رودین

به جرأت می‌توان گفت که ادبیات روسیه غنی‌ترین‌ها را در دل خودش جای داده است. نویسندگانی چون گوگول، پوشکین، داستایوفسکی، لئو تولستوی، بولگاکوف، ایوان تورگنیف و… از جمله کسانی هستند که با شاهکارهای خود دنیا را تکان داده‌اند. این آثار، به رغم سخت‌بودن زبان روسی به زبان‌های مختلفی ترجمه شده و در ایران نیز، توسط نشرهای مختلف به زبان فارسی برگردان شده‌اند. در واقع، اهمیت آثار کلاسیک که در ادبیات روس به ثبت رسیده است آنقدر زیاد است که بسیاری از آن‌ها جزء «کتاب‌هایی که قبل از مرگ باید خوانده شود» قرار گرفته‌اند.

در این مطلب می‌خواهیم شما را با یکی دیگر از شاهکارهای فاخر روسی، یعنی «رودین»، نوشتهٔ ایوان تورگنیف آشنا کنیم. کتابی که با محتوای بکر و شخصیت‌پردازی منحصربه‌فرد، پیام‌های اخلاقی، روانشناسی، سیاسی و اجتماعی زیادی را در بر دارد. اما قبل از آن بهتر است چند کلامی راجع به نویسندهٔ این کتاب، یعنی ایوان تورگنیف سخن بگوییم.

ایوان تورگنیف؛ نویسنده کتاب رودین

ایوان سرگی‌یویچ تورگنیف در سال ۱۸۱۸ در روسیه به دنیا آمد. او اولین رمان‌نویس، شاعر و نمایشنامه‌نویس روسی بود که غرب را با ادبیات روسی آشنا کرد. او در آثارش، با سبکی واقع‌گرایانه و رئالیستی زندگی مردم طبقهٔ محروم، کارگران و دهقانان روسی را به تصویر می‌کشد و مفاهیم اجتماعی و سیاسی زیادی را بیان می‌کند. از جمله آثارش نیز می‌توان به رمان رودین، در شرف وقوع، پدران و پسران، زمین دست نخورده، داستان کوتاه مرداب آرام، فاوست، عشق نخستین، آسیا، خاطرات مرد زیادی، کاروانسرا و نمایشنامهٔ یک کار شتابزده، گفتگو در بزرگراه، ابله سرنوشت، یک ماه در دهکده، شامگاهی درسورنتو و… اشاره کرد. کتاب «رودین» او توسط نشر ماهی و با ترجمهٔ محمد هادی شفیعیها به چاپ رسیده است.

موضوع کتاب رودین

در روستایی در روسیه، رسم است که زنی جوان یا میان‌سال میهمانی برگزار کند و جوانان تحصیل‌کرده را به منزل خود فراخواند. سپس افراد حاضر در میهمانی، محفلی تشکیل داده و راجع به مسائل سیاسی، اجتماعی و فلسفی با یکدیگر صحبت می‌کنند.

شخصیت اصلی این رمان، رودین، نجیب زاده‌ای با تحصیلات عالیه، روشنفکر و بسیار فصیح است. اما متاسفانه وضع مالی او خوب نیست و برای گذران زندگی به دیگران وابسته است. پدرش عضوی فقیر از اعیان بود و هنگامی که رودین هنوز خیلی جوان بود درگذشت. پس مادرش با تمام پولی که باقی مانده بود، رودین را تربیت کرد و برای تحصیل به دانشگاه مسکو فرستاد. سپس برای ادامهٔ تحصیلات، او را به خارج از کشور، یعنی در هایدلبرگ و برلین فرستاد (تورگنیف خودش در برلین تحصیل می‌کرد).   هنگامی که او برای اولین بار در رمان ظاهر می‌شود، اینگونه توصیف می‌گردد:

«مردی حدوداً سی و پنج ساله با قد و قوارهٔ خمیده، موهای فرفری، چشمانی شفاف و چهره‌ای سوزناک، نامرتب، اما گویا و باهوش.   لباس‌های او نو نبود و به نظر می‌رسید که کمی از آن‌ها کهنه شده باشد. »

رودین از استعداد بالقوه‌ای بهره می‌برد که او را نسبت به دیگران متمایز می‌سازد. او به خوبی می‌تواند با همه ارتباط برقرار کند و سخنرانی راه بیندازد. سخنان او آنقدر خارق‌العاده است که داریا میخائیلوونا را تحت تاثیر قرار می‌دهد. به همین جهت، این زن تصمیم می‌گیرد تا هزینه‌های زندگی او را تقبل کند. اما پس از گذشت مدتی، رودین عاشق دختر داریا، ناتالیا می‌شود.

مفهوم آدمِ زیادی در کتاب رودین

رودین در این کتاب «آدم زیادی» نامیده می‌شود. آدم زیادی در فرهنگ روسیه به کسی گفته می‌شود که نمی‌تواند به حرف‌های که می‌زند عمل کند. در واقع، رودین در حرف زدن بسیار خوب است، تا جایی که روی مریدانش، جوان‌ترها و نوجوان‌ها تاثیر خیلی خوبی می‌گذارد، ولی وقتی عاشق ناتالیا می‌شود از پس خودش برنمی‌آید.

این عشق اصلی‌ترین درگیری رمان است. سخنوری او باعث احترام اهالی ملک داریا می‌شود، اما رفته رفته آشکار می‌شود که این مرد، طبل تو خالی است. پس برخی از کاراکترها نسبت به او، انزجاری خاص پیدا می‌کنند و رفته رفته ذات واقعی رودین آشکار می‌شود.

الکساندرا پاولوونا با تاسف اشاره کرد: «شما پیرمرد وقیحی هستید! من حالا بیش از پیش متقاعد شده‌ام که حتی آن‌هایی که به رودین ناسزا می‌گویند هم چیز بدی از او ندیده‌اند. »

«هیچ‌چیز بدی؟ عجب فرمایشی! پس دائما انگل این و آن بودن، قرض‌های او… راستی، میخایلو میخایلیچ، او از شما هم پول قرض گرفته بود؟ »