«راز لالهٔ سیاه» عنوان اولین قسمت از مجموعه کتاب‌های داستانی کودکان با نام اصلی «ماجراهای ریکی پرنده» است. این مجموعهٔ ۴ جلدی دربارهٔ پسرک نوجوانی به نام ریکی است؛ یک پسر معمولی که آرزوهای بزرگی را در سرش می‌پروراند و اصطلاحاً بلندپرواز است. البته این بلندپروازی فقط به رویاهایش ختم نمی‌شود! ریکی یک توانایی غیرعادی دارد که برای هیچ‌کس قابل باور نیست؛ او می‌تواند پرواز کند! اما نویسندهٔ کتاب «پل جنینگز» و تصویرگر آن «اندرو ولدون» این مجموعه را با همکاری یک‌دیگر خلق کرده‌اند تا به ما نشان دهند که حتی اگر می‌توانستیم پرواز کنیم، باز هم دلیل خوبی برای خوش‌بختی‌مان نبود! این مجموعه داستان در این جلد آغاز می‌شود و در جلدهای بعدی، یعنی «فیل زیرخاکی»، «کلاه‌گیس فرفری» و «مزرعهٔ سرگرمی»، ادامهٔ داستان‌های باورنکردنی و بامزهٔ ریکی را می‌خوانیم. انتشارات هوپا این کتاب را با رعایت قوانین کپی‌رایت و پرداخت حق انتشار نویسنده، در ایران به چاپ رسانده است. نکتهٔ جالب این‌که تمام جلدهای این مجموعه با عنوان اصلی don’t look now منتشر شده و خود موسسهٔ هوپا برای تسهیل در پیدا کردن و خرید کتاب‌ها، این عنوان‌ها را در چاپ فارسی به هر جلد اضافه کرده است. تصویرسازی این مجموعه به عهدهٔ اندرو والدنِ خلاق و باتجربه است که با یک تورق ساده در صفحه‌های کتاب، به‌خوبی به توانایی او در خلق طراحی شخصیت‌ها، آن‌هم در زمینه‌ای سیاه و سفید، پی خواهید برد. ترجمهٔ این مجموعه نیز توسط اعظم مهدوی انجام شده است؛ بخشی که شاید در بسیاری از موسسات انتشاراتی، به اندازهٔ کافی مورد توجه قرار نگیرد اما در این مجموعه، ملاحظات مربوط به گروه سنی و ژانر کتاب، به‌درستی رعایت شده است.

داستان کتاب راز لالهٔ سیاه

همان‌طور که گفتیم ریکی پسرک بازیگوش و سربه‌هوا اما بامزه‌ای است که مثل هر کودک دیگری، برای خودش آرزوهای بزرگی دارد. در ابتدای داستان که با او در افکار و خیال‌پردازی‌هایش شریک می‌شویم، به‌خوبی می‌فهمیم که او را در آینده یک شخصیت کمال‌گرا صدا خواهند زد؛ اما الان می‌توانیم نام آن را فانتزی‌بافی بگذاریم! ریکی از توانایی منحصربه‌فردی برخوردار است که او را قادر به پرواز کردن می‌کند. اما فقط یک مشکل کوچولو سر راهش قرار دارد؛ او نمی‌تواند این را به کسی اثبات کند! به‌محض این‌که آدم‌ها یا حتی حیوانات او را درحال پرواز کردن ببینند، قدرت جادویی‌اش تمام می‌شود و سقوط می‌کند! ریکی تلاش می‌کند تا این قدرت ماورایی را برای دیگران به نمایش بگذارد و به آرزوی همیشگی‌اش برسد؛ یعنی شهرت. «راز لالهٔ سیاه» از دو داستان کلی تشکیل شده که هرکدام بخش‌های خودش را دارد. داستان اول «افتادن به‌خاطرِ…» در حقیقت بخش‌ها و مراحل مختلفی را بازگو می‌کند که از نظر روان‌شناسی، یک کودک -که در آستانهٔ نوجوانی است- باید طی کند تا بتواند به ثبات فکری و استقلال رفتاری برسد. در داستان دوم که «راز لالهٔ سیاه» نام دارد، ماجراهایی پیش می‌آید که ریکی در راه رسیدن به موفقیتش در آن‌ها قرار می‌گیرد و برای کسب آرزوهایش باید به خطراتی دست بزند.

نکات آموزشی راز لالهٔ سیاه

وقتی در میان برترین و مشهورترین کتاب‌هایی ادبیات کودک و نوجوان در دنیا، چرخی می‌زنیم، با آثار خلاقانه و متفاوت و رنگارنگی روبه‌رو می‌شویم. ده‌ها مجموعهٔ داستانی و صدها جلد کتاب کودکانه در بازار هست که می‌تواند کودکان را سرگرم کند و با تصویرگری‌های جذاب، دید هنری را در ذهن بچه‌ها بکارد. اما آیا تمام این کتاب‌ها می‌توانند بهترین منبع برای آموزش ذهن و روان کودکان ما باشند؟ امروزه درصد قابل‌توجهی از محتوای آموزشی در کلاس‌های درسی، عملاً به هیچ دردی نمی‌خورند! مباحثی که در مدارس تدریس می‌شوند اکثراً خارج از دایرهٔ کاربردی در دنیای واقعی هستند و این برای کودکانی که قرار است پا به دنیای به این شلوغی بگذارند، کافی نیست. این‌جا است که ارزش کتاب‌های کودک و نوجوان مشخص می‌شود. این کتاب‌ها توسط نویسندگانی -مثل خود پل جنینگزِ باهوش و بادغدغه- نگارش شده که اهمیت ویژه‌ای برای روان‌شناسی و تزریق افکار و دیدگاه‌ها به ذهن کودکان، قائل است. شاید در نگاه اول مشخص نباشد، اما در نگاه دوم قطعاً متوجه خواهیم شد که شخصیت‌پردازی، زمینه، داستان و… همگی در این قصه‌های کودکانه نقش مهم و اصولی دارند؛ درست مثل نقشی که در رمان‌های بزرگ‌سال و فیلم‌های سینمایی ایفا می‌کنند. راز لالهٔ سیاه شخصیتی را ترسیم می‌کند که همیشه خود را متفاوت از دیگران می‌دیده و توانایی پرواز کردن استعاره‌ای از استعدادهای نهفتهٔ کودکان است. بنابراین اگر کودکی را می‌شناسید که توانایی بالقوه‌اش هنوز به عرصهٔ عملی تبدیل نشده، این کتاب برای او بهترین هدیه است!

