در سیر تاریخ بشر درگیری‌های بزرگ و جنگ‌های خونینی در چهارگوشهٔ جهان رخ داده‌اند و با خود شکست‌ها و پیروزی‌های فراوانی را به‌همراه آورده‌اند. جنگ چه با کشورهای خارجی باشد و چه با نیروهای داخلی پیامدهای ناپسند و ناگواری برای بازنده‌ها و همچنین برنده‌ها درپی دارد. درست است که جنگ‌ها با بدی‌ها و زشتی‌ها پیمان دوستی بسته‌اند و انگشت در خون بی‌گناهان زده‌اند اما گاهی پیامدهایی هم درپی دارند که می‌توانند در بهبود اوضاع و احوال نامطلوب موثر باشند. برای مثال «جنگ داخلی آمریکا» یکی از این موارد است که در دههٔ ۱۸۶۰ به‌وقوع پیوست و شمال و جنوب این کشور را به‌جان هم انداخت. این جنگ، خونبار و ویرانگر بود اما در پایان برای آمریکا یکپارچگی و برای بردگان آزادی به ارمغان آورد. ما در اینجا می‌خواهیم تا به سراغ کتابی برویم که «جنگ داخلی آمریکا» نام دارد و نوشتهٔ جیمز کوریک است و از مجموعه‌کارهای انتشارات ققنوس به‌شمار می‌رود.

نگاهی به کتاب جنگ داخلی آمریکا

جنگ داخلی آمریکا در فاصلهٔ سال‌های ۱۸۶۰ تا ۱۸۶۴ رخ داد و نخستین جنگی بود که در آن از تجهیزات نظامی نوینی مانند توپ‌ها و مسلسل‌ها استفاده شد. این جنگ بزرگ ۶۰۰هزارنفر را کشت و ۴۷۰هزارنفر دیگر را نیز زخمی کرد و مناطق وسیعی از شمال و جنوب آمریکا را درگیر خود ساخت. شمال آمریکا منطقه‌ای صنعتی به‌شمار می‌آمد و میزان قابل‌توجهی از مردمان آنجا در کارخانه‌ها کار می‌کردند. اما جنوب آمریکا منطقه‌ای کشاورزی بود که زمین‌داران بزرگ، بردگان را در زمین‌های خود به کار مشغول می‌داشتند و از آن‌ها بهره‌کشی می‌کردند. بردگان درصد چشمگیری از جمعیت جنوب آمریکا را تشکیل می‌دادند و همهٔ امور مربوط به زمین را برعهده داشتند و در تولید محصول و سرمایهٔ بیشتر، یاری‌رسان خوب و مفیدی برای زمین‌داران محسوب می‌شدند. از این‌رو بردگان، گران‌قیمت بودند و همه نمی‌توانستند از وجود آن‌ها استفاده کنند. در شمال آمریکا با وجود اینکه برده‌داری وجود نداشت اما بیشتر مردمان سفیدپوست با جنوبی‌ها که می‌گفتند «بردگان موجوداتی پست به‌شمار می‌آیند» هم‌نظر بودند. با همهٔ این‌ها در شمال مخالفت‌های جدی‌تر و بیشتری با برده‌داری می‌شد و به همین‌خاطر گروهی به‌وجود آمد که الغاگران نام داشت و هدفش حذف برده‌داری بود. در سال ۱۸۶۰ ابراهام لینکلن از حزب جمهوری‌خواه به ریاست‌جمهوری رسید و این رویداد زنگ خطر را برای جنوبی‌ها به صدا درآورد زیرا لینکلن مخالف برده‌داری بود. از واپسین روزهای سال ۱۸۶۰ چندین ایالت جنوبی از آمریکا اعلام جدایی کردند که این رویداد در تاریخ به‌نام انفصال شناخته می‌شود و سرآغاز جنگ داخلی به‌شمار می‌آید. ایالت‌های جداشدهٔ جنوبی، کشور و قانون اساسی مستقلی برای خود درنظر گرفتند و رییس‌جمهوری را نیز به‌نام جفرسون دیویس برای خود برگزیدند. در آوریل ۱۸۶۱ جنگ توسط جنوبی‌ها آغاز شد و دو طرف ارتش‌های خود را به رویارویی با یکدیگر فرستادند. جنوبی‌ها در ابتدای جنگ پیروزی‌های بزرگ و مهمی به‌دست می‌آوردند که یکی از آن‌ها نبرد «بول‌ران» بود اما شمالی‌ها با وجود موفقیت‌های چشمگیری که در غرب آمریکا کسب کرده بودند از وضعیت خوبی برخوردار نبودند. با این وجود این روند پس از مدتی و در سال ۱۸۶۳ تغییر می‌کند و شمالی‌ها در طی نبردهای «گیتزبرگ» و «ویکسبرگ» به جنوبی‌ها شکست سختی وارد می‌نمایند و آن‌ها را شوکه می‌کنند و به حالت تدافعی درمی‌آورند. پیروزی‌های شمالی‌ها و به‌ویژه سقوط آتلانتا که در دست جنوبی‌ها بود سبب برد لینکلن در انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۱۸۶۴ می‌شود و در ۱۸۶۵ آمریکا قدم به آخرین سال جنگ می‌گذارد. در این سال پیشروی‌ها و پیروزی‌های شمالی‌ها ادامه می‌یابد و پایتخت جنوبی‌ها که ریچموند بود سقوط می‌کند و سرانجام جنوبی‌ها که ائتلافیه خوانده می‌شدند تسلیم می‌شوند و جنگ داخلی آمریکا به پایان می‌رسد.

جملاتی از کتاب جنگ داخلی آمریکا

واکنش شمالی‌ها به انفصال متفاوت بود. برخی معتقد بودند که باید گذاشت ایالات جنوبی به‌آرامی جدا شوند. دیگران عقیده داشتند که باید آن‌ها را وادار کرد تا به اتحادیه بازگردند. لینکلن که حق هیچ ایالتی را برای جدایی به رسمیت نمی‌شناخت مقمم بود کشور را به هر بهایی متحد کند. او به‌ویژه اعلام کرد که برای حفظ یکپارچگی کشور حتی حاضر است با برده‌داری مدارا کند.

***

لینکلن در چهارم آوریل به ریچموند رفت تا از پایتخت فتح‌شدهٔ ائتلافیه شخصا دیدن کند. درحالی که فقط ده ملوان او را درمیان گرفته بودند در خیابان‌ها گشت زد. طولی نکشید که رییس‌جمهور خود را در محاصرهٔ برده‌های آزادشده‌ای دید که از دیدن مردی که سردمدار آزادی‌شان بود در پوست خود نمی‌گنجیدند.