که از طرف خود امام شروع شد و حکومت وقت می‌خواست آن را سرکوب کند، و یا او از طرف حکومت وقت مورد تجاوز قرار گرفت؟