نشر هوپا

انتشارات هوپا یکی از ناشران برجستهٔ کتاب کودک در ایران است. این مجموعه باوجود سابقهٔ کمی که در این حوزه دارد، در این سال‌ها توانسته موفقیت چشم‌گیری را در چاپ و انتشار آثار کودک به‌دست آورد؛ موفقیتی که درصد زیادی از آن، به وسواس موسسه برای رعایت حقوق نویسندگان و مخاطبان برمی‌گردد. هوپا به‌طور قانونی رضایت نویسنده و ناشران را برای حق چاپ و انتشار کتاب‌ها در ایران و به زبان فارسی، جلب کرده و حق ناشر را پرداخت می‌کند. این وسواس و کلاس کاری موجب شده تا مشتریان زیادی از محصولات این مجموعه استقبال کنند و سبک جدیدی در ادبیات کودک و نوجوان ایران رونق پیدا کند. از برترین نویسندگان، و آثار مشهور آن‌ها، که این مجموعه در همکاری با آن‌ها اقدام به چاپ کتاب کرده می‌توانیم موارد زیر را نام ببریم:

• مجموعهٔ «خانهٔ درختی» اثر «اندی گریفیتس» به ترجمهٔ «آنیتا یارمحمدی»؛
• مجموعهٔ «ماجراهای تام گیتس» اثر «لیز پیشون» به ترجمهٔ «بهرنگ رجبی»؛
• مجموعهٔ «مسافران زمان» اثر «روبرتو سانتیاگو» به ترجمهٔ «آزاده رادکیان‌پور»؛
• مجموعهٔ «چهار سابقه‌دار» اثر «آرتور بلیبی» به ترجمهٔ «سید نوید سیدعلی‌اکبر»؛
• مجموعهٔ «تورفین وایکینگ مهربان» اثر «دیوید مک‌فیلد» به ترجمهٔ «عذرا جوزدانی»؛
• مجموعهٔ «پرونده‌های کارآگاه سیتو» اثر «آنتونیو ایتوربه» به ترجمهٔ «رضا اسکندری»؛
• مجموعهٔ «دفترچه خاطرات جغد» اثر «ربکا الیوت» به ترجمهٔ «سید نوید سیدعلی‌اکبر»؛
• مجموعهٔ «نگهبان‌های گاهول» اثر «کاترین لسکی» به ترجمهٔ «بهنام حاجی‌زاده»؛
• مجموعهٔ «ته جدولی‌ها» اثر «روبرتو سانتیاگو» به ترجمهٔ «سعید متین»؛
• مجموعهٔ «فیزلبرت استامپ» اثر «ا. اف. هرولد» به ترجمهٔ «بهمن دارالشفایی»؛

و ده‌ها کتاب تک‌جلدی دیگر!

معرفی پل جنینگز و اندرو ولدون

پل جنینگز یکی از کسانی است که در انگلستان متولد شد اما در کودکی به هرماه خانواده‌اش به استرالیا مهاجرت کرد. او در ۴۲ سالگی به نویسنده روی آورد و از آن‌جایی که یک روان‌شناس کارکشته و یک معلّم دل‌سوز بود، شروع به نوشتن کتاب‌های کودک کرد. جینگز در تمام دروان حرفه‌ای‌اش تلاش کرده تا علاقه و عشقی را که خودش در کودکی به کتاب‌خواندن داشت، و مسیر زندگی او را به سمت علم روان‌شناسی و هنر نویسندگی کشاند، در قالب‌های کتاب‌های خودش به تمام بچه‌های دنیا هدیه بدهد؛ و موفق هم شد! اولین مجموعهٔ او با عنوان «غیرواقعی» به فروش و استقبال خوبی دست پیدا کرد و به این ترتیب، ۴ سال بعد، پل جنینگز نویسندگی را به عنوان شغل اصلی و تمام‌وقت خودش انتخاب کرد. علاوه‌بر این مجموعه، از ل جنینگز آثاری مثل «ناشناخته و اسرارآمیز» و سه‌گانهٔ «یک پسر متفاوت، یک سگ متفاوت، یک سرزمین متفاوت» نیز به‌عنوان رمان‌های بزرگ‌سال منتشر شده است. اندرو ولدون هم که کار تصویرگری این مجموعه کتاب را انجام داده، از اول در استرالیا زندگی می‌کرده است! او از بهترین کاریکاتوریست‌های این کشور است که سابقهٔ فعالیت به عنوان تصویرگر را در چند روزنامه و نشریهٔ معتبر استرالیا، در کارنامهٔ خود دارد.