مارگارت اتوود (Margaret Atwood)
در ستایش بانوی همه‌فن‌حریف ادبیات
خانم «مارگارت النور اتوود» نویسنده، شاعر و منتقد ادبی کانادایی که امسال هشتاد و یکمین سال تولد خود را جشن می‌گیرد، فعالیت جدی ادبی‌اش را با انتشار اشعار و مقالاتش در نشریهٔ کالج ویکتوریای دانشگاه تورنتو آغاز کرده است. او فارغ‌التحصیل ادبیات انگلیسی، زبان فرانسه و فلسفه است و سابقهٔ طولانی‌ای هم در زمینهٔ تدریس در دانشگاه‌های گوناگون و فعالیت‌های فمنیستی و در حوزهٔ زنان دارد.
حتی اگر تا الان اسم او را نشنیده باشید، احتمالاً اسم سریال پرطرفدار «خاطرات ندیمه» به گوشتان خورده است. این سریال، اقتباسی‌ست از رمان مشهوری به همین نام که خانم اتوود آن را نوشته، و خودش هم بر مراحل ساخت آن نظارت داشته است. این رمان مصداق بارزی از اندیشه‌های فمنیستی او و توجهش به مسائل مربوط به زنان در جهان امروزی است که در ناکجاآبادی به اسم «گیلیاد» اتفاق می‌افتد و فضایی نسبتاً آخرالزمانی دارد.
از نکات جالب دربارهٔ شخصیت فعال اتوود این است که او در سال‌های فعالیتش توانسته شعر و داستان را به‌موازات یکدیگر پیش ببرد، و از مووسان «کانون نویسندگان کانادا» و «جایزهٔ شعر گریفین» است که از مهم‌ترین جوایز بین‌المللی شعر در جهان به‌شمار می‌رود، یعنی هر دوجنبهٔ شعر و داستان را به صورت حرفه‌ای در کنار یکدیگر، پیش برده است. اتوود بیش از چهل اثر منتشرشده از جمله داستان کوتاه، مینی‌مال، بلند، شعر و کتاب کودک و مجموعه مقالات و نمایشنامه و غیره دارد و در اکثر زمینه‌ها خودش را امتحان کرده و موفق هم بوده است.
جوایز و آثار
از بیش از ۲۰ مدرک افتخاری و ۵۰ جایزه در سطح ملی و بین‌المللی که بگذریم، اتوود از معدود نویسندگانی است که تاکنون دوبار موفق به دریافت جایزهٔ مهم «من‌بوکر» شده: یک‌بار در سال ۲۰۰۰ برای رمان «آدمکش کور» و بار دوم هم برای رمان تازه‌اش تحت‌عنوان «وصیت‌ها» یا «وصایا». جایزه ادبی «من‌بوکر» یکی از جوایز ادبی مهم دنیاست که از سال ۱۹۶۹ توسط بنیاد بوکر پایه‌گذاری شده، و سالانه به بهترین اثر انگلیسی‌زبان چاپ شده در آن سال، تعلق می‌گیرد. کتاب‌هایی مانند «درک یک پایان» از «جولیان بارنز»، «بیمار انگلیسی» از «مایکل اونداتیه» و «بازماندهٔ روز» از «کازوئو ایشی‌گورو»، از جمله آثار ادبی مشهوری هستند که موفق به دریافت این جایزه شده‌اند.
اتوود شخصیت سرزنده و جالبی دارد با طنز منحصر به‌فرد خودش، که آن را می‌توان از متن توئیت‌هایش یا کپشن پست‌های اینستاگرامی‌اش مشاهده کرد. در هشتاد و یک‌سالگی این نویسنده به شادابی و سرزندگی یک زن جوان است، دست از فعالیت ادبی نمی‌کشد و همچنین به‌خوبی توانسته خودش را با عصر دیجیتال وفق بدهد. او در مصاحبه‌ای دربارهٔ نظرش راجع‌به عکس سلفی! چنین گفته:
«من می‌گویم زمانی که امکانش هست، باید لذت ببرید. بعدا خوشحال می‌شوید که آن لحظه خوب را با گرفتن عکسی ثبت کرده‌اید. این طبیعت انسان است و هیچ فایده‌ای ندارد که سفت و سخت بایستید و بگویید؛ «من نباید این کار را بکنم، چون مردم این کار را می‌کنند!» و سلفی‌های بامزه‌اش را هم می‌توانید در صفحه اینستاگرامش پیدا کنید.
از آنجایی‌که تعدادی از مشهورترین کارهای داستانی اتوود به فارسی نیز ترجمه شده‌اند، انتظار می‌رود مخاطب فارسی‌زبان زیاد با او غریبه نباشد. اما از جمله آثار مهم او می‌توان «سرگذشت ندیمه»، مجموعه داستان‌های مینی‌مال «سرپناه کاغذی»، «عروس فریبکار»، «اوریس و کریک»، «چشم گربه»، «داماد یخ‌زده»، «تشک سنگی» و «آدمکش کور» را نام برد. اگر به آثار خانم اتوود علاقمندید، سر زدن به شبکه‌های اجتماعی او را هم فراموش نکنید، مطمئناً شخصیت سرزنده و کارتونی او هم به‌اندازهٔ جهان رمان‌هایش برایتان جذاب خواهد بود.